Centrala wentylacyjna. Jakie korzyści daje centrala wentylacyjna? Najnowsze rozwiązania

Centrala wentylacyjna to główne urządzenie systemu wentylacji mechanicznej, która wyciąga zużyte powietrze z pomieszczeń, dostarczając jednocześnie tyle samo powietrza przefiltrowanego, świeżego i czystego. Jeśli system wentylacji wyposażymy w centralę wentylacyjną z odzyskiem ciepła, która wykorzystuje energię z powietrza usuwanego, oszczędzimy też zimą na ogrzewaniu. Jakie możliwości daje nowoczesna centrala wentylacyjna?

Jak działa system wentylacji z centralą wentylacyjną?

Podstawową funkcją centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła (inaczej rekuperatora) jest mechaniczna wymiana powietrza w budynku na zdrowe i świeże. Dodatkową funkcją jest natomiast odzysk ciepła z wywiewanego z budynku powietrza, co daje korzyści zimą w postaci  mniejszych wydatków na ogrzewanie (nawet o 30%). Możliwe jest to za sprawą specjalnego wymiennika, który chłodne powietrze nawiewane z zewnątrz ogrzewa energią pochodzącą z powietrza usuwanego.

Centrala wentylacyjna wyposażona w wysokiej klasy filtry oczyszcza wpuszczane do wnętrza powietrze z alergenów, a stała wentylacja zapobiega rozwojowi bakterii i grzybów w mieszkaniu, co ma korzystny wpływ na zdrowie i samopoczucie.

Cały proces wymiany powietrza kontrolowany jest za pomocą nowoczesnego systemu sterowania, który pomaga w energooszczędnej i wydajnej pracy systemu wentylacji. Zaletą sterownika jest nadzór nad temperaturą, jakością filtrów, prędkością pracy wentylatorów i współczynnikiem odzysku ciepła. Kolorowy ekran dotykowy umożliwiający pełen podgląd wszystkich parametrów pracy, możliwość ustawienia jednego z trzech trybów pracy lub zaprogramowanie tygodniowego harmonogramu jednostki wedle preferencji użytkownika.

Opcjonalnie istnieje także możliwość podłączenia modułu, który umożliwia zdalne sterowanie za pomocą komputera czy smartfonu. Urządzenie jest gotowe do współpracy z zewnętrznymi elementami uzdatniania powietrza: nagrzewnicą wodną, chłodnicą wodną, gruntowym wymiennikiem ciepła.

Centrala wentylacyjna - ważne miejsce montażu

Miejsce montażu centrali wentylacyjnej musie spełniać kilka wymagań. Musi to być przede wszystkim pomieszczenie ogrzewane lub dobrze izolowane (o dodatniej temperaturze w ciągu roku). Ma to wpływ na efektywność pracy systemu zarówno w okresie zimowym, jak i letnim. Urządzenie wymaga podłączenia do instalacji elektrycznej. Ważne jest również zapewnienie w miarę wygodnego dostępu do urządzenia w celach serwisowych. Centrala wentylacyjna produkowana jest najczęściej jako urządzenie stojące lub wiszące, dlatego przed wyborem urządzenia warto znać miejsce i sposób montażu.

Podstawowe wymagania dla centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła

Centrala wentylacyjna powinna mieć:

• możliwość automatycznego, czasowego wyłączenia funkcji odzysku ciepła realizowaną poprzez by-pass (wymienniki krzyżowe i przeciwprądowe) lub zatrzymanie wymiennika obrotowego w centralach wentylacyjnych wyposażonych w ten typ wymiennika,
• możliwie jak najwyższą sprawność (80% lub więcej); przy wysokiej sprawności urządzenia uzyskuje się największe oszczędności wynikające z odzysku ciepła,
• automatyczny system antyzamrożeniowy, nie powodujący powstawania podciśnienia w budynku,
• energooszczędne wentylatory prądu stałego,
• izolację akustyczną oraz izolację termiczną z materiałów nietoksycznych i zapewniających wysoką efektywność – brak izolacji powoduje utratę sprawności oraz wzmożony hałas centrali wentylacyjnej,
• możliwość łatwego demontażu wymiennika ciepła do wyczyszczenia. Pomimo zastosowania filtrów nawet o wysokiej klasie filtracji, nie można całkowicie uchronić wymiennika ciepła przed zanieczyszczeniem. Brak możliwości czyszczenia może powodować nieprawidłową pracę systemu oraz tworzyć zagrożenia dla zdrowia użytkowników.

Budowa centrali wentylacyjnej

Każda centrala wentylacyjna składa się z podstawowych elementów: wentylatorów, filtrów powietrza, nagrzewnic powietrza. Inne urządzenia odpowiadające za poszczególne funkcje centrali wentylacyjnej to: wymienniki odzysku ciepła, chłodnice, tłumiki akustyczne, nawilżacze parowe, nawilżacze wodne, jonizatory powietrza, elementy dezynfekcji UV.

