Projekt organizacji robót montażowych. Jak zaplanować montaż elementów prefabrykowanych?

Dobry projekt organizacji robót montażowych i prawidłowe przeprowadzenie montażu stanowi o czasie realizacji budowy oraz bezpieczeństwie użytkowania i trwałości obiektu. Montaż konstrukcji z wykorzystaniem belek prefabrykowanych to najbardziej charakterystyczny i spektakularny etap realizacji obiektów z prefabrykatów. Jest to końcowy etap w całym ciągu procesów budowlanych w celu wzniesienia obiektu budowlanego w stanie surowym. W projekcie organizacji robót montażowych trzeba zaplanować prace przygotowawcze, podstawowe oraz pomocnicze.

Spis treści

1. Projekt organizacji robót montażowych. Co powinien zawierać projekt technologii i organizacji robót?
2. Obowiązki i skład brygady montażowej w projekcie organizacji robót montażowych
3. Projekt organizacji robót montażowych. Podstawowe czynności ekipy montażowej.
4. Projekt organizacji robót montażowych. Kontrola jakości wykonywanych prac montażowych. Odbiory konstrukcji.

Projekt organizacji robót montażowych. Co powinien zawierać projekt technologii i organizacji robót?

Projekt technologii i organizacji robót montażowych składa się z części opisowej i graficznej.

Część opisowa projektu organizacji robót powinna zawierać:

• dane wyjściowe i charakterystykę obiektu – określa się uczestników procesu inwestycyjnego, istniejące warunki wykonywania robót oraz podstawowe dane obiektu,
• charakterystykę lokalnych warunków realizacji, a w tym: ukształtowanie terenu, warunki gruntowo-wodne, topografię regionu budowy ze wskazaniem dróg dojazdowych i ich nośności oraz stanu i nośności istniejących wiaduktów i mostów,
• zestawienie prefabrykatów,
• ogólną koncepcję wykonania montażu,
• zasady doboru maszyn głównych,
• zestawienie urządzeń pomocniczych,
• dane dotyczące transportu i składowania prefabrykatów,
• omówienie technologii montażu poszczególnych rodzajów prefabrykatów – określa się tu sposoby ich pobierania, zawieszania na haku maszyny montażowej i wbudowania,
• zasady organizacji brygad montażowych z podaniem cykli montażu – ustala się ich skład, podział na zespoły oraz obowiązki pracowników w poszczególnych grupach; określa się też cykle montażowe,
• wytyczne w zakresie technologii montażu w warunkach zimowych – jeśli z harmonogramu prac wynika, że będą one prowadzone w warunkach obniżonych temperatur, należy przewidzieć takie zabiegi technologiczne, których wykonanie zapewni odpowiednią jakość robót i ich bezpieczny przebieg,
• adaptację przepisów bhp do danych warunków budowy i montażu – należy tu podać zasady postępowania i warunki bezpiecznego montażu konstrukcji w lokalnych okolicznościach realizacyjnych.

Część graficzna projektu organizacji robót powinna zawierać:

• ogólny plan zagospodarowania placu montażu, wykonany zazwyczaj w skali 1:200, a w nim: rzut realizowanego obiektu, drogi, tory, pasma jezdne i stanowiska maszyn montażowych, place składowania z przedmontażowym ułożeniem prefabrykatów, podział obiektu na działki montażowe, ogólny kierunek postępu montażu i trasy dowozu prefabrykatów,
• plany montażu poszczególnych kondygnacji lub jego faz (wykonywane zazwyczaj w skali 1:50 lub 1:100), na których powinny być zaznaczone wszystkie elementy jemu podlegające (z naniesieniem symbolu elementu i jego kolejności montażowej), ustawienie urządzeń do prowizorycznego zamocowania prefabrykatów, podział na działki montażowe i ogólny kierunek montażu,
• schematy pracy maszyn montażowych (wykonywane zazwyczaj w skali 1:50 lub 1:100), które powinny potwierdzić, że dana maszyna montażowa została dobrana prawidłowo,
• szkice, rysunki i wykresy urządzeń pomocniczych – jeśli jako pomocnicze wykorzystuje się urządzenia typowe, wystarczy wykonać zestawienie z określeniem ich podstawowych parametrów, oznaczenia katalogowego oraz potrzebnej liczby,
• rysunki wyjaśniające sposób wykonywania węzłów i złączy elementów – sporządza się je w takiej skali, aby szczegóły połączenia były czytelne; powinny zawierać detale konstrukcyjne oraz przedstawiać kolejność czynności wykonywanych przy tworzeniu złącza, jak również parametry stosowanego materiału,
• harmonogram montażu, którego skala czasowa i dokładność są uzależnione od stopnia skomplikowania obiektu oraz doświadczenia realizującego prace przedsiębiorstwa.

