Energia pierwotna, użytkowa i końcowa, czyli podstawowe pojęcia w oszczędzaniu energii
Brak zrozumienia czym jest energia pierwotna, energia użytkowa i energia końcowa oraz jak duży wpływ na zużycie energii w Polsce mają obiekty budowlane jest jedną z przyczyn, że w Polsce wciąż akceptujemy energochłonne budynki.
Zgodnie z prawem budowlanym każdy nowo budowany, sprzedawany lub wynajmowany budynek lub lokal musi posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej. Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument przedstawiający podstawowe informacje na temat jakości energetycznej danego budynku lub lokalu.
Szczegółową formę takiego świadectwa określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2015 roku w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku, lokalu lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.
Energia pierwotna w certyfikacie energetycznym
Zgodnie z rozporządzeniem świadectwo charakterystyki energetycznej zawiera kilka wartości określających dany budynek pod względem jego energochłonności. Podstawowym elementem, przedstawianym również w postaci graficznej, jest wartość wskaźnika energii pierwotnej (EP). Wskaźnik energii pierwotnej określa roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną na jednostkę powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza w budynku, lokalu mieszkalnym lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową i wyrażany jest w kWh/(m2rok). W zależności od rodzaju paliwa, wartość zapotrzebowania na energię końcową mnoży się przez współczynnik nakładu wytworzenia energii pierwotnej.
Poszczególnym rodzajom paliw odpowiadają współczynniki nakładu pokazujące, na ile szkodliwe dla środowiska jest ich pozyskanie. I tak dla przykładu biomasa to 0,2, a elektryczność 3,0. Oznacza to, że nawet bardzo dobrze zaprojektowany dom ogrzewany elektrycznie jest uciążliwy dla środowiska, a budynek o dużych stratach ciepła i instalacjach o niskiej sprawności, ale opalany drewnem, będzie mniej uciążliwy.
Wartości współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla systemów technicznych wi:
Należy jasno podkreślić: sama energia pierwotna (wartość wskaźnika EP) nie odzwierciedla kosztów związanych z eksploatacją budynków ani też nie informuje potencjalnego nabywcy nieruchomości o jakości budynku ze względu na straty ciepła czy sprawności systemów c.o., c.w.u. i chłodzenia. Trzeba o tym pamiętać, ponieważ jest to wartość preferowana w świadectwie energetycznym i prezentowana w formie graficznej jako główna infomacja.
Energia pierwotna, użytkowa i końcowa - co określają wskaźniki energii
Trzeba analizować wszystkie wskaźniki energii. Może być i tak, że kierując się niską wartością energii pierwotnej a nie analizując dokładniej całego świadectwa energetycznego, uznamy źle zaprojektowany dom ogrzewany niewygodnym w eksploatacji kotłem opalanym drewnem za lepszy od nowoczesnego domu, wybudowanego w standardzie niskoenergetycznym, zasilanego pompą ciepła. A jest to nieprawda.
Wskaźnik energii użytkowej (EU) świadczy o jakości konstrukcji budynku. Generalnie, im mniejsza wartość energii użytkowej, tym mniej ciepła tracimy przez przegrody zewnętrzne budynku. Projektowanie budynków energooszczędnych polega na osiągnięciu jak najniższej wartości zapotrzebowania na energię użytkową.
Wskaźnik energii końcowej (EK) opisuje nam ilość energii potrzebnej w domu po uwzględnieniu sprawności systemów ogrzewania i przygotowania ciepłej wody. Jeżeli wartość wskażnika energii końcowej jest niewiele większa od wskażnika energii użytkowej, znaczy to, że w budynku występuje wysoko sprawny system ogrzewania.
Ilość energii końcowej (wskaźnik EK) może być nawet niższa od zapotrzebowania na energię użytkową (EU). Świadczy to o zastosowaniu, np. pompy ciepła jako źródła energii. W budynkach energooszczędnych obniża się bowiem wartość zapotrzebowania na energię użytkową i jednocześnie korzysta z odnawialnych żródeł energii.
