Wyposażenie warsztatu. Jakie narzędzia powinny się znaleźć w każdym warsztacie?

Odpowiednie wyposażenie warsztatu to podstawa. Każdy fachowiec, bez względu na branżę, dobrze wie, że wiedza i doświadczenie nie wystarczą, by być szybkim i skutecznym. Równie ważne jest dobre wyposażenie warsztatu i funkcjonalne narzędzia. Jakie narzędzia warsztatowe to niezbędne minimum?

Spis treści

1. Miara zwijana, czyli must have wyposażenia warsztatu
2. Warsztat wyposażony w śrubokręty (wkrętaki) i bity
3. Wiertarki i wiertła w warsztacie
4. Klucze lub walizkowe zestawy kluczy
5. Wyposażenie warsztatu: kombinerki i obcęgi
6. Piły ręczne lub mechaniczne
7. Wyposażenie warsztatu w łaty i poziomnice
8. Lasery w wyposażeniu warsztatu
9. Jaki warsztat taki młotek
10. Szlifierka kątowa w dobrze wyposażonym warsztacie
11. Co jeszcze przyda się w wyposażeniu warsztatu?

Narzędzia powinny odzwierciedlać charakter pracy, dlatego wyposażenie warsztatu trzeba dopasować do własnych potrzeb. Są jednak takie zadania i czynności, które powtarzają się w każdym rodzaju prac budowlanych, a używane do nich narzędzia są w każdym warsztacie i korzysta z nich każdy fachowiec. Na przykład narzędzia pomiarowe – bez nich żadna praca nie posunie się do przodu.

Miara zwijana, czyli must have wyposażenia warsztatu

To pierwsze narzędzie pomiarowe, jakiego uczy się używać każdy fachowiec, absolutne must have każdego warsztatu i każdego gospodarstwa domowego. Na domowe potrzeby na ogół wystarcza miara 3-metrowa z przyciskiem blokującym taśmę, jednak narzędzie do codziennej pracy na budowie powinno być bardziej profesjonalne, umożliwiające pomiar na 5 czy nawet 8 metrach.

• Zegar słoneczny, laska Jakuba, kątomierz Diggesa... czyli jak mierzono bez poziomnic?
• Jak ocenić, czy poziomnica, laser lub dalmierz mierzą poprawnie?
• Jak używać do pomiarów laserów krzyżowych i dalmierzy?

Fachowiec powinien zwrócić uwagę także na inne funkcje miary:

• hamulec odwrotny, automatycznie blokujący wyciąganą taśmę,
• przycisk zapewniający kontrolę zwijanej taśmy i zderzak absorbujący jej uderzenie,
• sztywną taśmę zapewniającą wysięg bez podparcia nawet dla 50% długości,
• podziałkę w dobrej klasie dokładności.

Ze względu na warunki panujące na budowie, dobrze, by miara miała żebrowaną wkładkę boku, umożliwiającą pewny chwyt, a także nylonową powłokę taśmy, by nie ulegała zarysowaniu i rdzewieniu.

Warsztat wyposażony w śrubokręty (wkrętaki) i bity

Wkrętak jest podstawowym wyposażeniem warsztatu profesjonalisty jaki i domowego warsztatu. Dostępne są wkrętaki:

• krzyżakowe,
• płaskie
• typu torx (ich używanie wymaga mniejszej siły niż tradycyjne śrubokręty).

Mają różną długość ostrza, co pozwala na wykonanie różnych prac. O ile jedna solidna miara powinna w warsztacie wystarczyć, to jeśli chodzi o wkrętaki ‒ im więcej, tym lepiej! Wkręty mają różne rozmiary i gniazda w główkach, dlatego jeden śrubokręt to zdecydowanie za mało. Kilka to minimum, a większość fachowców ma kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt – mniejszych, większych, krzyżakowych, płaskich, z nietypowymi końcówkami do rzadziej spotykanych główek. Każdy z nich zajmuje miejsce i waży swoje, dlatego warto rozważyć kupno wkrętaka z wymiennymi końcówkami, czyli bitami.