Obowiązki i skład brygady montażowej w projekcie organizacji robót montażowych

Skład ekipy montażowej (brygady) jest zmienny i zależy od technologii montażu, rodzaju używanych elementów oraz organizacji pracy na budowie. W najogólniejszym przypadku do jej zadań należy wybranie i przygotowanie prefabrykatu, podwieszenie go na haku żurawia, przygotowanie miejsca montażu, ustawienie elementu, jego rektyfikacja i prowizoryczne zamocowanie oraz wykonanie trwałych połączeń pomiędzy nimi – z uwzględnieniem wytycznych zawartych w projekcie organizacji robót montażowych. To ostatnie zadanie może być skomplikowane i polegać na wykonaniu takich czynności jak dozbrojenie i pospawanie elementów stalowych, ułożenie wymaganych warstw izolacyjnych, zadeskowanie szczelin i otworów, a także ułożenie mieszanki betonowej lub zaprawy, jej odpowiednie zagęszczenie i wykończenie widocznej powierzchni.

Taki zbiór czynności określony w projekcie organizacji robót montażowych determinuje kompleksowy charakter składu osobowego brygady, która zazwyczaj pracuje w dwóch grupach. Pierwsza ekipa montażowa, złożona z jednego lub dwóch montażystów (tzw. linowi lub hakowi), przebywa na składowisku prefabrykatów.

Do ich obowiązków należy:

• odnalezienie na składowisku potrzebnego elementu,
• weryfikacja jego stanu,
• sprawdzenie stanu marek, okuć, otworów i ewentualne oczyszczenie ich z betonu,
• zaznaczenie na elemencie punktów charakterystycznych, np. przebiegu osi,
• zaczepienie lin kierunkowych do sterowania elementem w czasie podnoszenia,
• dobranie odpowiedniego zawiesia,
• połączenie go z hakiem żurawia i z elementem,
• danie sygnału do próbnego podnoszenia i przeprowadzenie go, tj. obserwowanie zachowania się elementu i zawiesia w czasie pierwszej fazy jego unoszenia; jeżeli wystąpią zakłócenia, linowy daje sygnał operatorowi do przerwania podnoszenia i opuszczenia elementu.

Druga grupa brygady montażowej pracuje na montowanej konstrukcji, a do jej zadań należy:

• wyznaczenie miejsca montażu każdego elementu,
• określenie punktów kontrolnych i kierunkowych,
• przygotowanie miejsca oparcia elementu,
• przygotowanie sprzętu do tymczasowego zamocowania i rektyfikacji,
• przygotowanie drabinek, pomostów i rusztowań,
• przejęcie elementu,
• naprowadzenie elementu według znaczników i instrumentów na właściwą pozycję,
• założenie stężeń, uchwytów, odciągów,
• tymczasowe zamocowanie i rektyfikacja elementu,
• odczepienie elementu od zawiesia,
• podanie sygnału do odjazdu maszyny montażowej,
• dokładna rektyfikacja elementu.

Roboty montażowe należy wykonywać pod kierunkiem osoby mającej odpowiednie przygotowanie techniczne oraz uprawnienia. Brygada montażowa musi być przeszkolona w zakresie wykonywanej technologii montażu oraz warunków bezpieczeństwa pracy. Przed przystąpieniem do działań ekipa montażowa powinna przejąć potrzebny sprzęt i sprawdzić jego stan. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przebieg procesu wznoszenia konstrukcji należy udokumentować w dzienniku montażu.

