Spis treści
- Certyfikat dostosowany do polskich realiów
- Czym jest i jak powstał certyfikat Zielony Dom?
- Kryteria oceny i proces certyfikacji
- Jakie korzyści wynikają z posiadania certyfikatu Zielony Dom dla środowiska, mieszkańców i inwestorów?
- Certyfikat Zielony Dom a instytucje finansowe
- Zielone przykłady w praktyce
Sektor budownictwa mieszkaniowego w Polsce przechodzi istotne zmiany pod wpływem rosnących wyzwań związanych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi. Coraz więcej inwestorów oraz deweloperów stawia na rozwiązania, które nie tylko zmniejszają negatywny wpływ budownictwa na środowisko, ale także podnoszą jakość i komfort życia mieszkańców.
Certyfikat dostosowany do polskich realiów
W odpowiedzi na potrzeby polskiego rynku opracowano certyfikat Zielony Dom. Opiera się on na rzetelnych danych naukowych i stanowi zbiór praktycznych zasad wspierających realizację niskoemisyjnego, energooszczędnego, odpornego na zmiany klimatu oraz zrównoważonego budownictwa. W zależności od liczby spełnionych kryteriów, certyfikat Zielony Dom można uzyskać na jednym z trzech poziomów:
- Standard,
- Premium,
- Prestige.
Czym jest i jak powstał certyfikat Zielony Dom?
Certyfikat stosowany jest do oceny praktycznie każdego rodzaju nowo powstających inwestycji mieszkaniowych, w tym:
- budynków wielorodzinnych,
- budynków jednorodzinnych
- projektów mieszkaniowych na wynajem.
Certyfikacja inwestycji realizowanych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego to obszar o dużym potencjale – szczególnie w obliczu rosnących oczekiwań najemców oraz wymagań środowiskowych. Jej celem jest wprowadzenie wysokich standardów ekologicznych i efektywności energetycznej na każdym etapie realizacji inwestycji — od planowania i projektowania, przez budowę, aż po użytkowanie budynku.
System certyfikacji opracowała organizacja pozarządowa PLGBC, aktywnie promująca zrównoważone budownictwo w Polsce od 2008 roku. W 2021 roku rozpoczęto wdrażanie pilotażowej wersji certyfikatu, co pozwoliło na zebranie cennego doświadczenia oraz opinii. W 2024 roku wprowadzono wersję 2.0, która uwzględnia zebrane wnioski oraz najnowsze standardy i technologie, w tym dostosowanie kryteriów certyfikacji do wymagań zawartych w Taksonomii Unii Europejskiej.
Kryteria oceny i proces certyfikacji
Certyfikat Zielony Dom obejmuje sześć obszarów oceny inwestycji, z których każdy ma określony udział w całkowitej punktacji. Wszystkie kryteria certyfikacji są równie istotne i przekładają się na realne efekty prowadzące do m.in.:
- zwiększenia efektywności energetycznej budynku,
- poprawy komfortu użytkownika,
- ochrony środowiska naturalnego,
- zmniejszenia wpływu inwestycji na środowisko,
- zmniejszenia emisyjności budynku.
Aby przystąpić do procesu certyfikacji, należy spełnić co najmniej 30% dostępnych punktów. Nie jest możliwe uzyskanie certyfikatu poprzez spełnienie wymagań tylko jednego kryterium, na przykład optymalizacji zużycia energii. Wybierając kryteria certyfikacji, warto podchodzić do każdego projektu indywidualnie – każdy bowiem jest inny.
Wielokryterialna ocena w tym systemie certyfikacji obejmuje zarówno aspekty techniczne i technologiczne budynków, jak i ich wpływ na otoczenie – w tym bioróżnorodność oraz dostępność terenów zielonych.