Profesjonalny wkrętak można kupić w wersji z wymienianymi grotami. To rozwiązanie ma jednak sens tylko wtedy, kiedy połączenie grotu z rączką jest solidne i nieruchome. Do wkrętaka przyda się bogaty zestaw bitów i nasadek tego samego producenta – wykonany z wysokogatunkowej stali CrV 6150, z oksydowanym, hartowanym i odpuszczanym grotem odpowiednio wzmocnionym i zabezpieczonym przed korozją. Magnetyczne końcówki umożliwiają szybkie i łatwe zmienianie bitów zależnie od potrzeb. Jeśli zajdzie potrzeba prac z prądem, przydadzą się wkrętaki VDE dla elektryków (są nawet wkrętaki przystosowane do pracy z napięciem do 1000 VA).

Wiertarki i wiertła w warsztacie

Nie ma warsztatu bez wiertarki. Moc wiertarki oraz rodzaj wierteł powinny zostać dobrane do materiału, z którymi będzie pracować, trzeba się zastanowić czy powinna być z udarem (np. do ścian, z udarem mechanicznym czy pneumatycznym) czy bez (do pracy w drewnie). Do niedużych otworów (do ok. 15 mm) wystarczą wiertarki o mocy około 400-650 W, do większych średnic potrzeba wiertarki powyżej 800 W.

Na rynku można znaleźć wiele różnych rodzajów wierteł, od bardzo popularnych przeznaczonych do pracy w metalu aż po sedniki, czy też specjalne wiertła do szkła. Różnią się one materiałem, z którego zostały wykonane, uchwytem oraz spiralą, a w związku z tym parametrami obrabiania poszczególnych materiałów. Rodzaj materiału, z którego wykonane jest dane narzędzie określa trwałość wiertła oraz materiał, w którym dane wiertło najlepiej pracuje. Spirala odpowiada za szybkość odprowadzania urobku, trwałość wiertła oraz przenoszenie mocy młota na wiertło.

Generalnie wiertła dzieli się na trzy grupy, a w każdej z tych grup znajdują się wiertła z różnych materiałów i różnymi spiralami: 

• wiertła do betonu (widiowe, diamentowe, koronowe udarowe, przebiciowe),
• wiertła do metalu (wiertła HSS, kobaltowe, tytanowe, stożkowe, frezy walcowe),
• wiertła do drewna (spiralne, kręte, piórkowe, szalunkowe, dwuostrzowe, cylindryczne, sedniki).

Klucze lub walizkowe zestawy kluczy

Do wyboru są pojedyncze klucze, więc trzeba mieć te, które wiadomo, że będą potrzebne. Dobrze sprawdzają się też zestawy (również walizkowe), w których skład wchodzą różnego rodzaju i wymiarów klucze między innymi: nasadowe, płaskie czy imbusowe. Klucze są wykonane z dobrej jakości surowców, zabezpieczonych przed korozją. 

Wyposażenie warsztatu: kombinerki i obcęgi

Kombinerki i obcęgi to dwa różne narzędzia, ale jedne i drugie zaliczane są do szczypiec. Kombinerki charakteryzuje główka o kształcie trójkąta, ząbkami wewnątrz główki i niewielkim wgłębieniem, a sama główka zakończona jest szczypcami ze ściętymi lub (rzadziej) ostrymi końcówkami. Kombinerki pomagają przytrzymać coś, ścisnąć, przełamać, ściągnąć czy zgiąć. 

Obcęgi mają zaokrąglone szczypce o gładkiej powierzchni, ich główka ma jajowaty kształt. Używa się ich coraz rzadziej, bo gwoździe – które wyciąga się właśnie obcęgami – zastępuje się wkrętami, które z kolei wyciąga się wkrętakami lub  wiertarko-wkrętarkami.  

Piły ręczne lub mechaniczne

Cały ten tekst o wyposażeniu warsztatu jest dowodem na to, jak bardzo rozwinął się rynek narzędzi i urządzeń, nawet tych uważanych za najprostsze. Nie ominęło to również segmentu pił. Dlatego obok klasycznych pił ręcznych (ramówek, czopnic, krawędziówek, płatnic czy otwornic) mamy ogromną ofertę pił mechanicznych. Pod względem konstrukcji dzieli się je na:

• piły tarczowe,
• taśmowe,
• łańcuchowe,
• traki,
• wyrzynarki
• piły szablaste,
• a nawet wielopiły przeznaczone do jednoczesnego wykonywania wielu cięć.

