Wypowiedzenie umowy o pracę - jakie jest najlepsze? Za porozumieniem stron czy przez wypowiedzenie umowy?
Jeśli pracujemy w tej samej firmie dłużej niż trzy lata, to stawowy okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi trzy miesiące. By skrócić ten czas, najlepiej rozwiązać umowę za porozumieniem stron. Oczywiście nie zawsze to jest możliwe, ale lepiej umowę wypowiedzieć niż pracę porzucać bez wypowiedzenia. Dlaczego?
Spis treści
- Jak rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron
- Jak pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę
- Ile wynosi okres wypowiedzenia umowy o pracę
- Kiedy umowa sama wygaśnie, bez wypowiedzenia
- Zakończenie pracy bez wypowiedzenia – czym grozi
Sposobów na zakończenie pracy w firmie, z którą zawarło się umowę o pracę jest wiele. Może ona rozwiązać się w sposób naturalny, wypowiedzieć umowę może pracownik lub pracodawca, można ją też rozwiązać za porozumieniem stron. Ponadto pracodawca może umowę rozwiązać bez wypowiedzenia – zwolnić pracownika dyscyplinarnie z powodu ciężkiego naruszenia praw pracowniczych. Ale także odwrotnie – pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, gdy ma podstawy do stwierdzenia, ciężkiego naruszenia obowiązków pracodawcy względem pracownika.
Każde z takich rozwiązań ma swoje wady i niedogodności. Zawartą umowę, najkorzystniej jest rozwiązać za porozumieniem stron.
Jak rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron
Zakończenie współpracy na mocy porozumienia stron jest najbardziej polubownym sposobem, w jaki pracodawca może rozstać się z pracownikiem. Wymaga ono jednak zgody obu stron na rozwiązanie umowy, a następnie wspólnego podpisania dokumentu, który będzie potwierdzał termin i zasady zakończenia współpracy przez strony.
Przy rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem przepisy zakładają, że wolą obu stron jest zakończenie współpracy. Dlatego w tym przypadku ani pracodawca, ani pracownik nie mają możliwości odwołania się od porozumienia do sądu pracy. Nie obowiązuje też jakakolwiek ochrona pracownika przed rozwiązaniem umowy. Oznacza to, że z kobietą w ciąży czy pracownikiem w wieku przedemerytalnym również można rozwiązać umowę w tym trybie.
Co ważne, za porozumieniem można rozwiązać każdą umowę o pracę, czyli niezależnie od tego, czy została zawarta na okres próbny, czas określony czy czas nieokreślony. Można ją również rozwiązać w każdym czasie, a więc z dnia na dzień, bez czekania z wypowiedzeniem do końca miesiąca.
Oznacza to, że:
- z inicjatywą zawarcia porozumienia pracownik może wystąpić w każdym momencie współpracy z pracodawcą – i odwrotnie,
- porozumienie może zakładać, że datą rozwiązania umowy za porozumieniem stron będzie każdy wybrany przez was dzień (niekoniecznie dzień podpisania porozumienia).
- porozumienie musi zostać zawarte na piśmie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach; jeden z nich zostaje zachowany w aktach osobowych pracownika, a drugi otrzymuje pracownik.
Treść porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę poza obowiązkowymi informacjami o dacie rozwiązania stosunku pracy i oświadczeniem stron, że zgodnie ustaliły termin, w którym rozwiążą umowę o pracę może zawierać także informacje:
- o sposobie wykorzystania lub rozliczenia urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi,
- dotyczące zwrotu sprzętu służbowego,
- o terminie wypłaty wynagrodzenia oraz terminie i sposobie wypłaty innych świadczeń, takich jak premia czy prowizja.
Jak pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę
Każda umowa o pracę może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem przez pracownika. Pracownik może rozwiązać w ten sposób umowę o pracę z każdego powodu, którego nie musi ujawniać, w każdym momencie trwania stosunku pracy. Robi to przez złożenie pracodawcy oświadczenia o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem.
Pracownik musi poinformować pracodawcę na piśmie o tym, że rozwiązuje z nim umowę za wypowiedzeniem. Może jednak wypowiedzenie wręczyć osobiście lub przesłać przesyłką poleconą na adres siedziby firmy. Takie pismo musi być przechowywane w aktach osobowych pracownika.
Różnica między rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika, a pracodawcę jest przede wszystkim taka, że pracownik nie musi wskazywać przyczyny, dla której podjął taką decyzję. Dotyczy to każdego typu umowy o pracę, czyli umowy na czas nieokreślony, określony i na okres próbny.
