Szkody budowlano-montażowe, czyli polisa z wyobraźnią
Specyfiką polis CAR (Contractors'All Risk - ubezpieczenia wszystkich ryzyk budowy) lub EAR (Erection All Risk - ubezpieczenia wszelkich ryzyk montażu jest pokrywanie szkód w przypadkach zwykle wyłączonych w polisach ogniowych przedmiotów ubezpieczenia tj. budynki i budowle w fazie konstrukcji lub remontu. Jednak zakres ubezpieczenia może być dłuższy.
Zastanawiając się nad wyborem optymalnego programu ubezpieczeniowego należy pamiętać, że ochroną ubezpieczeniową mogą być objęte budynki, budowle nie tylko w trakcie budowy, ale również, co jest szalenie istotnie, te same budowle już po ukończeniu prac budowlanych i montażowych, w fazie testów i rozruchów. Na tym etapie prawdopodobieństwo zajścia wypadku jest równie wysokie, co w trakcie budowy.
Poniżej prezentujemy autentyczne przykłady szkód budowlanych i montażowych odnotowanych przez brokera ubezpieczeniowego, powstałych na różnych etapach robót, za które wypłacono odszkodowanie tylko dzięki temu, że warunki ubezpieczenia przewidywały specyficzne sytuacje, niekoniecznie zawarte w standardowych wzorach umów proponowanych przez ubezpieczycieli. Nazwy firm zostały, oczywiście, celowo pominięte, natomiast zakres szkód i wysokość wypłaconych odszkodowań są zgodne z faktami.
Z życia wzięte
Dowodem na to, że ubezpieczenie powinno obejmować nie tylko etap budowy i być rozszerzone na pozostałe fazy cyklu inwestycyjnego może być przypadek jednej z firm budowlanych z pierwszej dziesiątki największych w Polsce. Po zakończeniu budowy, w trakcie prób przy uruchamianiu instalacji stwierdzono nieszczelność w sieci gazowej wykonanej przez podwykonawcę w ramach budowy obiektu. Próba szczelności sieci gazowej dała wynik negatywny ze względu na duży spadek ciśnienia, co świadczyło o uszkodzeniu rurociągu. Na szczęście sytuację taką przewidziano w ubezpieczeniu. W polisę CAR włączony był tzw. Dodatek 100 - czyli ubezpieczenie w czasie testów. Dzięki temu ubezpieczyciel wypłacił rekompensatę z polisy budowlano-montażowej w wysokości 27 000 zł.
Ważnym elementem ubezpieczenia powinny być również wszelkie działania i czynności pomocnicze, wykonywane bezpośrednio na terenie budowy lub bezpośrednio z nią związane, ale być może mające miejsce poza placem. Do takich sytuacji można zaliczyć transport maszyn i urządzeń na miejsce budowy. Przykładem może być zdarzenie, które przytrafiło się średniej wielkości polskiej firmie montażowej - podczas transportu agregatu CAT 3512 na miejsce docelowe nastąpiło uszkodzenie i zapadniecie się około 12 m podłogi technicznej w pomieszczeniu, przez które było transportowane urządzenie. Z tytułu powstałej szkody nastąpiła wypłata odszkodowania wysokości 38 000 zł. Było to możliwe dzięki włączeniu w zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela klauzuli "Wyposażenie, narzędzia na placu budowy".
Innym przykładem szkody z tego zakresu jest wypadek, który przytrafił się jednej z największych firmie budowlanej w Polsce - podczas transportu belki konstrukcyjnej do miejsca docelowego nastąpiło jej zniszczenie wskutek upadku. Mimo, iż zdarzenie miało miejsce poza miejscem budowy, szkoda została zrekompensowana z polisy budowlano-montażowej CAR. Było to możliwe dzięki temu, iż w warunkach ubezpieczenia zawarto klauzulę nr 220 dotyczącą mienia w transporcie. Wypłacone odszkodowanie wyniosło w tym przypadku 29 000 zł.