Jak całe wyposażenie warsztatu, również piły dobieramy do potrzeb. 

Piły dzieli się na te do drewna (np. płatnice), metalu (ramowe) i uniwersalne (włośnicowe, zarówno do drewna, jak i plastiku lub metalu). Piły są samodzielnymi narzędziami lub częścią innego urządzenia, które nazywa się wówczas pilarkami. 

Wyposażenie warsztatu w łaty i poziomnice

Kolejnym po miarze taśmowej narzędziem, które jest atrybutem budowlańca, jest poziomnica. Fachowcy mają zawsze przynajmniej jedną, a czasem wiele poziomnic o różnych długościach. Jest to narzędzie stosowane codziennie i wiele razy, dlatego warto postawić na coś niezawodnego i precyzyjnego. 

Solidne poziomnice nie tylko gwarantują precyzyjny pomiar, lecz także są odporne na upadki oraz skręcanie, mają wytrzymały i lekki zarazem profil, a także innowacyjne, bardzo czytelne libelle z efektem szkła powiększającego. W niektórych modelach są trzy oczka pomiaru. Dzięki temu jedno z nich jest zawsze na wysokości wzroku, a pomiar szybki i precyzyjny. Poziomnice są w różnych kolorach, długościach, z frezowaną powierzchnią i uchwytami umożliwiającymi pewny chwyt, są także poziomnice magnetyczne (są wręcz niezbędne przy budowie ścian działowych czy sufitów podwieszanych z płyt gk) oraz wyznaczające spadek 2%.

Dopełnieniem poziomnicy jest łata tynkarska (np. do wykończenia ścian) przydatna we wszelkiego rodzaju cięższych pracach remontowych, budowlanych i wykończeniowych, wyrównywaniu krzywizn na powierzchniach pionowych i poziomych, a także rozprowadzaniu materiału.

Lasery w wyposażeniu warsztatu

Czyli najwyższa precyzja i oszczędność czasu przy każdym zadaniu. Miara zwijana to najprostsze narzędzie do mierzenia odległości, lecz na placu budowy szybko okazuje się niewystarczająca. Do mierzenia odległości, wyznaczania poziomu potrzebne są bardziej zaawansowanie przyrządy. Jeśli chcemy zaoszczędzić cenny czas, bez biegania po przestronnych pomieszczeniach, postawmy na profesjonalny laser krzyżowy, rotacyjny oraz dalmierz.

Podstawa to laser krzyżowy, nazwany tak dlatego, że emituje dwie lub więcej wiązek tworzących idealny krzyż na ścianie. Po włączeniu urządzenia możemy oznaczać istotne punkty na tym samym pionie lub poziomie bez trzymania poziomnicy w ręku. Każdy powinien wybrać narzędzie do konkretnych potrzeb. W pracach wykończeniowych, np. kładzeniu kafelek czy parkietów, sprawdzi się laser krzyżowy, który wyznacza idealnie proste poziomy i piony na płaszczyznach ścian i sufitów. W przeciwieństwie do poziomnicy, nie trzeba go trzymać, a narzędzie jest praktycznie bezobsługowe.

Doskonałym urządzeniem dla dużych budów, brukarstwa lub instalatorów jest laser rotacyjny. Ma zasięg nawet do 500 m, podczas pracy przy użyciu detektora pozwala jednej osobie wykonać szybciej prace niwelacyjne, które kiedyś wykonywały co najmniej dwie osoby. Takie urządzenie można stosować na zewnątrz, nawet podczas deszczu! Dzięki obrotowej wiązce nie trzeba go ciągle przestawiać, co pozwala dodatkowo zaoszczędzić czas. Trzeba jednak pamiętać o regularnym kalibrowaniu takiego lasera.

Jaki warsztat taki młotek

Wraz z wyodrębnianiem się różnych zawodów, w których młotek okazał się przydatny, zaczął on przybierać rożne kształty i wielkości, a o specjalizacji młotka decyduje obuch. Im obuch jest większy i cięższy a siła zamachu większa, tym mocniejsze jest uderzenie. Wiadomo jednak, że nie zawsze uderzenie ma być duże, od niektórych młotków wymaga się też dodatkowej przydatności, a obuchy są wykonywane z takich materiałów by nie niszczyły uderzanych obiektów. Nowoczesne materiały, z których wykonywane są obuchy i trzonki mają też tę właściwość, że tłumią drgania i tzw. podbijanie. Jakie są rodzaje młotków?

