Jak obniżyć rachunki za ciepło? Lista prostych działań, które zmniejszą koszty ogrzewania

Nadchodząca zima będzie dużym wyzwaniem dla wielu gospodarstw domowych. Problemami będą inflacja i bardzo szybko rosnące koszty ciepła oraz energii elektrycznej. Trzeba się przygotować na to, że będzie drogo, bo mamy do czynienia także z paniką i spekulacjami na rynku. Ten okres można przetrwać, podejmując mądre działania. Jakie? Oto propozycje, które pomogą ograniczyć koszty.

Spis treści

1. Jak bezkosztowo lub tanio obniżyć rachunki za ciepło?
2. Jak obniżyć rachunki optymalizując temperaturę?
3. Odpowiednie wietrzenie zimą a rachunek za ciepło
4. Odsłonienie grzejników obniży rachunki za ciepło
5. Zastosowanie pozycji letniej i zimowej domknięcia okna
6. Obowiązkowy przegląd instalacji przed sezonem grzewczym
7. Utrzymywanie w sprawności zaworów termostatycznych
8. Montaż automatycznych odpowietrzników na końcówkach pionów
9. Montaż ekranów zagrzejnikowych obniży rachunki za ciepło
10. Mniejsze zużycie wody
11. Tańsze sposoby na izolację domu
12. Poradnik "Jak obniżyć rachunki za energię?" do pobrania

Jak gospodarstwa domowe i zarządcy budynków wielorodzinnych mają się przygotować do najbliższej zimy, by uniknąć rosnących rachunków za ogrzewanie? Są proste i względnie tanie rozwiązania, które pozwalają zmniejszyć zużycie energii nawet o 60%. Poradnik na ten temat przygotował właśnie think tank Forum Energii. Dalej w artykule udostępniamy poradnik do pobrania.

Jak bezkosztowo lub tanio obniżyć rachunki za ciepło?

Rachunki za energię szybują w górę, poważnie nadwyrężając domowe budżety. Nic nie wskazuje też na to, aby do najbliższej wiosny sytuacja miała się poprawić. Dodatki proponowane przez rząd będą stanowić jedynie doraźne wsparcie i częściową ulgę. Dlatego warto przyjrzeć się pomysłom, na które gospodarstwa domowe mają realny wpływ.

Przedstawiamy listę łatwych i bezkosztowych, a także tanich lub relatywnie tanich działań, które ograniczą zużycie energii w domach:

1. Regulacja temperatury w pomieszczeniach - polega na wyodrębnieniu w domu stref, które należy ogrzewać bardziej lub mniej (albo wcale).
2. Optymalizacja temperatury w pomieszczeniach. Montaż urządzenia do automatycznej regulacji temperatury (np. zaworów i głowic termostatycznych) na grzejnikach w każdym pomieszczeniu.
3. Nieznaczne obniżanie temperatury w niektórych pomieszczeniach lub okresach.
4. Odpowiednie wietrzenie pomieszczeń zimą.
5. Wykorzystanie naturalnych zysków ciepła i unikanie jego straty.
6. Zapewnienie odpowiedniej cyrkulacji powietrza w pomieszczeniu.
7. Zastosowanie pozycji letniej i zimowej domknięcia okna.
8. Przegląd instalacji grzewczej przed sezonem.
9. Utrzymywanie w sprawności zaworów termostatycznych.
10. Montaż automatycznych odpowietrzników na końcówkach pionów.
11. Montaż ekranów zagrzejnikowych.
12. Oszczędność ciepłej wody użytkowej.
13. Szybki prysznic zamiast kąpieli w wannie.
14. Montaż perlatora w kranie.
15. Zmniejszenie ciśnienia wody w kranie.
16. Optymalne używanie pralki.
17. Uszczelnienie okien i drzwi zewnętrznych.
18. Uszczelnienie okien w piwnicy.
19. Izolacja rur instalacji ciepłej wody użytkowej.
20. Izolacja stropu poddasza nieużytkowanego.

Wprowadzenie nawet kilku zmian znacząco zmniejsza zużycie energii w domu, co ma bezpośrednie przełożenie na niższe rachunki – bez względu na to, czy dom ogrzewany jest węglem, gazem czy z sieci. Nawet ograniczony zakres inwestycji daje od 37 do 63% oszczędności energii, co oznacza kilka lub nawet kilkanaście tysięcy złotych oszczędności w domach jednorodzinnych, a jeszcze więcej w przypadku domów wielorodzinnych.

Poniżej opisujemy rozwiązania dla poszczególnych punktów z listy wraz z podaniem kosztów i trudności wykonania.

Jak obniżyć rachunki optymalizując temperaturę?

