Wsparcie finansowe tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych
1 kwietnia 2009 r. weszła w życie, uchwalona z przedłożenia rządowego, ustawa o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych oraz ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. Nr 39, poz. 309).
Nowelizacja ma na celu wyeliminowanie (zaobserwowanych podczas obowiązywania poprzedniej wersji ustawy) barier efektywnego wykorzystywania środków z programu budownictwa socjalnego przez inwestorów. Wprowadzane rozwiązania powinny przyczynić się do wzrostu zainteresowania samorządów uzyskaniem finansowego wsparcia w ramach nowej formuły programu, ale także wpłynąć na lepsze dostosowanie programu do wymogów racjonalnego zarządzania posiadanym zasobem przez gminy.
Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie możliwości uzyskania finansowego wsparcia na tworzenie zasobu mieszkań komunalnych nie będących lokalami socjalnymi. W tym celu gmina będzie musiała jednak wydzielić z posiadanego już zasobu komunalnego lokale socjalne w liczbie i powierzchni odpowiadającej mieszkaniom komunalnym, które zostają wybudowane przy dofinansowaniu z budżetu państwa, gdyż celem programu jest przede wszystkim tworzenie lokali socjalnych. Jednakże utworzenie odpowiedniej liczby mieszkań komunalnych umożliwi gminom stworzenie tzw. łańcucha przeprowadzek, dzięki któremu do nowych mieszkań komunalnych mogą być kierowani lokatorzy uiszczający regularnie opłaty czynszowe, natomiast niewypłacalnych najemców gminy będą mogły skierować do starych, zwolnionych w ten sposób zasobów mieszkaniowych.
Nowelizacja podwyższa także maksymalny poziomu finansowego wsparcia z 20-40% kosztów przedsięwzięcia do odpowiednio 30-50 % kosztów, w zależności od jego rodzaju. Możliwość uzyskania wyższego wsparcia także powinna przyczynić się do wzrostu zainteresowania samorządów realizacją przedsięwzięć na podstawie tak znowelizowanej ustawy, co przełożyć się powinno na zwiększenie tempa przyrostu liczby lokali i miejsc noclegowych służących osobom i rodzinom potrzebującym. Podwyższając wskaźniki finansowego wsparcia dla poszczególnych zadań zrezygnowano jednocześnie z finansowania uzbrojenia terenu, gdyż w ramach dotychczasowego programu niezwykle rzadko wykorzystywano środki na ten cel.
Wprowadzono ponadto możliwość zakupu całych budynków mieszkalnych, a nie tylko pojedynczych lokali, a także umożliwiono refinansowanie kosztów przedsięwzięcia polegającego na zakupie lokali lub budynków mieszkalnych, o ile dokonano tego w okresie maksymalnie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku. Istotną nowością jest to, że dotychczas wszystkie rodzaje przedsięwzięć mogły być realizowane dopiero po podpisaniu stosownej umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Skutecznie ograniczało to np. możliwość tworzenia przez gminę lokalu socjalnego na bazie istniejących zasobów o charakterze substandardu, tj. w drodze zakupu istniejącego mieszkania, co potwierdzały zresztą przeprowadzone analizy realizacji dotychczasowego programu. Warto także zwrócić uwagę na stworzenie aktualną nowelizacją możliwości tworzenia mieszkań chronionych nie tylko w wyniku zakupu odpowiedniego lokalu, ale także w wyniku budowy czy remontu budynków, tak jak obecnie w ma to miejsce w przypadku tworzenia lokali socjalnych.
W wyniku nowelizacji dokonano również szeregu zmian dostosowujących i porządkujących, uwzględniających dotychczasowe doświadczenia związane z funkcjonowaniem programu, które to zmiany wymagać będą odpowiedniej modyfikacji przepisów wykonawczych.
Gminy, a także inne uprawnione podmioty, będą miały możliwość skorzystania z pomocy finansowej państwa w oparciu o nowe przepisy w kolejnej edycji składania wniosków po wejściu w życie znowelizowanej ustawy, a zatem w edycji jesiennej zaplanowanej na wrzesień 2009 r.
