Klucz ampulowy czy klucz imbusowy?
Klucz ampulowy to jedna z nazw klucza imbusowego (poprawnie powinno się mówić klucz inbusowy). Wynaleziony w 1936 r. w jednej z niemieckich firm, specjalnie do wyprodukowanych przez nią sześciokątnych śrub. Na czym polega unikalność rozwiązania klucza ampulowego, czyli klucza imbusowego?
Klucz ampulowy czyli imbus
Jak wspomniano, klucza ampulowy to jedna z jego nazw. Ta pierwotna – imbus – pochodzi od skrótu niemieckiej nazwy Innensechskantschlüssel Bauer & Schaurte („wewnętrzny klucz sześciokątny Bauera i Schaurtego”), który wynaleziono w niemieckiej firmie Bauer & Schaurte Karcher Gmbh – wyprodukowano w niej śruby z gniazdami sześciokątnymi oraz pasujące do nich klucze (współcześnie firma IKEA dołącza klucze ampulowe wraz ze śrubami np. do skręcania mebli). Spolszczenie inbusa na imbusa przypisuje się trudnością wymowy sąsiadujących ze sobą spółgłosek n i b (pierwsza jest przedniojęzykowa a druga wargowa).
W języku angielskim klucz ampulowy znany jest pod nazwą Allen key, we francuskim clé Allen – to od firmy Allen Manufacturing Company, która zastrzegła nazwę „Allen klucz” w 1943 roku. Za granicą spotyka się też nazwy unbrako lub umbrako. W Polsce nazwa klucz ampulowy jest używana rzadziej niż klucz imbusowy.
- Sprawdź, w jakie narzędzia powinien być wyposażony dobry warsztat
- Co nowego na rynku narzędzi budowlanych?
Klucza ampulowy / imbusowy do czego jest stosowany
Klucz imbusowy ma kształt pręta z końcówką wygiętą na kształt litery L. Końcówka ma przekrój sześciokąta. Dostępne są też klucze ampulowe z wymiennymi końcówkami (tzw. bity) do współpracy z wkrętakami ręcznymi lub automatycznymi. Klucze najczęściej wykonywane są ze stali chromowo-wanadowej, co po pierwsze zabezpiecza je przed korozją, a po drugie – narzędzie jest lekkie co ułatwia ich używanie.
Rozmiar kocówki klucza ampulowego musi odpowiadać średnicy śruby. Stąd niektóre klucze przypominają wygięty drucik, bo można je już stosować do śrub z otworem o średnicy 1 mm, po klucze o większych rozmiarach o wyglądzie pręta. Rozmiary klucz podawane są w systemie metrycznym i calowym.
Rozmiary kluczy imbusowych określa w milimetrach europejska norma ISO 2936:2001 (DIN 911):
- 0,7 mm, 0,9 mm, 1,0 mm, 1,25 mm, 1,3 mm, 1,5 mm
- od 2-6 mm co 0,5 mm
- od 7-22 mm co 1 mm
- 24 mm, 25 mm, 27 mm, 30 mm, 32 mm, 36 mm, 42 mm i 46 mm
W przypadku rozmiarów w systemie calowym reguluje to amerykańska norma ANSI/ASME B18.3-1998, według której klucze imbusowe występują w rozmiarach: 7/64, 9/64, 5/32, 3/16, 1/4, 5/16, 3/8, 1/2, 5/8 i 3/4 cala.
Kto już miał do czynienia z kluczami ampulowymi / imbusowymi to wie, że łatwo jest nim dokręcać (odkręcać) śruby w niedostępnych miejscach (tzn. wykręcanie takiej śruby nie wymaga dodatkowego miejsca w płaszczyźnie prostopadłej do osi śruby, co umożliwia zastosowanie jej przy ograniczonym dostępie bocznym) i gdy średnica łba śruby jest tylko nieznacznie większa od średnicy gwintu. Dla użytkowników jest też ważne, że imbusy raczej nie wypadają z gwintów i dobrze „leżą” w ręku.
Klucze ampulowe / imbusowe przydają się podczas wszelakich prac warsztatowych i wykończeniowych, kiedy mamy do czynienia ze śrubami (do drewna jak i do metalu). Dobrze je mieć w zestawach narzędzi budowlanych, stolarskich, samochodowych czy rowerowych. Generalnie, taki klucz powinien znajdować się na wyposażeniu każdego warsztatu.
Klucz ampulowy ‒ ceny
O cenie klucza imbusowego decyduje jego wielkość i surowiec. Klucze imbusowe dołączane w zestawach np. do skręcania mebli są najtańsze i niskiej jakości, bo teoretycznie są przewidziane do jednorazowego wykorzystania. Jako samodzielne narzędzie są do kupienia te najmniejsze za niecałe 0,50 zł (w Internecie) i za ok. 2-4 zł (w sklepach budowlanych), za klucz 19 mm trzeba zapłacić ok. 24 zł, a chromowany o średnicy 13 mm za ok. 40 zł. Jak każde narzędzie, klucze ampulowe / imbusowe dobieramy do potrzeb, profesjonaliści powinni postawić na jakość i uznane marki.