Rozwiązaniem jest montaż urządzenia do automatycznej regulacji temperatury (np. zaworów i głowic termostatycznych) na grzejnikach w każdym pomieszczeniu. W sklepach dostępne są urządzenia ręczne (ze skalą od 2 do 5, gdzie liczby określają temperaturę) i typu smart, w których można programować temperaturę docelową oraz jej zmiany w różnych cyklach.

• Założenie termostatu musi wykonać hydraulik lib instalator, ale nie jest to czynność bardzo skomplikowana.
• Średni koszt powinien wynieść od 50 zł za zestaw (zawór + głowica termostatyczna), robocizna ok. 35–65 zł za zestaw.
• Dzięki temu możemy zaoszczędzić około 5–8% energii na każdy 1°C mniej w pomieszczeniu.

Ważne, aby temperaturę dostosować do funkcji pomieszczeń: w łazience powinna wynosić zwykledo 24–25°C, w pokoju dziennym lub dziecięcym 21°C, w sypialni temperatura powinna być najniższai nie przekraczać 17–19°C.

W kuchni warto wykorzystać ciepło powstające przy pracach kuchennych, a temperatura ogrzewania nie powinna przekraczać 20°C (gotowanie, pieczenie czy zmywanie naczyń dostarczają ciepło do pomieszczenia).

Warto też przypomnieć, że odpowiednie temperatury są lepsze dla naszego zdrowia i naszego domu. Zbyt niskie temperatury wiążą się z nadmiernym zawilgoceniem lub przemarzaniem ścian i skutkują powstawaniem grzybów. Zbyt niskie temperatury dla człowieka powodują wyziębienie organizmu. Przy zbyt wysokich temperaturach (powyżej 21°C) wysychają śluzówki dróg oddechowych, układ odpornościowy jest osłabiany, a w konsekwencji częściej chorujemy. Dodatkowo w wyższej temperaturze gorzej się śpi oraz trudniej się skupić. Dlatego tak ważna jest optymalizacja.

Termostaty również pomogą zaplanować okresowe obniżenie temperatury w wybranych pomieszczeniach. Kiedy opuszczamy na dłużej nasze mieszkanie lub dom, obniżenie temperatury pomieszczeń o kilka stopni nie wpłynie na komfort cieplny, a ograniczy zużycie energii o kolejne 5-8% na każdy 1°C mniej (można w ten sposób obniżać także temperaturę w niezamieszkanych częściach budynku). W przypadku urządzeń smart można dostosowywać temperaturę bardzo precyzyjnie, np. podnosić temperaturę na 2 godziny przed pobudką, aby optymalizować zużycie.

Odpowiednie wietrzenie zimą a rachunek za ciepło

Rozwiązaniem jest wietrzenie pomieszczeń według odpowiedniego schematu:

1. Zakręcenie termostatów grzejnikowych kilka minut przed otwarciem okna.
2. Szybkie, intensywne wietrzenie.
3. Ponownie rozkręcenie termostatów dopiero po zamknięciu okien.

Szybkie, intensywne wietrzenie powoduje mniejsze utraty ciepła niż długotrwale uchylone okno. Dzięki zakręceniu termostatu z wyprzedzeniem, unikamy sytuacji, w której termostat, rejestrując spadek temperatury wywołany otwarciem okna, automatycznie zintensyfikuje grzanie, aby zapobiec wyziębieniupomieszczenia.

• Jest to propozycja łatwa do wdrożenia i bezkosztowa.
• Dzięki temu możemy zaoszczędzić około 5–8% energii na każdy 1°C mniej w pomieszczeniu.

W sezonie grzewczym unikajmy też nadmiernych strat ciepła poprzez: odsłanianie okien w słoneczne dni i zasłanianie okien w dni pochmurne i nocą. Promienie słoneczne stanowią dodatkowe, darmowe źródło ciepła, ale trzeba z nich umiejętnie korzystać. Zastosowanie właściwego zasłaniania i odsłaniania okien da kolejne 5-8% oszczędności energii.

Odsłonienie grzejników obniży rachunki za ciepło

Odsłonienie grzejników i termostatów w sezonie grzewczym zapewni odpowiednią cyrkulację powietrza w pomieszczeniu. Wymagany dystans między nimi a wyposażeniem wnętrz powinien wynosić min. 10–20 cm.

Przedmioty ustawione przy grzejniku blokują odpowiednią cyrkulację powietrza, co skutkuje niedogrzaniempomieszczenia, podczas gdy termostat automatycznie zwiększa grzanie. Jeśli w mieszkaniu w budynku wielorodzinnym na grzejnikach znajdują się mierniki zużywanego ciepła, zaburzona cyrkulacja powietrza generuje wyższe pomiary.

• Jest to propozycja łatwa do wdrożenia i bezkosztowa.
• Dzięki temu możemy zaoszczędzić około 5–8% energii na każdy 1°C mniej w pomieszczeniu.

