Czy to już koniec pomp ciepła w Polsce? Prognoza sprzedaży pomp ciepła w 2023
Eksperci z PORT PC podsumowali dotychczasową sprzedaż pomp ciepła w Polsce w 2023 r. Czy potrzebna będzie korekta prognoz rozwoju polskiego rynku pomp ciepła na 2023 rok? Czy sprzedaż pomp ciepła znowu wzrośnie i kiedy? Od czego to zależy?
Spis treści
- Co spowodowało, że sprzedaż pomp ciepła spada
- Co może ożywić sprzedaż pomp ciepła?
- Dynamika polskiego rynku pomp ciepła w 2023 r.
- W 2024 r. nastąpi wzrost sprzedaży pomp ciepła
W ubiegłym roku nastąpił rekordowy wzrost sprzedaży pomp ciepła, także w porównaniu z innymi urządzeniami grzewczymi. Było to spowodowane kryzysem energetycznym i problemami z dostępnością paliw kopalnych (gazu ziemnego, węgla) czy odnawialnych paliw stałych (drewna, pelletu) oraz spodziewanym drastycznym wzrostem cen tych paliw. Na 2023 r. przewidywano, że wzrost sprzedaży pomp ciepła powietrze-woda może sięgnąć do 20-30%, a gruntowych − do 40-50%.
Podczas I kwartału bieżącego roku sprzedaż była obiecująca, zgodna z prognozami. Jednak zmiany rynkowe w ostatnich miesiącach wskazują na konieczność zdecydowanej korekty tych prognoz. Polska branża pomp ciepła odnotowuje wyraźny spadek tempa sprzedaży. W ubiegłym roku na dostawę pompy ciepła trzeba było czekać kilka miesięcy, obecnie magazyny dystrybutorów są pełne.
Eksperci Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) przewidują, że ponowny wzrost sprzedaży pomp ciepła może nastąpić dopiero w 2024 r.
Co spowodowało, że sprzedaż pomp ciepła spada
Kryzys gospodarczy i wysoka inflacja, wzrost cen materiałów budowlanych oraz trudności z uzyskaniem kredytu wyraźnie wpłynęły na zachowania inwestorów. Zmniejszenie liczby budów i remontów odbija się również na rynku urządzeń wykorzystywanych w naszych domach, także urządzeń grzewczych. Na spadek sprzedaży pomp ciepła może mieć też wpływ znaczny wzrost cen energii elektrycznej. Nie pomaga nawet świadomość, że pompa ciepła jest 3-4 sprawniejszym urządzeniem grzewczym niż kondensacyjny kocioł gazowy. Relacja cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w Polsce sprawiła, że na początku bieżącego roku odwróciła się wcześniejsza tendencja widoczna w wyborze nowego urządzenia grzewczego dla termomodernizowanych domów.
W programie Czyste powietrze od stycznia 2023 r. liczba wniosków o dofinansowanie pompy ciepła spadła z 64 do 56%. W tym samym czasie liczba wniosków o dofinansowanie kotła gazowego wzrosła z 24 do 26% (w kwietniu było to nawet 28%). Korzyści z pompy ciepła są ewidentne po zainstalowaniu fotowoltaiki, ale wymaga to znacznie większych nakładów finansowych, a to jest barierą dla wielu inwestorów. Atrakcyjność samej fotowoltaiki spadła również w związku ze zmianą systemu rozliczania.
Co może ożywić sprzedaż pomp ciepła?
Na wzrost sprzedaży pomp ciepła niewątpliwy wpływ ma program Czyste powietrze, w którym największe dofinansowanie można uzyskać właśnie na kompleksową termomodernizację z wymianą starego urządzenia grzewczego na pompę ciepła, zwłaszcza w połączeniu z mikroinstalacją fotowoltaiczną. Wydatki na pompę ciepła, które nie zostały objęte dotacją, mogą być odliczane w ramach podatkowej ulgi termomodernizacyjnej. Inwestorzy wznoszący nowe domy o podwyższonym standardzie energetycznym mogą skorzystać z dofinansowania zakupu pompy ciepła w programie Moje ciepło 2023.
PORT PC szacuje, że w 2023 r. w Polsce około 110 tys. instalowanych pomp ciepła będzie objętych dofinansowaniem z krajowych programów wsparcia. Programy te mogą być zatem dobrym wskaźnikiem do oceny trendów sprzedażowych tych urządzeń.
Jednak eksperci podkreślają, że "konieczna jest także konsekwentna polityka sprzyjająca transformacji w ogrzewnictwie, w tym jednoznaczna deklaracja rządu, że wspiera upowszechnienie technologii pomp ciepła i podejmie w tym celu konkretne działania. Pilną sprawą jest m.in. wprowadzenie specjalnych taryf energetycznych, np. typu smart, dla użytkowników tych urządzeń, a także dokonanie takich zmian w opodatkowaniu cen nośników energii, aby uwzględnić realny udział emisji CO2 i odciążyć ceny energii elektrycznej".
Dynamika polskiego rynku pomp ciepła w 2023 r.
Dane sprzedażowe za I półrocze br. pokazują, że w przypadku gruntowych pomp ciepła można liczyć na wzrost rynku o 20-30% (rok do roku). Natomiast przewidywany spadek sprzedaży powietrznych pomp ciepła w I półroczu 2023 r. może sięgać ponad 30% (w odniesieniu do I półrocza 2022 r.), a w całym roku 2023 − 20-30%. W negatywnym scenariuszu spadek sprzedaży pomp ciepła powietrze-woda w całym 2023 r. przekroczy 40%.
W 2024 r. nastąpi wzrost sprzedaży pomp ciepła
Eksperci z PORT PC przewidują, że wzrost sprzedaży pomp ciepła nastąpi w 2024 r. Będzie to m.in. związane z “opublikowaniem planu Komisji Europejskiej na rzecz powszechnego zastosowania pomp ciepła. Jego publikacja jest spodziewana w IV kwartale 2023 r. Plan ten, wspierany przez kompleksowy system monitoringu, z pewnością pomoże usunąć wiele barier związanych z rozwojem rynku pomp ciepła w poszczególnych krajach, ale, o czym również warto pamiętać, sam z siebie nie wyeliminuje wszystkich czynników ryzyka.
Do nieskrępowanego rozwoju rynku pomp ciepła potrzebujemy bowiem końca wojny w Ukrainie, jasnej średnioterminowej polityki energetycznej, uruchomienia środków unijnych oraz ustabilizowania cen energii i ukształtowania ich odpowiedniej relacji do cen gazu ziemnego (wg zaleceń, wskazanych np. w »Unijnym akceleratorze pomp ciepła«, rządy państw powinny dążyć do tego, aby relacja ceny gazu do ceny energii wynosiła 1:2)”.
