NIK o przygotowaniach do EURO 2012
Przygotowania do EURO 2012 opóźniają się. Blisko połowa ze skontrolowanych przez NIK przedsięwzięć nie jest realizowana zgodnie z przyjętym harmonogramem. Już wiadomo, że części zadań nie uda się ukończyć przed rozpoczęciem mistrzostw. Wywiązanie się w terminie z wielu pozostałych inwestycji - drogowych, kolejowych i lotniczych - stoi pod znakiem zapytania.
NIK sprawdziła, jak ze swoich zadań organizacyjnych wywiązują się ministerstwa, miasta-gospodarze, Spółka PL.2012 oraz inne podmioty, odpowiedzialne za przygotowania do mistrzostw (kontrolą objęto łącznie 29 różnych instytucji). Kontrolerzy ocenili również na jakim etapie zaawansowania są poszczególne obszary przygotowań, m.in. budowa i modernizacja stadionów, lotnisk, transportu lądowego i hoteli. Wyniki kontroli są niepokojące. W procesie przygotowań stwierdzono nieprawidłowości, które mogą istotnie zakłócić organizację EURO 2012 w naszym kraju.
Zobacz także: Ministerstwo Infrastruktury o raporcie NIK i EURO 2012
Zadanie nie zostanie zrealizowane przed EURO 2012
Opóźnia się budowa i modernizacja dróg, portów lotniczych, dworców oraz linii kolejowych. Aż 52 zadania inwestycyjne ze 127 skontrolowanych (41 proc.) nie są realizowane zgodnie z przyjętym w 2009 r. harmonogramem. W konsekwencji termin oddania do użytku 36 przedsięwzięć (28 proc.) już w tej chwili przeniesiono na okres po rozpoczęciu mistrzostw. Dotyczy to przede wszystkim dróg ekspresowych oraz inwestycji komunikacyjnych w miastach. Ukończenie kolejnych 40 proc. inwestycji przesunięto na styczeń-maj 2012 roku. NIK zwraca uwagę, że w tej sytuacji najmniejsze nawet opóźnienie stwarza zagrożenie nieukończenia tych zadań przed Mistrzostwami Europy w piłce nożnej.
Przygotowania bez planu
Już przed dwoma laty NIK zwróciła Ministrowi Sportu i Turystyki uwagę na brak całościowego planu przygotowań do organizacji EURO 2012, który uwzględniałby nie tylko inwestycje stadionowe, ale i pozostałe przedsięwzięcia. Obecna kontrola wykazała, że taki plan – zawierający informacje o wszystkich koniecznych inwestycjach, ich celu, okresie realizacji oraz wymaganym nakładzie finansowym – wciąż nie istnieje. Niezwykle utrudnia to nadzór nad prawidłowym przebiegiem przygotowań i może być jedną z głównych przyczyn opóźnień. Powoduje również ryzyko pominięcia części zadań związanych z gwarancjami Polski wobec UEFA w zakresie organizacji mistrzostw.
Objęcie programem wieloletnim (Przygotowanie i wykonanie przedsięwzięć Euro 2012) budowy stadionów sprawiło, że ich powstawanie przebiega zgodnie z harmonogramem, a prace są zaawansowane (we Wrocławiu, gdzie z winy wykonawcy doszło do trzymiesięcznego opóźnienia, dalsza budowa wymagać będzie wzmożonego nadzoru inwestorskiego). NIK zwraca jednak uwagę, że w czasie, gdy przeprowadzana była kontrola, wciąż nie istniał plan wykorzystania stadionów po zakończeniu mistrzostw.
Czterdziestu pracowników, trzydziestu kierowników
Wiele zastrzeżeń kontrolerów wzbudziła działalność Spółki PL.2012, koordynującej przebieg przygotowań do Mistrzostw Europy w piłce nożnej. Na 71 pracowników Spółki (stan z listopada 2009 r.) aż 30 zaliczało się do kadry kierowniczej. W przybliżeniu więc jeden zarządzający nadzorował pracę jednego pracownika niższego szczebla.
Wydatki Spółki wzrastały lawinowo. W 2007 r. wyniosły one 2 mln zł, by w roku 2009 przekroczyć 22 mln złotych. NIK oblicza, że 2,7 mln zł wydano w PL.2012 w sposób niegospodarny. Spółka zlecała np. zewnętrznym firmom zadania, które z powodzeniem mogli wykonać jej pracownicy. Zamawiała także usługi, których celowość trudno uzasadnić (zleciła np. badanie nastrojów społecznych za 154 tys. zł, chociaż zgodnie z porozumieniem z Uniwersytetem Warszawskim otrzymywała informacje w tym zakresie od uczelni; zleciła wdrożenie systemu Project Portfolio Managment za niemal 1,5 mln zł, chociaż wcześniej wprowadziła za 70 tys. zł inne narzędzia informatyczne wspomagające pracę).
Z kolei z części zadań nałożonych na siebie Spółka nie wywiązała się wcale lub zrobiła to nierzetelnie. Do czasu zakończenia kontroli nie utworzyła m.in. Centrum Informacji Spółki, nie uruchomiła regionalnego systemu informacji i monitoringu w miastach-gospodarzach, nie rozpoczęła realizacji projektu Ambasador EURO. Ważne dokumenty opracowywane przez Spółkę (np. Analiza i ocena przepisów prawa czy Wieloletni Program Przygotowań do UEFA EURO 2012) zawierają istotne braki. Ze względu na skalę i zakres powyższych nieprawidłowości NIK negatywnie ocenia skontrolowaną działalność Spółki PL.2012. Izba zwróciła także uwagę Ministrowi Sportu i Turystyki na konieczność egzekwowania od Spółki PL.2012 realizacji powierzonych jej zadań.
Ostatni dzwonek
Stwierdzone opóźnienia w przygotowaniach do organizacji EURO 2012 są możliwe do nadrobienia pod warunkiem przestrzegania przyjętych terminów oraz zapewnienia źródeł finansowania. Na opóźnienia i nieprawidłowości w realizacji przygotowań do mistrzostw wskazują również kolejne raporty UEFA. Najwyższa Izba Kontroli ponownie apeluje do Ministra Sportu i Turystyki o opracowanie i przedłożenie Radzie Ministrów dokładnego programu przygotowań, który obejmowałby całość przedsięwzięć EURO 2012. Zapobiegnie to częstej obecnie sytuacji, gdy zakres zadań określony początkowo przez organizatorów, jest następnie wielokrotnie zmieniany i redukowany.