Zastosowanie pozycji letniej i zimowej domknięcia okna

Opcja zimowa i letnia różnią się dociskiem okna do framugi, co wystarcza, by zmienić intensywność wymiany powietrza. Zazwyczaj w klamce okna ustawiona jest pozycja neutralna. Wystarczy za pomocą imbusa przekręcić w prawo do pozycji zimowej lub w lewo do pozycji letniej.

• Jest to propozycja łatwa do wdrożenia, wystarczy klucz imbusowy i bezkosztowa.
• Dzięki temu możemy zaoszczędzić około 5–8% energii na każdy 1°C mniej w pomieszczeniu.

Obowiązkowy przegląd instalacji przed sezonem grzewczym

Konieczna jest coroczna kontrola sprawności instalacji grzewczej przez fachowca. Kontrola powinna obejmować (w zależności od potrzeb):

• sprawdzenie stanu technicznego wszystkich urządzeń,
• wyczyszczenie kotła,
• wyczyszczenie komina lub przewodu powietrzno-spalinowego,
• wykonanie profesjonalnego przeglądu kotła.

Tu przeczytasz więcej o przeglądzie instalacji centralnego ogrzewania.

Możliwe naprawy: oczyszczenie wymiennika ciepła, filtrów oraz innych podzespołów z zanieczyszczeń i osadów powstałych w trakcie eksploatacji, odpowietrzenie instalacji, naprawa nieszczelnych połączeń.

• Przegląd musi wykonać instalator.
• Średni koszt może wynieść 300-500 zł.
• Dzięki temu możemy zaoszczędzić około 5–8% energii na każdy 1°C mniej w pomieszczeniu.

Utrzymywanie w sprawności zaworów termostatycznych

Zainstalowanie zaworów i głowic termostatycznych automatycznie regulujących temperaturę w pomieszczeniach (w przypadku instalacji z grzejnikami) lub analogicznych rozwiązań dla ogrzewania podłogowego czy nawiewowego daje do 30% oszczędności energii.

Automatyczna regulacja temperatury w pomieszczeniu uwzględnia: utrzymanie komfortu cieplnego, funkcjepomieszczeń oraz wykorzystanie zysków ciepła (naturalne ciepło słoneczne lub ciepło wynikające z aktywności takich jak np. gotowanie, pieczenie, pranie itd.)

Ważne jest również utrzymywanie ich w sprawności. Odkręcanie i zakręcanie zaworów termostatycznych raz w miesiącu. Po zakończonym sezonie grzewczym, należy odkręcić zawory do maksimum i tak pozostawić je aż do kolejnego sezonu grzewczego. Regularne odkręcanie i zakręcanie zaworów wydłuża ich sprawność. Otwarcie termostatów po sezonie grzewczym (na pozycję 5) zapobiega zapowietrzeniu się grzejników w trakcie ponownego uruchamiania instalacji jesienią.

Montaż automatycznych odpowietrzników na końcówkach pionów

Zapowietrzone grzejniki nie pracują efektywnie, utrudniając uzyskanie komfortowej temperatury w pomieszczeniu. Jeśli instalacja pracuje nieefektywnie, potrzeba więcej energii, by osiągnąć pożądaną temperaturę. Jeśli utrzymana jest sprawność zaworów termostatycznych, zawory odpowietrzające wystarczy zamontować na końcówkach pionów i nie ma potrzeby montowania ich na każdym grzejniku.

• Odpowietrzniki musi zamontować instalator.
• Średni koszt może wynieść od 20 zł za urządzenie, robocizna ok. 50–80 zł.
• Oszczędność energii zależy od stopnia zapowietrzenia grzejników.

Montaż ekranów zagrzejnikowych obniży rachunki za ciepło

Chodzi o ekrany zagrzejnikowe przyklejane na ścianie za grzejnikiem, które odbijają ciepło skierowane w stronę ścian. Ekran zagrzejnikowy to pianka pokryta folią aluminiową. Odbija ona ciepło emitowane w kierunku ściany, przez co do ogrzania pomieszczenia zużywa się mniej energii.

• Samodzielny montaż.
• Średni koszt to około 5 zł za m.
• Oszczędność energii około 2–7% w zależności od jakości ekranu.

Mniejsze zużycie wody

W przeciętnym budynku o średnim standardzie energetycznym (czyli takim, który nie jest ani nowoczesny, ani przestarzały) ok. 20% kosztów ciepła pochłania podgrzewanie wody użytkowej. Rozsądne ograniczenie jej zużycia pozwala zaoszczędzić zarówno na kosztach zakupu samej wody, jak i jej ogrzewania.

A zatem co można zrobić?