W procesie certyfikacji weryfikowane jest sześć podstawowych obszarów projektu:
- Zarządzanie inwestycją – sposób realizacji projektu oraz jego zgodność z zasadami zrównoważonego budownictwa,
- Miejsce i lokalizacja – dostępność komunikacyjna, ochrona i wspieranie lokalnej bioróżnorodności, redukcja efektu wyspy ciepła oraz wpływ inwestycji na lokalną społeczność,
- Materiały i zasoby budowlane – wykorzystanie naturalnych, certyfikowanych i niskoemisyjnych materiałów budowlanych, wykorzystywanie istniejącej tkanki budowlanej oraz stosowanie prefabrykacji,
- Zdrowie i komfort użytkownika – zapewnienie odpowiedniej wentylacji, jakości powietrza, komfortu termicznego i akustycznego oraz przestrzeni dostosowanych dla osób z niepełnosprawnościami,
- Gospodarowanie wodą – zastosowanie rozwiązań umożliwiających oszczędność wody poprzez zaprojektowanie odpowiedniego systemu retencji wody deszczowej, m.in. zielone dachy, ogrody deszczowe, muldy i niecki chłonne,
- Optymalizację zużycia energii – stosowanie rozwiązań instalacyjnych, które regulują oraz zapewniają wyższą sprawność i oszczędność energii oraz wdrożenie technologii wykorzystujących źródła energii odnawialnej, takich jak pompy ciepła czy instalacje fotowoltaiczne.
Jak przebiega proces certyfikacji?
Projekt należy zarejestrować na stronie zielonydom.plgbc.org.pl. Kolejnym krokiem jest wybór przez inwestora, we współpracy z audytorem, kryteriów, które inwestycja zamierza spełnić. Audytorzy odgrywają ważną rolę w procesie certyfikacji, wspierając inwestorów w spełnianiu wymagań certyfikacyjnych oraz dbając o zgodność projektu z zasadami zrównoważonego budownictwa. Po złożeniu dokumentacji i pozytywnej wstępnej ocenie przez PLGBC, inwestycja otrzymuje precertyfikat – etap obowiązkowy w każdej certyfikacji.
Ostateczna weryfikacja inwestycji przez PLGBC następuje po zakończeniu budowy, gdy audytor przedstawia dokumentację wykonawczą. Na podstawie liczby zdobytych punktów certyfikat przyznawany jest na jednym z trzech poziomów: Standard, Premium lub Prestige.
Certyfikat Zielony Dom jest przyznawany jednorazowo po zakończeniu realizacji inwestycji i spełnieniu kryteriów uzgodnionych w umowie oraz otrzymaniu od PLGBC pozytywnej oceny dostarczonych przez audytora dokumentów dotyczących przebiegu całego procesu inwestycyjnego.
Każda certyfikacja może być wyzwaniem dla inwestorów, więc naszym zadaniem jako audytorów i architektów jest tłumaczenie języka technicznego na korzyści dla projektu, a docelowo, dla mieszkańców. To inwestor ostatecznie określa, jakie parametry, poza oczywistymi wymaganiami prawnymi i wiedzą techniczną, ma spełniać budynek. Zadaniem architekta jest przekuć je w ciekawy i dobry projekt. Myślę, że architektom pomagają specyficzne wytyczne, jakie narzuca certyfikacja, choć nieraz wymaga to od nich poszerzenia wiedzy. Projekt, który do tej pory powstawał szybko i składał się ze znanych elementów, trzeba doprecyzować, np. o analizę współczynnika SRI zaproponowanych materiałów. Są biura projektowe, które nie mają z tym problemu, i takie, które wolą pracę w standardowych zakresach.
Z punktu widzenia architekta certyfikacja powinna oznaczać jedno – na projekcie technicznym się nie skończy. Wypracowane rozwiązania, stosowane materiały i technologie muszą znaleźć odzwierciedlenie w projekcie wykonawczym. W przeciwnym razie proces certyfikacji będzie utrudniony. Niewątpliwie przygotowanie projektu, który będzie certyfikowany, wymaga większej uwagi i często rozwinięcia wiedzy.
Najlepiej, gdy audytor certyfikacji pojawia się w projekcie na etapie tworzenia rysunków i doboru technologii, w idealnym świecie jest to faza koncepcyjna. Dużo mówi się o tym, że projektowanie zrównoważone wymaga wczesnego włączenia konsultantów lub przemyślenia, wewnątrz zespołu, jak przygotować projekt, żeby wpisać się w wymagania certyfikacji. Prawda jest taka, że jeśli nie przemyślimy na początku, co chcemy i możemy osiągnąć, i jeśli architekt nie dostanie wyraźnych wytycznych od inwestora, to wprowadzanie jakichkolwiek zmian na etapie zatwierdzonego projektu może okazać się niemożliwe lub bardzo kosztowne.
Jakie korzyści wynikają z posiadania certyfikatu Zielony Dom dla środowiska, mieszkańców i inwestorów?