W sytuacjach, gdy oprócz budowy, instalacji i montażu wykonawca odpowiedzialny jest również za serwisowanie wcześniej wykonanych obiektów ważne jest, by ubezpieczenie obejmowało również szkody, które mogą powstać w okresie po zakończeniu robót. W oddanym już do eksploatacji obiekcie, podczas przepłukiwania instalacji tryskaczowej pękła rura a następnie wypięła się z zawieszenia i spadła na strop pomieszczenia technicznego. Zdarzenie to było objęte klauzulą ochronną tzw. "Kl. 004 - konserwacja rozszerzona". Wykonawca był zobowiązany prowadzić serwis powykonawczy przez rok i wtedy wydarzyła się ww. szkoda. W tym przypadku odszkodowanie wypłacone firmie wyniosło 19 000 zł.
Klasycznym przykładem szkody z zakresu CAR jest sytuacja, która zdarzyła się w Polsce, dotyczyła jednak dużego wykonawcy azjatyckiego. W wyniku deszczu nawalnego została zalana podłoga o powierzchni 1500 m2, która uległa uszkodzeniu, gdyż świeżo wylany beton nie osiągnął jeszcze wymaganej twardości. Konieczne było usunięcie uszkodzonego betonu i ponowne wylanie podłogi. Wartość szkody oszacowano powyżej 70 000 zł. Wartość roszczenia została zrekompensowana z polisy budowlano montażowej.
Tematem od dłuższego gorącym, jest problem budowy autostrad w Polsce. Warto więc skorzystać z doświadczeń innych, aby ustrzec się problemów, których i tak w tej działalności jest niemało. Dość znanym w środowisku ubezpieczeniowym jest przykład szkody, która przytrafiła się dużej międzynarodowej firmie budowlanej podczas i tuż po zakończeniu budowy autostrady na Węgrzech. Wiele miesięcy po oddaniu autostrady do użytku miała miejsce seria szkód i w końcu zapadnięcie się pasa drogi. Jak się okazało, przyczyną tego zdarzenia były błędy w projekcie inwestycji. W tym przypadku, w oparciu o włączoną londyńską klauzulę DE5, polisa CAR obejmowała odpowiedzialność wykonawcy za szkody spowodowane błędami projektowymi przez okres 48 miesięcy po oddaniu robót. Wypłata odszkodowania wyniosła łącznie około 800 000 euro.
Można spodziewać się, że ruszą w końcu prace związane z przygotowaniami do EURO 2012. Dużo mówi się o budowie stadionów, hoteli, dróg dojazdowych i innych obiektów koniecznych do sprawnej organizacji tak dużej imprezy. Nowe, liczne budowy spowodują wzrost zapotrzebowania na materiały budowlane, Warto w związku z tym przytoczyć przykład szkody, która miała miejsce podczas realizacji stadionu w Barcelonie i przydarzyła się dużej międzynarodowej firmie budowlanej. Podczas prac budowlanych, gdy stopień zaawansowania robot wynosił już około 60%, doszło do zawalenia się konstrukcji szkieletowej. Badania ekspertów wykazały, że przyczyną zdarzenia była stal o złych parametrach. Sytuacja ta była przewidziana w warunkach ubezpieczenia w klauzuli 115 - odpowiedzialność za wadliwy materiał. Z tego tytułu wypłacone odszkodowanie wyniosło 1 700 000 euro.
Analizując różne przypadki, sytuacje, w których może dojść do szkody warto również zwrócić uwagę na fakt, że nowoczesne technologie budowlane wymagają zastosowania coraz nowocześniejszych maszyn i urządzeń, a co za tym idzie coraz droższego osprzętu. W związku z tym warto również ubezpieczyć ten sprzęt od strat związanych z najbardziej prozaicznymi zdarzeniami, jakimi są chociażby kradzieże na placu budowy.
