Jak wykonać obróbkę komina zgodnie ze sztuką dekarską?
Obróbka komina służy do szczelnego połączenia z połacią dachową. Obecnie wszelkie czynności związane z obróbką kominową są coraz łatwiejsze, a nowe technologie bez wątpienia pomagają dekarzom w pracy. Jak zatem fachowo wykonać obróbkę komina.
Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy związanej z obróbką komina, choć sam tekst nie wyczerpuje oczywiście tematu. Najważniejsze jest doświadczenie fachowców, którym powierzamy wykonanie pokrycia dachowego.
Zasady prawidłowej obróbki komina
W przypadku kominów najpopularniejsze są konstrukcje murowane z cegły, systemowe z rurami ceramicznymi lub systemowe dwuścienne ze stali. Materiał, z jakiego komin ma być wykonany, najczęściej wpisany jest do projektu (rodzaj wkładu w dużej mierze determinuje zastosowany system grzewczy). Bardzo ważne jest miejsce ulokowania komina w dachu. Jako element przechodzący przez połać najczęściej usytuowany jest on w kalenicy (ten wariant pojawia się w wielu projektach), czego potwierdzeniem są budowle historyczne. Lokalizacja w tej części dachu ma wiele zalet: komin mieści się w najwyższym punkcie budynku, nie stanowi bariery dla gromadzącego się śniegu i jest relatywnie łatwy do prawidłowego obrobienia wszelkimi dostępnymi materiałami. Trudniejsze do wykonania są obróbki kominów znajdujących się w połowie połaci, szczególnie tych o znacznej szerokości, przy ścianach szczytowych czy okapach. Zdarzają się również kominy usytuowane w narożach oraz koszach, co wcale nie jest rzadkością na polskich budowach. Sposób, w jaki poradzili sobie dekarze z „niewykonalnym” prezentuje powyższe zdjęcie. Tylko od inwencji i wiedzy fachowców zależy, czy lokalizacja tego typu wytrzyma działanie czynników zewnętrznych, jak deszcz i śnieg.
Patrz też: Błędy w obróbce blacharskiej na zdjęciach
Obróbka komina - ważna membrana dachowa
Prawidłowa obróbka komina powinna przede wszystkim gwarantować zachowanie szczelności między kominem a pokryciem dachowym. Na początkowym etapie prac nieocenioną rolę odgrywa membrana dachowa. Dokładnie ułożona i zamocowana zapewni dodatkową szczelność. Należy pamiętać, by była ona wywinięta na komin i dokładnie przyklejona do niego za pomocą specjalnej taśmy. Najważniejsze, aby montaż membrany przebiegał zgodnie z kierunkiem spływania wody. Dlatego najpierw wywijamy pas membrany przed kominem, następnie po jego bokach, na końcu za kominem. Komin, podobnie jak okno połaciowe i inne elementy przecinające połać, należy zabezpieczyć rynienką odprowadzającą skropliny do najbliższego kanału między kontrłatami.
Schemat wykonania takiej rynienki przedstawiony został na rysunku. Po dokładnym uszczelnieniu/wzmocnieniu naroży komina, zamocowaniu kontrłat, łat i pokryciu np. dachówkami miejsc przy kominie, można rozpocząć obróbkę. Wykonujemy ją, używając blachy stalowej powlekanej, aluminiowej, cynkowej, tytanowo-cynkowej (rzadziej ołowianej ze względu na toksyczność materiału) bądź też przy użyciu specjalistycznych taśm, np. Wakaflex. Zarówno jedno, jak i drugie rozwiązanie ma swoich zwolenników. Wykończenie komina blachą jest metodą bardzo wymagającą i powinien je wykonywać dekarz (blacharz) z doświadczeniem. Obróbkę tego typu montuje się przed kominem na dachówce, po jego bokach – pod dachówką (choć możliwe jest również ułożenie na dachówce), za kominem również – pod dachówką. Rozwiązanie, gdzie pierwszą blachę umieszcza się pod kominem, następne po jego bokach i na koniec za kominem, zapewni prawidłowe odprowadzenie wody wokół komina na połać dachową. Niezwykle istotne jest, aby obróbka blacharska nachodziła na komin z każdej strony (min. 15 cm ponad pokrycie dachowe). Jej wysokość zależy od miejsca usytuowania komina oraz jego szerokości. Przy tej metodzie ważne jest przede wszystkim odpowiednie docięcie, wygięcie i połączenie blach, np. na rąbek stojący, oraz ich właściwe wywinięcie na ściany komina.
Patrz też: Zasady montażu kosza dachowego
Ten typ obróbki komina stosowany był jeszcze przed wprowadzeniem do sprzedaży taśm do obróbek komina. Prawidłowy montaż to połączenie dwóch blach (kiedyś stosowano produkty cynowe lub miedziane), z których dolna układana jest na pokryciu dachowym i wywijana na komin, a górna nachodzi na dolną z dużym zakładem i mocowana jest do komina.
Montaż górnej blachy (zwanej również listwą) polega na nacięciu ścian komina pod odpowiednim kątem, na głębokość około 2–3 cm, i umieszczeniu w powstałej szczelinie zagiętej krawędzi blachy. Jest to metoda na tzw. wydrę. Dodatkowo szczelinę wypełnia się materiałem uszczelniającym, zwykle silikonem dekarskim lub masą kauczukową – ważne, aby był to produkt odporny na działanie wysokiej temperatury. Podczas obróbki blachą trudność może sprawiać tył komina, szczególnie jeśli jest on dość szeroki i znajduje się w połowie długości połaci. Niezależnie od zastosowanego materiału należy pamiętać o odpowiednim ukształtowaniu i zamocowaniu blach, aby nie gromadziła się na nich woda i śnieg. Rozwiązanie to nazywane jest przez dekarzy kozubem lub rzadziej siodłem. Schemat jego wykonania przedstawia rysunek. Warto zaznaczyć, że podczas układania pokrycia dachowego należy pozostawić szczelinę pomiędzy obróbką na bokach komina a układaną (ewentualnie docinaną) dachówką na połaci.