Każdy element centrali wentylacyjnej powinien mieć własny dostęp serwisowy (panel rewizyjny lub drzwi rewizyjne).

Użytkowanie centrali wentylacyjnej

Korzystanie z systemu wentylacji mechanicznej wiąże się z koniecznością systematycznej kontroli poszczególnych elementów instalacji - od tego w dużej mierze zależeć będzie efektywność pracy wentylacji. W przypadku centrali wentylacyjnej ważne jest okresowe sprawdzanie stanu filtrów i cykliczna ich wymiana w zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza w otoczeniu budynku.  Zazwyczaj zaleca się, aby filtry w centrali wentylacyjnej wymieniać co 3-6 miesięcy. Jeśli nie będziemy tego przestrzegać, wydajność instalacji spadnie i może dojść do awarii centrali wentylacyjnej.

Systematycznie należy też czyścić czerpnię i wyrzutnię powietrza - przynajmniej raz w roku. Na tych elementach dość szybko osiada brud, ograniczając przepływ powietrza. Raz w roku w systemie wentylacji mechanicznej fachowiec powinien:

• wyczyścić wnętrze centrali wentylacyjnej wraz z wymiennikiem,
• sprawdzić parametry pracy centrali wentylacyjnej (m.in. wydajność wentylatorów, temperaturę, ustawienia systemu antyzamrożeniowego, by-passów, itp.),
• skontrolować regulację układu - w trakcie pracy systemu lub tez podczas prac serwisowych może dojść do rozregulowania instalacji,
• wykonać inspekcję instalacji, aby sprawdzić stan techniczny i stopień zabrudzenia instalacji (raz na kilka lat).

Sterowanie centralą wentylacyjną

Systemy sterowania zwiększają wydajność instalacji i pozwalają bardziej racjonalnie korzystać z energii elektrycznej. Standardem już są systemy zdalnego zarządzania dołączone do oferty producenta danego modelu centrali wentylacyjnej.

System sterowania integruje pracę układu odzysku ciepła, wymienników ciepła/chłodu, osprzętu wentylacyjnego, czujników pomiarowych oraz innych instalacji obiektowych, zapewniając możliwość zdalnego sterowania przez urządzenia mobilne. Poprzez wejścia cyfrowe umożliwia podłączenie zewnętrznych sygnałów sterujących z centrali pożarowej, z centrali alarmowej oraz innych systemów automatyki.

Sterowanie wydajnością pracy układu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła może odbywać się ręcznie lub automatycznie. Zaleca się stosowanie sterowania automatycznego. Sterowanie ręczne wymaga kilkukrotnej zmiany parametrów i jest niepraktyczne, a w przypadku braku zmiany ustawień może powodować zbyt intensywną wentylację zimą lub zbyt małą intensywność wymiany powietrza latem.

Automatyczne sterowanie umożliwia zaprogramowanie pracy systemu wentylacji w cyklu dobowym i tygodniowym.

Każda centrala wentylacyjna powinna pozwalać na regulację pracy wentylatorów. Najczęściej stosowane są trzy stopnie regulacji:

• bieg 1 - zaleca się jego zaprogramowanie na czas nieobecności użytkowników oraz w godzinach nocnych,
• bieg 2 - najczęściej zaleca się jego zaprogramowanie podczas dziennej obecności użytkowników,
• bieg 3 - czasowe przewietrzanie pomieszczeń lub normalna praca dzienna przy wysokiej wilgotności powietrza wewnętrznego oraz przy zwiększonej liczbie osób.

Istnienie też możliwość sterowania pracą centrali wentylacji w zależności od parametrów powietrza wewnętrznego, takich jak wilgotność lub zawartość CO₂ w pomieszczeniach. Na przykład przekroczenie zadanego parametru wilgotności wprowadzonej do centrali wentylacyjnej powinno zwiększać intensywność wentylacji.

Centrala wentylacyjna w domach energooszczędnych

Budynki energooszczędne, które stały się zresztą standardem nie tylko zapisanym w warunkach technicznych, ale też w świadomości inwestorów, charakteryzują się dobrą izolacją termiczną przegród, ale jednocześnie szczelnością. Problemem tej dobrej izolacji budynków jest odpowiednia wymiana powietrza. Na etapie budowy energooszczędnego, ciepłego i szczelnego domu nie ma praktycznie mowy o innym sposobie skutecznej wentylacji, niż właśnie mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacja). Centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła to zatem synonim nowoczesnego, energooszczędnego budynku ze zdrowym mikroklimatem we wnętrzu. 

Warto też wiedzieć, że przy zakupie centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła można skorzystać z dotacji z rządowego programu „Czyste Powietrze”.