Projekt organizacji robót montażowych. Podstawowe czynności ekipy montażowej.

Projekt organizacji robót montażowych powinien obejmować wszystkie etapy montażu konstrukcji prefabrykowanej. Montaż poszczególnych prefabrykatów obejmuje ewentualne tymczasowe ustabilizowanie każdego elementu (co ma zapobiec powstawaniu przemieszczeń w wyniku innego układu obciążeń podczas montażu w porównaniu z jego pracą w układzie docelowym) oraz przygotowanie go do podniesienia przez ekipę montażową, tj. ułożenie w sposób dogodny do podnoszenia, i zamocowanie urządzeń pomocniczych takich jak: jarzma, uchwyty, linki kierujące itp. W dalszej kolejności następuje: założenie zawiesi i połączenie ich z hakiem maszyny montażowej, podniesienie na wymaganą wysokość i ustawienie elementu na miejscu przewidzianym w projekcie konstrukcyjnym, sprawdzenie prawidłowości ustawienia oraz tymczasowe zamocowanie prefabrykatu zapewniające stateczność do chwili trwałego połączenia go z już wzniesioną konstrukcją. Po przeprowadzeniu tych czynności ekipa montażowa dokonuje odczepienia zawiesia, kontroli i regulacji prawidłowości usytuowania wszystkich elementów oraz wykonuje trwałe, ostateczne ich zamocowania w konstrukcji zmontowanej zgodnie z wymaganiami projektu obiektu.

Projekt organizacji robót montażowych. Kontrola jakości wykonywanych prac montażowych. Odbiory konstrukcji.

Do stwierdzenia, że budynek jest zmontowany prawidłowo, a występujące w nim odchyłki nie przekraczają dopuszczalnych wartości, potrzebna jest ciągła kontrola jakości wykonywanych robót, w wyniku której przeprowadza się odbiory poszczególnych kondygnacji budynku i końcowy odbiór stanu surowego budynku.

Działania te obejmują:

• kontrolę i odbiór stanu surowego,
• sprawdzenie dokładności: montażu prefabrykatów, wykonania oraz uszczelnienia węzłów i spoin,
• kontrolę dokładności montażu i odbiór zespołów prefabrykowanych.

Kontrola jakości wykonywanych robót powinna być wykonana przez nadzór inwestorski na podstawie zgłoszenia od kierownika budowy i obejmować przegląd:

• zewnętrznych wymiarów budynku,
• ułożenia stropów w poziomie,
• prawidłowości ustawienia poszczególnych elementów i wartości odchyłek (wyrywkowo),
• szerokości spoin pionowych i poziomych,
• uszczelnienia spoin zewnętrznych, otworów zewnętrznych obróbek blacharskich itp.,
• szczelności.

Wyniki kontroli powinny być wpisane do dziennika budowy. Komisyjny odbiór stanu surowego budynku przeprowadza się na podstawie pełnej dokumentacji obiektu, atestów innych materiałów, ewentualnych ekspertyz, a także zapisów w dzienniku budowy (dotyczących odbiorów poszczególnych kondygnacji lub innych fragmentów budynku) i montażu. Dokonuje go komisja w składzie: inspektor nadzoru, przedstawiciel nadzoru autorskiego, kierownik budowy lub kierownik montażu. Zespół ten powinien zapoznać się z uprzednio wymienionymi dokumentami, a po przeprowadzeniu kontroli jakości wykonania stanu surowego sporządzić protokół końcowy z wyników kontroli.

Personel techniczny budowy, członkowie brygad montażowych oraz operatorzy muszą być przeszkoleni w zakresie technologii montażu konstrukcji budowlanych. Bezpośrednio przed rozpoczęciem montażu obiektu budowlanego osoby te należy dokładnie zaznajomić z technologią i specyficznymi wymaganiami w zakresie techniki oraz bhp. Fakt przeprowadzenia szkolenia z danej technologii, z wymienieniem imion i nazwisk biorących w nim udział, powinien być potwierdzony wpisem do dziennika budowy lub montażu.

dr inż. Grzegorz Adamczewski

prof. dr hab. inż. Piotr Woyciechowski