Ustawa o umowach koncesji na roboty budowlane lub usługi
Sejm uchwalił 5 września 2016 ustawę o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi. To kolejny krok dostosowywania polskiego prawa do dyrektyw unijnych. Wprowadzone ustawą zmiany w stosunku do obowiązującej dotychczas ustawy z 2009 roku mają sprawić, że zasady zawierania i realizacji umów koncesyjnych będą prostsze i bardziej przejrzyste.
Przepisy przyjętej ustawa (czeka jeszcze na akceptacje senatu) są zgodne z tzw. porządkiem prawnym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z 26 lutego 2014 roku w sprawie udzielania koncesji (tzw. dyrektywa koncesyjna).
Najważniejsze zmiany
• Proste i przejrzyste zasady zawierania i realizacji umów koncesyjnych. To ma szczególne znaczenie dla rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego, gdyż umowy koncesyjne to ponad 2/3 zawartych umów PPP.
• Pojawia się próg stosowania ustawy w wysokości 30 tys. euro, podobny jak w zamówieniach publicznych.
• Ustawa wprowadza obszerny katalog możliwych zmian umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, w tym m.in. od dawna postulowane prawo interwencji (step-in-right). W przypadku gdy koncesjonariusz nie będzie się wywiązywał z zapisów umowy, udzielający koncesji będzie mógł go zastąpić nowym, bez konieczności organizowania ponownego postępowania na wybór kolejnego partnera biznesowego.
• Nowością jest dopuszczenie trzech trybów wyboru koncesjonariuszy (dotychczas mógł nastąpić jedynie w drodze negocjacji). Od teraz zamawiający nie będą musieli prowadzić wyłącznie negocjacji, będą ogłaszać swoje zamiary i przyjmować oferty (jak w zamówieniach publicznych). Koncesjonariusze nie będą musieli, tak jak dotychczas, wybierać podwykonawców w trybie konkurencyjnym.
• Ustawa ogranicza okres trwania umowy koncesji do 5 lat. Ma to zapobiegać ograniczeniu konkurencji w dostępie do rynku. Umowa koncesji może być zawarta na dłużej niż 5 lat tylko wtedy, gdy koncesjonariusz nie jest w stanie odzyskać swoich nakładów w tym terminie.
• Ustawa zawiera też klauzule społeczne. Zamawiający będą mogli zastrzec, że o zawarcie umowy koncesji mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej lub inni wykonawcy, których statutowym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób niepełnosprawnych. Zamawiający będą mogli też określić minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia tych osób u wykonawcy, jednak nie mniejszy niż 30 proc.
Z udziału w realizacji umów koncesji zostaną wykluczeni przedsiębiorcy, którzy naruszyli obowiązki wynikające z prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym oraz ochrony środowiska. Jak prognozuje Ministerstwo Rozwoju, dzięki nowej ustawie powinien zwiększyć się udział małych i średnich firm w wykonywaniu umów koncesji.
Jako podsumowanie, czy raczej uzasadnienie dla nowych przepisów ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, warto jeszcze zacytować Waldemara Olejniczaka, posła sprawozdawcę tej ustawy podczas posiedzenia Sejmu 5 września:
W odróżnieniu od typowych zamówień publicznych przez koncesje należy rozumieć takie umowy, w których wykonawca przyjmuje ryzyko ekonomiczne projektu. Koncesjonariusz zasadniczo nie otrzymuje wynagrodzenia wprost od zamawiającego, ale uzyskuje prawo do eksploatacji obiektu budowlanego lub świadczenia usług objętych koncesją. Zasadniczo zatem koncesjonariusz musi sam zapewnić sobie odpowiedni przychód. Ewentualna płatność od zamawiającego może mieć znaczenie jedynie uboczne. Ta zasadnicza różnica powoduje, że struktury umów koncesji są bardziej złożone niż typowe umowy zamówień publicznych. Umowy koncesyjne będą najczęściej służyły realizacji projektów partnerstwa publiczno-prywatnego. To uzasadnia inne podejście prawodawcy unijnego do ukształtowania procedur wyboru wykonawcy zamówienia publicznego i wyboru koncesjonariusza.
Ustawa o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (w brzmieniu przekazanym do Senatu) >>