Certyfikowane budynki wnoszą istotny wkład w walkę ze zmianami klimatycznymi oraz w dążenie do zrównoważonego rozwoju miast. Dzieje się tak dzięki temu, że przyczyniają się do:
- redukcji emisji CO2,
- zmniejszenia zużycia zasobów naturalnych
- ochrony bioróżnorodności.
Certyfikowane budynki przynoszą korzyści ich mieszkańcom, przede wszystkim poprzez niższe koszty eksploatacji wynikające ze stosowania energooszczędnych rozwiązań. Ponadto zapewniają zdrowsze warunki życia – m.in. odpowiednią jakość powietrza, komfort akustyczny i termiczny oraz dostęp do naturalnego światła. Kryteria dotyczące używanych do budowy certyfikowanych materiałów budowlanych zmniejszają ślad węglowy inwestycji, a materiały o niskiej zawartości lotnych związków organicznych (LZO) minimalizują narażenie na szkodliwe dla zdrowia użytkowników substancje.
Korzyści dla inwestorów i deweloperów to przede wszystkim zwiększenie wartości rynkowej nieruchomości oraz uzyskanie przewagi konkurencyjnej dla realizowanych projektów. Certyfikat może być wykorzystywany jako element marketingowy, gwarantując im większą widoczność i atrakcyjność. Certyfikacja inwestycji znacząco wspiera realizację celów zrównoważonego rozwoju i strategii ESG.
Certyfikat Zielony Dom a instytucje finansowe
Banki mają w swoich ofertach produkty wspierające zrównoważone inwestycje.
Certyfikat Zielony Dom umożliwia kompleksową ocenę budynków mieszkalnych pod kątem ich zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym uwzględnieniu wymagań Taksonomii Unii Europejskiej. Zawiera wszystkie kryteria oceny w ramach wymagań zawartych w Taksonomii UE, a ich ocena stanowi integralną część procesu certyfikacji.
W praktyce oznacza to, że inwestycje ubiegające się o certyfikat poddawane są analizie m.in. pod względem: istotnego wkładu środowiskowego, spełniania technicznych kryteriów kwalifikujących, zgodności z zasadą „niewyrządzania poważnych szkód” (eng. Do Not Significant Harm) w odniesieniu do dwóch głównych celów środowiskowych w ramach Taksonomii UE.
Certyfikacja w systemie Zielony Dom umożliwia obiektywną ocenę ekologicznego wpływu projektu, zgodną z europejskimi regulacjami. Przekłada się to na przewagę konkurencyjną, potwierdza wysoki standard realizacji i pozwala na lepsze przygotowanie się na przyszłe regulacje, a także ułatwia dostęp do preferencyjnego finansowania poprzez uzyskanie korzystnych warunków kredytowania i „zielonych” instrumentów finansowych.
Raport Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego PLGBC pt. „Zrównoważone certyfikowane budynki”, obejmujący okres od marca 2024 roku do marca 2025 roku, pokazuje dwukrotny wzrost powierzchni budynków mieszkalnych certyfikowanych w systemie Zielony Dom względem poprzedniego okresu. Obecnie powierzchnia ta wynosi ok. 41 tys. mkw.
Certyfikacja budynku w systemie Zielony Dom pozwala potwierdzić trwałą wartość nieruchomości, a jednocześnie umożliwia przyszłym nabywcom ubiegać się o korzystniejsze warunki finansowania. Według danych NBP za rok 2024 ponad 50% transakcji zakupu domu lub mieszkania jest realizowanych przy wsparciu finansowania bankowego, dlatego zapewnienie korzystniejszych warunków kredytowych daje przewagę inwestycjom, którym przyznano zielony certyfikat.
- Polecamy: Emisja gazów cieplarnianych a dekarbonizacja przemysłu. Jak zmniejszyć emisję CO2 i innych GHG?
Zielone przykłady w praktyce
Osiedle budowane przez Katowicki TBS przy ul. Kosmicznej w stolicy Górnego Śląska uzyskało precertyfikację Zielony Dom na najwyższym dotychczasowym poziomie – Premium.
Kolejny projekt, który uzyskał wysoką notą precertyfikacji Zielony Dom to Wola Village. Realizowany jest przez Urba Project Management w krakowskiej dzielnicy Wola Justowska. Inwestycja obejmuje 68 budynków w zabudowie bliźniaczej, realizowanych w dwóch etapach.
Źródło: Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego
