Blachy fałdowe – błędy projektowe i wykonawcze
Asortyment blach fałdowych jest bardzo duży. Dostępne są nie tylko arkusze płaskie, ale także łukowo wygięte na całej długości. Ścianki arkusza mogą być płaskie albo mieć podłużne lub poprzeczne usztywnienia. Zwiększają one sztywność bardzo smukłych ścianek, a zatem dodatkowo nośność arkuszy. Obecnie na rynku można spotkać arkusze o wysokości fałd 18–160 mm i grubości ścianek 0,5–1,5 mm. Szerokość arkuszy waha się między 750–1100 mm.
Błędy projektowe i wykonawcze przy zastosowaniu blach fałdowych jako pokrycia dachowe.
W obecnych czasach blachy fałdowe stały się podstawowym elementem nośnym nie tylko obudowy, ale także dachów. Chociaż początki stosowania ich jako pokryć dachowych sięgają dziewiętnastego wieku, to wiedza projektantów i wykonawców w tym zakresie jest wciąż niewystarczająca. W praktyce zbyt często występują błędne rozwiązania przegród z blachami fałdowymi związane z ich wentylacją, nieprawidłowym doborem materiałów oraz złym montażem.
Asortyment blach fałdowych jest bardzo duży. Dostępne są nie tylko arkusze płaskie, ale także łukowo wygięte na całej długości. Ścianki arkusza mogą być płaskie albo mieć podłużne lub poprzeczne usztywnienia. Zwiększają one sztywność bardzo smukłych ścianek, a zatem dodatkowo nośność arkuszy. Obecnie na rynku można spotkać arkusze o wysokości fałd 18-160 mm i grubości ścianek 0,5–1,5 mm. Szerokość arkuszy waha się między 750-1100 mm, a ich maksymalna długość zależy od możliwości transportu i wynosi około 18 m.
Ze względu na małą grubość bardzo ważne jest antykorozyjne zabezpieczenie ścianek. Najczęściej stosuje się cynkowanie ogniowe, a następnie powlekanie blach tworzywami sztucznymi. Dodatkowo zewnętrzna, dekoracyjna strona arkusza może być laminowana folią z PVC. Arkusze są dostępne w kilkunastu kolorach. Mocuje się je między sobą oraz do podłoża łącznikami. Zwykle są to nity jednostronne stalowe lub ze stopu Monela, wkręty samogwintujące, wkręty samowiercące i kołki wstrzeliwane. Wkręty mogą być cynkowane galwanicznie lub wykonane ze stali nierdzewnej. Aby zapewnić szczelność połączeń stosuje się wkręty z poszerzonym łbem z podkładką z gumy neoprenowej. Szczelność można poprawić, używając specjalnych kołpaków ochronnych nabijanych na zamontowane łączniki.
Najczęściej wykorzystywana jest tylko nośność blach profilowanych na zginanie. Arkusze są stosowane do budowy płyt osłonowych dachowych lub ściennych, których zadaniem jest przeniesienie na podpory obciążeń prostopadłych do płaszczyzny arkusza. W połączeniu z prętami konstrukcji blacha fałdowa może pracować jako tarcza, a więc przenosić obciążenia równoległe do płaszczyzny arkusza. Podstawowym elementem składowym tarcz z blachy fałdowej jest przepona. Tarcze z blach fałdowych mogą być wykorzystywane do usztywniania ściskanych i zginanych prętów (zwiększając ich nośność). W konstrukcji hal stalowych tarcze mogą współpracować z elementami prętowymi, przenosząc część obciążeń z podatnych układów ramowych na układy stężone. Obliczanie nośności blach fałdowych jest stosunkowo trudne i pracochłonne, dlatego producenci podają ją w tablicach blach fałdowych na zginanie. Za pomocą tych tablic w prosty sposób można dobrać profil, w zależności od rozstawu podpór i wartości obciążenia. Ze względu na zróżnicowane parametry przekroju poprzecznego wymagany rozstaw podpór arkusza może wynosić od 2 m nawet do 10 m.
Blachy fałdowe można stosować jako warstwę nośną przekrycia dachów w budynkach przemysłowych, mieszkalnych, sportowych. Najczęściej wykorzystuje się je w dachach o konstrukcji stalowej lub drewnianej. To ostatnie rozwiązanie często spotyka się w domach jednorodzinnych, gdzie blacha fałdowa o niskiej i wąskiej fałdzie może być alternatywą dla popularnej blachodachówki. Gdy blacha fałdowa jest zewnętrzną częścią przegrody, połączenia arkuszy między sobą należy wykonywać na szczycie fałdy. W przeciwnym razie może dojść do przeciekania wód opadowych do wnętrza przegrody. Ze względu na większą powierzchnię oparcia, arkusze na których układa się ocieplenie powinny być umieszczone szerszymi półkami do góry.
Rozwiązanie z dwoma warstwami blachy fałdowej połączonymi profilami dystansowymi pozwala na zastosowanie miękkiego - tańszego ocieplenia.
W dachach wentylowanych ważne jest ułożenie pod warstwą ocieplenia folii paroszczelnej, a nad ociepleniem folii paroprzepuszczalnej. W dachach tych musi być zapewnione doprowadzenie powietrza u dołu połaci, umożliwienie jego przepływu nad warstwą ocieplenia i odprowadzenie u góry połaci. Błędem jest zamknięcie przestrzeni wentylowanej, ponieważ wilgoć nie może odparować. Podczas transportu pojedynczych arkuszy na dach mogą zostać uszkodzone powłoki i zagięte krawędzie. Dlatego też najczęściej do przeniesienia pakietu arkuszy na dach używa się dźwigu, a potem układa się je ręcznie. Bardzo dokładnie należy położyć pierwszy arkusz – od okapu przy ścianie szczytowej. Arkusze łączy się na styk (łącząc ze sobą skrajne węższe półki), rzadko stosuje się zakład na jedną fałdę. Występujące ewentualnie połączenie arkuszy na ich długości wykonuje się na zakład wynoszący zwykle 20 cm. Minimalny kąt nachylenia połaci z blachami fałdowymi wynosi 3° (5%), a maksymalny 90o. Jeśli wymagana jest szczelność pokrycia, to przy pochyleniu połaci mniejszym niż 14° (25%) styki podłużne i poprzeczne arkuszy należy uszczelnić taśmą z gumy neoprenowej.
Autor: brak danych
Dach o konstrukcji drewnianej: 1 - blacha fałdowa, 2- łata, 3 - kontrłata, 4 - krokiew, 5 - folia paroprzepuszczalna, 6 - ocieplenie, 7 - folia paroszczelna, 8 - sufit podwieszony
Jeśli arkusz jest dodatkowo zabezpieczony folią ochronną PCV, to w miejscach łączenia należy ją oderwać po ułożeniu arkusza przed osadzeniem łączników. Całkowite ściągnięcie folii powinno nastąpić po zakończeniu prac montażowych (na dachu należy poruszać się używając obuwia na miękkiej podeszwie).
U producentów blach można zamówić arkusze prostokątne o żądanej, co do 1 mm, długości. Należy stosować jedną długość fabrycznie przyciętego arkusza na całej długości połaci dachu. Cięcia poprzeczne i wycinanie otworów należy wykonywać za pomocą gilotyn, elektrycznych nożyc skokowych lub wycinarek brzeszczotowych. Niedopuszczalne jest cięcie arkuszy za pomocą szlifierek kątowych, które powodują przegrzanie powłok ochronnych, zwiększoną powierzchnię cięcia i możliwość korozji.
Łączniki należy stosować zgodnie z ich przeznaczeniem. Producenci podają zakres stosowania łączników (grubości łączonych blach, rodzaj podłoża) i wszelkie odstępstwa mają ujemny wpływ na jakość połączeń. Nity i niektóre wkręty wymagają wcześniejszego wykonania otworu. Istotne jest właściwe dobranie średnicy otworu, a w przypadku wkrętów samowiercących - właściwy dobór długości wiertełka łącznika. W przypadku kołków wstrzeliwanych znacząca jest siła naboju w zależności od grubości podłoża. Do mocowania wkrętów należy stosować zakrętarki z możliwością regulowania momentu dokręcenia. Wkręt jest osadzony prawidłowo, jeśli uszczelka wyjdzie poza łeb łącznika około 1 mm. Często spotyka się wkręty zbyt mocno dociśnięte - zniszczona uszczelka nie spełnia swojej roli, co powoduje nieszczelność połączenia i możliwość korozji. Arkusze mocowane są do konstrukcji w każdej lub co drugiej dolinie fałdy. Maksymalny rozstaw nitów i wkrętów, łączących ze sobą sąsiednie arkusze wynosi 500 mm (zalecane 333 mm). Przekroczenie tego rozstawu nie zapewnia szczelności.
Blachy fałdowe jako pokrycia dachowe spełniają funkcję nośną i osłonową. O trwałości i szczelności pokryć decydują powłoki ochronne oraz styki i połączenia. Dlatego przy montażu powinna obowiązywać większa niż zwykle jakość wykonania.
