Nowe zasady pobierania renty planistycznej
Planując zbycie nieruchomości, trzeba pamiętać o quasi-podatkowych opłatach, które mogą być nałożone na zbywcę, jeśli w czasie gdy był on właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości uchwalono lub zmieniono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (Plan).
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w obecnym kształcie, w przypadku wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem Planu albo jego zmianą, gdy właściciel nieruchomości sprzedaje ją w okresie 5 lat od dnia w którym Plan lub jego zmiana stały się obowiązujące, wójt/burmistrz/prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę - nazywaną potocznie rentą planistyczną - ustaloną w Planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem bądź zmianą Planu. Obecnie, wysokość opłaty nie może przekroczyć 30% wzrostu wartości nieruchomości. W praktyce, organy samorządu lokalnego często przyjmują niższą, symboliczną rentę.
Powyższe zasady pobierania renty planistycznej ulegną wkrótce istotnym zmianom. Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, przygotowanym w Ministerstwie Budownictwa, ma zostać wprowadzona stała, jednorazowa renta planistyczna.
W przypadku wzrostu wartości nieruchomości wskutek uchwalenia lub zmiany Planu, renta planistyczna przy zbyciu nieruchomości w ciągu pięciu lat od dnia uchwalenia lub zmiany Planu wyniesie 25% (w przeciwieństwie do dotychczasowego brzmienia ustawy, przewidującego maksymalny poziom renty planistycznej przy jednoczesnej możliwości pobrania opłaty w znacznie niższej wysokości). W praktyce, nowa regulacja doprowadzi w większości przypadków do podwyższenia renty planistycznej.
Dodatkowo, zgodnie z projektem nowelizacji, renta planistyczna będzie mogła być nałożona nie tylko przy sprzedaży nieruchomości lecz także w razie innego rozporządzenia nieruchomością prowadzącego do zmiany właściciela lub użytkownika wieczystego, np. w razie wniesienia nieruchomości jako aportu do spółki, zawarcia umowy zamiany czy darowizny. W projekcie ustawy proponuje się zastąpienie słowa "sprzedaż" słowem "zbycie", a zatem wysokość renty planistycznej będzie ustalana nie na dzień sprzedaży lecz na dzień (każdego) zbycia. W efekcie rentą planistyczną mogą być objęte również inne niż sprzedaż rodzaje zbycia nieruchomości.
Nowe regulacje okażą się niekorzystne przede wszystkim dla podmiotów, które nabyły nieruchomości w celach spekulacyjnych - licząc na sprzedaż z dużym zyskiem wkrótce po uchwaleniu Planu. Renta planistyczna jest w istocie ukrytą formą opodatkowania dochodów tych podmiotów (oprócz standardowego, 19%-owego podatku dochodowego od dochodu ze zbycia nieruchomości), co może prowadzić do efektywnego opodatkowania sprzedaży nieruchomości na poziomie kilkudziesięciu procent.
Nowe przepisy mogą w praktyce spowodować przenoszenie przez sprzedających grunt ciężaru renty planistycznej na nabywców. Określenie stałego (wysokiego) poziomu renty planistycznej może więc wpłynąć na dalszy wzrost cen nieruchomości.
Projekt nowelizacji został skierowany pod obrady Sejmu, jego uchwalenie może nastąpić za kilka miesięcy. W przypadku transakcji dotyczących nieruchomości co do których niedawno uchwalono / zmieniono Plan lub jest projektowane uchwalenie bądź zmiana, można rozważyć nabycie nieruchomości przed wejściem w życie nowych przepisów.