Oczywiście pracownik może podać przyczynę, dla której rezygnuje ze współpracy, jednak nikt nie może oceniać, czy ta przyczyna jest wystarczająca lub zasadna (tak jak w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony).
Ile wynosi okres wypowiedzenia umowy o pracę
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony i nieokreślony jest zależny od stażu pracy pracownika w twojej firmie. Jeśli ten staż wynosi:
- do 6 miesięcy – okres wypowiedzenia to 2 tygodnie
- od 6 miesięcy do 3 lat – okres wypowiedzenia to 1 miesiąc
- powyżej 3 lat – okres wypowiedzenia to 3 miesiące.
Trzeba przy tym pamiętać, że do stażu pracy pracownika w firmie (inaczej: stażu zakładowego) zalicza się okres poprzedniego zatrudnienia, jeśli nastąpiło przejście zakładu pracy na innego pracodawcę, a także okresy zatrudnienia na podstawie wszystkich umów o pracę łączących pracownika z tym samym pracodawcą, niezależenie od liczby umów czy przerw między nimi.
Natomiast w przypadku umów o pracę zawartą na okres próbny, okres wypowiedzenia wynosi:
- umowa nie przekracza 2 tygodni – okres wypowiedzenia wynosi 3 dni,
- umowa dotyczy okresu próbnego dłuższego niż 2 tygodnie – okres wypowiedzenia wynosi 1 tydzień,
- określony w umowie okres próbny wynosi 3 miesiące – okres wypowiedzenia to 2 tygodnie.
Okresy wypowiedzenia określone w prawie pracy są skuteczne na koniec tygodnia lub miesiąca. Tygodniowe, złożone do ostatniego dnia roboczego, liczą się od pierwszego dnia roboczego w kolejnym tygodniu, a miesięczne – złożone najpóźniej ostatniego roboczego dnia miesiąca liczą się od pierwszego dnia kolejnego miesiąca.
Kiedy umowa sama wygaśnie, bez wypowiedzenia
Są sytuacje, w których umowa o pracę rozwiązuje się lub wygasa bez inicjatywy stron, co oznacza, że nie jest potrzebne żadne działanie ani ze strony pracownika, ani pracodawcy. Te sytuacje mogą być zależne od stron (jak decyzja o nieprzedłużeniu umowy z pracownikiem), ale również pozostające poza ich wpływem (jak śmierć pracodawcy).
W żadnej z nich nie trzeba składać drugiej stronie jakiegokolwiek dokumentu, który będzie potwierdzać wolę zakończenia współpracy.
Tak się stanie gdy:
- umowa o pracę została zawarta na czas określony i termin jej rozwiązania upływa, a strony nie zamierzają kontynuować współpracy
- wystąpią nagłe okoliczności, na przykład śmierć pracownika, śmierć pracodawcy lub aresztowanie pracownika, powodujące wygaśnięcie umowy.
Zakończenie pracy bez wypowiedzenia – czym grozi
Taki finał relacji jest najmniej korzystny, zarówno gdy pracodawca zwalnia pracownika dyscyplinarnie, jak i pracownik rozwiązuje umowę o pracę bez wypowiedzenia, bo uważa, że to pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich obowiązków.
Jeśli przyczyną rozwiązania umowy przez pracownika było ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę, to będzie mu przysługiwało odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, który by go dotyczył.
Jeśli pracownik rozwiązał w tym trybie umowę zawartą na czas określony, odszkodowanie będzie przysługiwać za czas, do którego umowa miała trwać, ale nie więcej niż za okres wypowiedzenia. Odszkodowanie pracodawca może wypłacić dobrowolnie, a jeśli nie chce – pracownik może wnieść roszczenie do sądu pracy.
Ale jeśli pracodawca uzna, że pracownik z nieuprawnionych powodów rozwiązał umowę o pracę, ma możliwość pociągnięcia go do odpowiedzialności odszkodowawczej za to zachowanie.
Można zażądać od pracownika, który porzucił pracę, odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, który by go dotyczył. Jeśli pracownik odmawia zapłacenia odszkodowania, pracodawca może złożyć pozew do sądu pracy w tej sprawie. Przy czym, pracodawca nie musi w pozwie wykazywać szkody, która została przez niego poniesiona na skutek zerwania współpracy przez pracownika. Wystarczy wykazanie, że zachowanie pracownika było bezprawne lub nieuzasadnione.