• Młotek ślusarski, czyli tradycyjny

Ma obuch ze stali narzędziowej lub węglowej, na jednym z końców lekko ścięty, trzonek jest najczęściej drewniany. Młotki ślusarskie rożni masa obucha – ich ciężar wynosi od 15 dkg do młotów o wadze 20 kg.

• Młotek murarski

Młotek murarski wyróżnia obuch o jednej końcówce tradycyjnej i drugiej mocno spłaszczonej. Taki kształt obucha sprawia, że młotek przydaje się do przybijania, zbijania tynku, łamania, przecinania i łupania cegieł.

• Młotek ciesielski

Ma obuch wykonany ze stali, ale zamiast ściętego płaskiego końca wieńczą go dwa zęby. Taki kształt obucha służy do wyciągania gwoździ, do kucia i do podważania na zasadzie dźwigni. 

• Młotek brukarski

Młotek brukarski (kamieniarski) ma kształt i wykończenie obucha by nie niszczyć kostki brukowej, płyt płaskich czy krawężników podczas układania. Takie młotki mają dużą powierzchnię obuchów, które często są pokryte gumą. Takie młotki znajdują się też wśród narzędzi do układania płytek ceramicznych.

• Młotek blacharski

Zazwyczaj obuch młotka blacharskiego jest pokryty gumą, wykonany z gumy lub innych tworzyw sztucznych. Ma to zapobiec niszczeniu uderzanych czy kształtowanych materiałów.

• Młotek Schmidta

Mimo nazwy nie działa jak młotek. Młotek Schmidta – zwany też pod nazwami sklerometr, betonoskop czy twardościomierz – to popularny przyrząd do pomiaru i oceny stanu konstrukcji betonowej, który podaje wyniki bez konieczności wykonywania odwiertów i pobierania próbek betonu.

Szlifierka kątowa w dobrze wyposażonym warsztacie

Szlifierka kątowa przetnie różnego rodzaju materiały, wygładzi ich powierzchnię, wykona rowki w ścianach na przewody.  Wybierając szlifierkę kątową trzeba przede wszystkim przeanalizować moc urządzenia. Do twardych materiałów nadają się np. szlifierki kątowe 230 o mocy przekraczającej 2000, do drobnych prac remontowo-naprawczych wystarczy szlifierka kątowa 125 o mocy od 450-900 W. Szlifierki kątowe występują także w opcji akumulatorowej i z regulacją obrotów. 

Co jeszcze przyda się w wyposażeniu warsztatu?

W zależności, jakie prace wykonuje fachowiec, na wyposażeniu warsztatu powinny znaleźć się także drabiny, przeróżne taśmy, wałki malarskie, kuwety i pędzle, narzędzia łączące, takie jak nitownice ręczne lub zszywacze tapicerskie, a także pistolety do pian oraz wyciskacze do sylikonów i mas. Do pracy po zmroku przydadzą się profesjonalne, energooszczędne reflektory LED.

Wymienione narzędzia są podstawowym wyposażeniem warsztatu fachowca, które z czasem warto rozszerzać o dodatkowe elementy, także w kilku rozmiarach. Wybierając kolejne narzędzia lub wymieniając je na nowe, warto postawić na sprawdzonego producenta, gwarantującego niezawodność działania.

Nie oszczędzamy na wyposażeniu warsztatu, liczy się jakość. Jeśli chodzi o narzędzia do codziennej pracy, warto stawiać na jakość, nie na ilość i cenę. Takie parametry, jak odporność na uszkodzenia czy wysoka skala precyzji, są kluczowe, bo od nich właśnie zależą efekty naszej pracy. Kiedy sprzęt zawodzi, praca zamiast dawać poczucie satysfakcji, frustruje, może powodować wymierne straty. Są pewne sytuacje, których w pracy budowlanej czy wykończeniowej uniknąć nie można, np. upadek poziomnicy z wysokości. Lepiej przewidzieć je z wyprzedzeniem i postawić na narzędzia, które im sprostają.