Szybki prysznic zamiast kąpieli w wannie - średniej wielkości wanna ma pojemność ok. 150–200 litrów, podczas gdy pod prysznicem zużywamy ok. 10–15 litrów wody na minutę. Dziesięciominutowy prysznic pozwala zatem zaoszczędzić każdorazowo ok. 50 litrów wody oraz energię niezbędną do jej podgrzania. Daje to zatem oszczędność około 25% energii niezbędnej do podgrzania strumienia ciepłej wody użytkowej oraz oszczędność samej wody.

Montaż perlatora w kranie - Perlator (specjalna końcówka zbudowana z sitka o niewielkich oczkach) napowietrza strumień wody płynącej z kranu, dzięki czemu wrażenie wysokiego ciśnienia wody jest utrzymane przy wyraźnie niższym jej zużyciu. Perlator kosztuje około 15 zł. Perlator założymy samodzielnie. Oszczędność energii to 10–50% energii niezbędnej do podgrzania strumienia ciepłej wody użytkowej oraz oszczędność samej wody (nawet do 90%).

Zmniejszenie ciśnienia wody w kranie - redukcja ciśnienia wody w kranie jest szczególnie zasadna, gdy użytkownicy mają trudności z dostosowaniem strumienia wody do swoich potrzeb (np. dzieci, osoby starsze). Wariant bezkosztowy: zmniejszenie przepływu wody na zaworze znajdującym się przy wodomierzu. Wariant wiążący się z kosztami: montaż reduktora ciśnienia. Musi go zamontować instalator. Może to kosztować od 60 zł za urządzenie, robocizna ok. 50–100 zł. Da to oszczędność 10–50% energii niezbędnej na podgrzanie strumienia ciepłej wody.

Optymalne używanie pralki - pranie tylko z pełnym wkładem bębna oraz pranie w najniższej możliwej temperaturze, która jest zasadna dla danego typu materiałów i zabrudzeń. W cyklu prania duża część pobieranej energii wykorzystywana jest na podgrzanie wody – dwa cykle prania z niepełnym wkładem zużyją więcej energii niż jeden pełny. Pojedynczy cykl jednego w pełni załadowanego prania może zaoszczędzić do 35% energii potrzebnej na podgrzanie wody w stosunku do dwóch cykli prania z niepełnym wkładem.

Tańsze sposoby na izolację domu

Odpowiednia izolacja domu jest jednym z elementów kompleksowej termomodernizacji. Zabezpieczenie miejsc szczególnie narażonych na utratę ciepła wiąże się z nieco większymi nakładami finansowymi niż w przypadku wcześniej wymienionych działań, jednak w ogólnym rozrachunku jest bardzo efektywne.

Uszczelnienie okien i drzwi zewnętrznych - przy pomocy uszczelek, pianek, taśm lub innych preparatów. Taśmy izolacyjne: od 30 zł za okno (inne rozwiązania mogą być nieco kosztowniejsze). Oszczędność energii to około 15% dla budynku o niskim standardzie izolacji zewnętrznej. Oszczędności będą zależały od łącznego udziału strat ciepła przez wszystkie przegrody zewnętrzne (ściany zewnętrzne, okna, drzwi zewnętrzne, dach i stropodach, strop nad piwnicą, fundamenty, podłoga na gruncie).

Podobnie będzie z uszczelnieniem okien w piwnicy. Tu oszczędność energii to około 3% w stosunku do zapotrzebowania na ogrzewanie dla całego budynku.

Izolacja rur instalacji ciepłej wody użytkowej - obłożenie rur instalacji grzewczej materiałem izolacyjnym (np. otuliną). Izolacja rur zapobiega stratom ciepła przy podgrzewaniu i przesyle wody, oszczędzając w ten sposób energię niezbędną do jej podgrzania. Koszt od 10 zł za m ocieplenia. Oszczędność energii - do 5% (w zależności od użytego materiału).

Izolacja stropu poddasza nieużytkowanego - rozwinięcie zakupionej rolki wełny mineralnej w budynku, którym poddasze jest nieużytkowane (nieocieplone i nieogrzewane). Oszczędność energii nawet 35%, choć wartość ta zależy od typu budynku. Izolacja o grubości 20 cm sprzedawana w formie rolki kosztuje od ok. 50 zł/m².

Poradnik "Jak obniżyć rachunki za energię?" do pobrania

Materiały pochodzą z poradnika „Jak obniżyć rachunki za energię przed najbliższą zimą” autorstwa dr Soni Buchholtz i Piotra Kleinschmidta. Od 31.08 będzie można go nieodpłatnie pobrać ze strony internetowej Forum Energii.

Więcej o samym poradniku możesz przeczytać w artykule: "Jak obniżyć rachunki za energię przed najbliższą zimą” - Forum Energii przygotowało poradnik dla domów jedno- i wielorodzinnych