Drugą metodą jest zastosowanie taśmy do obróbek komina, np. Wakaflex, z poliizobutylenu lub plisowanych taśm aluminiowych całopowierzchniowo pokrytych klejem od strony spodniej. To rozwiązanie nie tylko znacznie skraca czas wykonania obróbek, ale również nie wymaga użycia specjalistycznych narzędzi, zapewniając równocześnie wysoką jakość i trwałość obróbki. Cechą wyróżniającą ten typ taśmy jest jej elastyczność wzdłuż i w poprzek pasa materiału. Umożliwia to pewne i szczelne obrobienie najtrudniejszych miejsc, czyli narożników komina.
Opisywana taśma wymaga zamocowania listwy kominowej, zabezpieczającej jej krawędź przyklejoną do komina. Mamy tu do dyspozycji dwa typy listew w zależności od budowy komina: omawianą już listwę na wcięcie oraz mocowaną na docisk. Pierwszy rodzaj można montować tylko, jeśli komin murowany jest z cegły pełnej, co przedstawione zostało na rysunku. Informacja o kominach wykonywanych z cegły pełnej znajduje się w normie PN-89/B-10425 „Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły. Wymagania techniczne i badania przy odbiorze” oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Listwę na docisk można przytwierdzać do kominów murowanych z cegły pełnej, oklejonych płytką klinkierową oraz otynkowanych (rysunek). O czym należy pamiętać, zabierając się za obróbkę komina taśmą? Zasady są dokładnie takie same, jak w przypadku blach.
Taśmę układa się od przodu do tyłu komina, najpierw przyklejając ją przed kominem, następnie po jego bokach, aż w końcu za nim. Należy pamiętać, że za kominem podłożem pod taśmę powinna być płyta podpierająca, przygotowana przez dekarza na wymiar. W tym newralgicznym miejscu trzeba skleić dwa, a w razie potrzeby trzy fragmenty taśmy, w taki sposób, by utworzyły one szeroki pas sięgający głęboko pod dachówki układane za kominem. Przygotowanie szerszego pasa może być również konieczne z przodu i po bokach komina. Co istotne sklejanie taśmy nie stanowi problemu, gdyż przy niewielkim nawet nacisku dwa fragmenty wulkanizują się skutecznie. Taśma jest bardzo plastyczna, a dzięki wkładce z rozciągliwej siatki aluminiowej dopasowuje się trwale do kształtu dachu. Ponieważ ma dwa pasma kleju butylowego na krawędziach, ważne jest odpowiednie przygotowanie powierzchni przed jej montażem. Dachówki i komin nie mogą być zapylone, podłoże musi być suche, a prace powinny odbywać się w temperaturze powyżej 5ºC.
Błędy w obróbce komina
Obróbka komina jest jednym z trudniejszych do prawidłowego i szczelnego wykonania połączeń konstrukcji budynku. Miejsce to jest często narażone na powstawanie nieszczelności, przez które deszcz czy śnieg mogą przedostać się pod połać dachu. Niewła - ściwa obróbka oraz zastosowanie materiału wątpliwej jakości mogą być powodem wielu późniejszych problemów. Niestety często zdajemy sobie z tego sprawę już po fakcie, widząc cieknącą po kominie wodę. Skutkiem takiej niedbałości jest często śnieg czy woda opadowa wepchnięte przez wiatr pod niefachowo wykonaną obróbkę, co powoduje zawilgocenie termoizolacji i konstrukcji dachu. Przykład prezentujący niewłaściwy sposób obróbki komina pokazuje poniższe zdjęcie. Zastosowana przez wykonawcę obróbka z blachy nie zabezpiecza połączenia połaci z kominem przed opadami atmosferycznymi. Pomiędzy dachówką a obróbką jest duża szczelina, przez którą będzie się przedostawała woda lub śnieg, szczególnie podczas silnego wiatru. Podobne szkody może spowodować nieoklejenie folii lub membrany wokół komina. W takich przypadkach warto zastosować klejone taśmy uszczelniające wraz z listwą aluminiową dodatkowo dociskającą taśmę do komina. Alternatywą jest obróbka z blachy, ale dociętej dokładnie tak jak profil dachówki, i oklejenie jej folią lub membraną wokół komina. Pamiętajmy również o tym, że w przypadku kominów murowanych należy stosować cegłę pełną, o czym informuje przedmiotowa norma.
Patrz też: Błędy w montażu rynien
W praktyce jednak na budowach zdarzają się kominy wykonane z cegły szczelinowej, zwanej dziurawką, co przedstawia zdjęcie. Konsekwencje są łatwe do przewidzenia. Woda przedostaje się przez otwory do wnętrza komina, a niekiedy i do pomieszczeń poprzez fugi. W mroźne dni zamarza, w wyniku czego może dojść do rozsadzenia cegły. Jeśli projekt przewiduje komin prefabrykowany, zasięgnijmy porady u producenta lub sprawdźmy w instrukcji montażu, jak należy wykonać jego obróbkę. Jesień i zima, a więc deszcze czy pierwsze śniegi to prawdziwy sprawdzian tego, w jaki sposób i z jaką starannością zostały przeprowadzone prace związane z obróbką komina. Jeżeli zauważymy nieprawidłowości, wówczas drobne usterki należy jak najszybciej naprawić. Zaniedbanie na tym etapie może prowadzić do znacznie poważniejszych konsekwencji, które z kolei przełożą się na koszty związane z naprawą
