Ogrzewanie kominkowe - kominki z płaszczem wodnym. Jak obniżyć koszty ogrzewania?

Koszty ogrzewania mogą sięgać nawet 80% całego utrzymania domu. Kominki z płaszczem wodnym, opalane drewnem, umożliwiają redukcję tych kosztów - kominki te współpracują zarówno z systemem centralnego ogrzewania, jak i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Kominki z płaszczem wodnym tym różnią się od tradycyjnych wkładów kominkowych (ogrzewających powietrze), że wyposażone są w specjalny wymiennik ciepła (tzw. płaszcz wodny), który odbiera ciepło z paleniska wkładu kominkowego i przekazuje je do układu centralnego ogrzewania. Znaczna część mocy grzewczej kominka podgrzewa nośnik ciepła, w tym przypadku wodę cyrkulującą w obiegu centralnego ogrzewania. Płaszcz wodny może być umieszczony wokół paleniska kominka lub nad paleniskiem. Najnowszym rozwiązaniem na rynku są wkłady kominkowe powietrzno-wodne - pracują zarówno w systemie DGP (Dystrybucja Gorącego Powietrza), a dzięki płaszczowi wodnemu, w który są wyposażone mogą też podgrzewać wodę w systemie centralnego ogrzewania.

Kominki z płaszczem wodnym - zasady montażu

Sam wkład kominkowy z płaszczem wodnym montuje się tak samo jak wkład tradycyjny. W przypadku wkładów kominkowych z płaszczem wodnym dochodzą jednak kwestie związane z instalacją wodną. Dlatego podłączenie instalacji wodnej do układu grzewczego kominka może być wykonane wyłącznie przez przeszkolonego i uprawnionego instalatora. Właściwe przeprowadzenie wspomnianych prac ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowania kominka oraz prawidłowej pracy zarówno kominka, jak i instalacji centralnego ogrzewania. Instalację kominka z płaszczem wodnym należy uwzględnić na etapie projektowania systemu c.o./c.w.u.

Obowiązujące obecnie przepisy dopuszczają dwa rozwiązania dotyczące instalacji:

• w układzie otwartym, w przypadku gdy wkład kominkowy nie jest wyposażony w wężownicę schładzającą,
• w układzie zamkniętym, gdy wkład kominkowy jest wyposażony w wężownicę schładzającą.

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: KFD

Ogólny schemat podłączenia kominka z płaszczem wodnym w układzie otwartym. 1. kominek; 2. naczynie wzbiorcze; 3. rura opadowa; 4. rura przelewowa; 5. rura wznośna; 6. pompa wodna; 7. sterownik; 8. wkład wodny; 9. odbiornik ciepła - grzejnik.

Wkład kominkowy z płaszczem wodnym wyposażony w wężownicę schładzającą. Widok wkładu kominkowego od strony podłączeń układu wodnego. Na środku na okrągłym kołnierzu znajdują się króćce wężownicy schładzającej. Po bokach znajdują się: wlot i wylot wody grzewczej; od góry: króćce czujników pomiarowych i zabezpieczających. Należy pamiętać o właściwym uszczelnieniu połączeń gwintowanych przy pomocy materiałów do tego przeznaczonych.

Schemat podłączenia kominka z płaszczem wodnym współpracującym z kotłem (naczynie wbiorcze)
Zaleca się, aby pompy cyrkulacyjne C i C1 były załączane przez termostat TR zainstalowany na obiegu wody, w momencie gdy woda osiągnie temperaturę 50°C. Aby system działał prawidłowo, zaleca się instalację automatycznego odpowietrznika SA. Ochrona termiczna wkładu kominkowego PT została opracowana w taki sposób, aby uruchomić zawór termostatyczny przepływu wody przez wężownicę schładzającą w momencie osiągnięcia przez czujnik zaworu temperatury 95°C. Chroni to przed zagotowaniem wody w obiegu grzewczym. Zarówno wkład kominkowy, jak i obieg hydrauliczny powinny zostać zainstalowane zgodnie z obowiązującymi normami.

Schemat podłączenia kominka z płaszczem wodnym współpracującym z kotłem (naczynie ciśnieniowe)
Zaleca się, aby pompa cyrkulacyjna C była załączana przez termostat TR zainstalowany na obiegu wody, w momencie gdy woda osiągnie temperaturę minimum 50°C. W celu zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania systemu, zaleca się instalację automatycznego odpowietrznika SA. Ochrona termiczna wkładu kominkowego PT została opracowana w taki sposób, aby uruchomić zawór termostatyczny przepływu wody przez wężownicę schładzającą w momencie osiągnięcia przez czujnik zaworu temperatury 95°C. Chroni to przed zagotowaniem wody w obiegu grzewczym.  Zarówno wkład kominkowy jak i obieg hydrauliczny powinny zostać zainstalowane zgodnie z obowiązującymi normami.

Instalacja wkładu kominkowego z płaszczem wodnym - ważne zabezpieczenie
Bardzo ważnym elementem instalacji wkładu kominkowego z płaszczem wodnym jest zawór termiczny. Działa on w ten sposób, że w przypadku przekroczenia w wymienniku ciepła temperatury 95°C, mierzonej przez czujnik, zostaje otwarty przepływ wody chłodzącej, doprowadzonej z instalacji wodociągowej. Woda ta, przepływając przez wężownicę wbudowaną w wymiennik wodny kominka, powoduje szybkie jego schłodzenie. Dlatego właśnie tylko wkłady kominkowe wyposażone w sprawnie działającą wężownicę schładzającą mogą być instalowane w zamkniętym układzie grzewczym.
Na doprowadzeniu i odprowadzeniu wody do wężownicy schładzającej nie mogą być zamontowane zawory lub inne urządzenia, które mogłyby odciąć przepływ wody. Jeżeli nie ma zasilania wody dla wężownicy schładzającej, kominek podłączony w układzie zamkniętym nie może być użytkowany. W momencie, gdy zadziała urządzenie zabezpieczające kominek, konieczne jest, przed ponownym jego uruchomieniem, sprawdzenie instalacji wraz z elementami zabezpieczającymi.

Użytkowanie kominka z płaszczem wodnym - podstawowe zasady
Zasady użytkowania wkładu kominkowego z płaszczem wodnym są podobne jak kominków powietrznych. Należy jednak pamiętać:
1. Przed rozpaleniem ognia w kominku należy sprawdzić, czy instalacja jest prawidłowo napełniona wodą oraz, czy naczynie wzbiorcze wraz z rurami dopływowymi i odpływowymi jest sprawne technicznie i drożne.
2. Należy sprawdzić sprawność zaworu bezpieczeństwa.
3. W przypadku gdy planowana jest przerwa w ogrzewaniu budynku w czasie mrozów, obowiązkowo należy spuścić wodę z instalacji, aby nie dopuścić do zamarznięcia i rozsadzenia.
4. Jako medium grzewcze należy stosować wyłącznie wodę lub inny przeznaczony do tego zastosowania czynnik grzewczy.
5. Gdyby okazało się, że nie ma wody w instalacji w czasie pracy wkładu kominkowego, nie wolno jej uzupełnić wodą zimną.
6. Temperatura i ciśnienie wody w kominku nie mogą przekroczyć wartości dopuszczalnych, nie wolno doprowadzić do zagotowania wody w kominku. Temperatura wody nigdy nie powinna przekroczyć 95ºC.
7. Naczynie wzbiorcze, rura wzbiorcza, rura przelewowa i sygnalizacyjna nie powinny znajdować się całkowicie lub częściowo w pomieszczeniu, w którym temperatura może spadać poniżej 0ºC.
8. Na przewodach hydraulicznych, łączących płaszcz wodny wkładu kominkowego z naczyniem wzbiorczym, nie wolno instalować żadnych zaworów ani innej armatury zmniejszającej przekrój wewnętrzny.

Dodatkowo przed każdym sezonem grzewczym należy wykonać przegląd kominka, sprawdzić szczelność instalacji oraz sprawność elementów bezpieczeństwa.

Czy warto zainwestować w ogrzewanie kominkowe z płaszczem wodnym
Kominek z płaszczem wodnym to na pewno skuteczny sposób na obniżenie kosztów ogrzewania domów jednorodzinnych, zwłaszcza jeśli mamy dostęp do taniego drewna opałowego. Decydując się na takie rozwiązanie i zakładając częste palenie, trzeba jednak wziąć pod uwagę, że decydujemy się na „kotłownię w salonie”. Źródłem energii cieplnej jest przecież spalane drewno. Chcąc skutecznie wykorzystać ogrzewanie kominkowe, trzeba odpowiednio często dorzucać opał do kominka, trzeba też pamiętać o systematyczym opróżnianiu popiołu itd. Przyjmuje się, że do paleniska powinno się dokładać drewno średnio co 3-5 godz. Jak na razie bowiem wkłady kominkowe nie są urządzeniami automatycznymi i nie ma rozwiązań umożliwiających automatyczne rozpalanie i podawanie drewna.

Zgodnie z polskimi przepisami kominek nie może stanowić samodzielnego źródła centralnego ogrzewania i przygotowania c.w.u., lecz tylko służyć jako urządzenie wspomagające, np. kocioł gazowy lub olejowy. Wspomaganie rozpoczyna się wtedy, gdy palimy w kominku. W instalacji ważna jest również odpowiednia automatyka sterująca, aby oba urządzenia optymalnie się uzupełniały, zapewniając użytkownikom zarówno komfort cieplny, jak i wymierne oszczedności na ogrzewaniu.

Warto wiedzieć, że aby kominek z płaszczem wodnym pełnił swoją funkcję, musi się w nim ogień palić, a nie tylko tlić. Systemy sterujące kontrolują, aby temperatura czynnika grzewczego, opuszczającego kominek, wynosiła minimum 50°C. Przy niższej temperaturze wspomaganie będzie nieefektywne, a z paleniska i z komina będzie wyciekał kreozot - składnik smoły drzewnej.