Widoki na biznes, czyli polski rynek stolarki okiennej

Każdego roku na świecie sprzedawanych jest pół miliarda okien. Największy w tym udział ma Azja - kontynent ten zagospodarowuje około 50% światowej produkcji. Europa (z udziałem około 21%) i Ameryka Północna (z udziałem wynoszącym 20%) stanowią razem niemal całą drugą jego połowę. Znaczenie pozostałych kontynentów i regionów w tej branży jest niewielkie.

Największymi rynkami europejskimi w tym sektorze przemysłowym są Wielka Brytania, Niemcy, Hiszpania i Francja. Szczególnie intensywnie rozwija się rynek Europy Wschodniej, przede wszystkim Rosja. W całej Europie tendencję zwyżkową odnotowują okna PVC, natomiast sprzedaż okien drewnianych utrzymuje się na stałym poziomie na rozwiniętych rynkach zachodnich

A w Polsce...

Stolarka budowlana jest obecnie jednym z najbardziej konkurencyjnych oraz perspektywicznych działów polskiej gospodarki. Jednocześnie to branża niezwykle innowacyjna. Nie brak w niej jednak trudności i barier. Rynek okien i drzwi jest silnie uzależniony między innymi od ogólnej sytuacji w budownictwie oraz od związanych z tą dziedziną, kształtowanych przez czynniki polityczne warunków prawno-podatkowych.

Polski rynek stolarki otworowej ogółem (a więc rynek okien i drzwi łącznie) w 2005 r. szacowany był na 8-9 mld zł. W 2006 r. nastąpił jego wzrost do 12 mld zł. Motorem pociągowym rozwoju jest z jednej strony boom mieszkaniowy, z drugiej - eksport. W kolejnych latach przewidywana jest stabilizacja wzrostu na poziomie ok. 5-10% rocznie.

Rynek okien to ok. 8-9 mln sztuk w roku, z czego 2 mln stanowią okna drewniane. Inne wyliczenia wskazują, że okna drewniane to nawet 1/3 rynku, co jest bardziej prawdopodobne w ujęciu wartościowym. Polski rynek producentów okien szacowany jest na ok. 3-4 mld zł, a wraz z marżami dla dystrybutorów i wartością montażu jego wartość może dochodzić do 10 mld zł.

Struktura rynku ze względu na produkty

W 2005 roku sektor okien drewnianych osiągnął wielkość ok. 3 tys. mkw. i jego poziom pozostaje mniej więcej stały od 2002 r. Rynek okien z tworzyw sztucznych - w 2005 roku wynoszący ponad 8 tys. mkw. - od 2002 notuje stały wzrost z poziomu ok. 5 tys. mkw. W konsekwencji stosunkowy udział okien drewnianych w rynku okien spada.

Wśród drzwi na polskim rynku zdecydowaną i rosnącą przewagę mają drzwi drewniane. Od 2002 roku notowano stały wzrost z poziomu około 7 tys. mkw. W ubiegłym roku producenci dostarczyli na rynek już 12 tys. mkw. Drzwi z tworzyw sztucznych od kilku lat niezmienne stanowią jedynie niewielki procent rynku.

Podział całościowego rynku stolarki budowlanej w Polsce wygląda następująco:

• 41% stanowią produkty z drewna (w tym 26% okna i 15% drzwi),
• 40% to okna i drzwi PCV,
• 10% - produkty aluminiowe i stalowe,
• 9% - okna dachowe.

Bardzo dynamicznie (pod względem ilości) rośnie segment produktów PCV oraz sektor okien dachowych, pod względem zaś jakości wartość rynku zwiększa przede wszystkim segment okien drewnianych.

Eksport

Wartość okien i drzwi, sprzedanych przez polskich producentów za granicę, wyniosła w 2005 roku około 1,5 mld zł. To aż 20-procentowy wzrost w stosunku do 2004 roku. Eksport rośnie między innymi dzięki naszej obecności w Unii Europejskiej. Polskie produkty są zwykle na tamtejszych rynkach tańsze od produktów zachodnioeuropejskich o 10-15% lub nawet więcej, a jakość jednych i drugich jest porównywalna.

Około 80% całego krajowego eksportu okien i drzwi trafia do Niemiec. Ten ogromny rynek dopiero w ostatnich dwóch latach przełamał tendencję spadkową. Dla polskich firm jednak sprzedaż do Niemiec przestała już być tak opłacalna jak jeszcze kilka lat temu. Producenci niemieccy w obronie przed towarem z Polski znacznie obniżyli ceny oferowanych przez siebie produktów. Dlatego polskie firmy przenoszą obecnie punkt ciężkości swoich działań na inne kraje europejskie - do Skandynawii, na Wyspy Brytyjskie czy na południe kontynentu. Istnieją też przedsiębiorstwa, które z sukcesami eksportują swoje towary do Ameryki Północnej i Łacińskiej, a już wkrótce rozpocząć mają działalność nawet na tak egzotycznych rynkach jak RPA czy Chiny.

Producenci

Warto zwrócić uwagę na rozdrobnienie i nasycenie omawianego rynku. Tylko kilku największych, ogólnokrajowych producentów - spośród niemal 3 tys. działających w tej branży podmiotów - dysponuje rozpoznawalnymi markami.

Rozdrobnienie powoduje ogromną konkurencję między producentami, których jest około 2-3 tys. Jak twierdzą niektórzy z nich, są na polskim rynku firmy, które stosują ceny dumpingowe, aby zdobyć i utrzymać klientów. Może się to odbijać na jakości produkowanych przez te firmy wyrobów. W celu obniżenia kosztów produkcji niektóre zakłady planują uruchomienie produkcji w krajach za wschodnią i południową granicą, gdzie siła robocza jest tańsza.

Dla uporządkowania tego nadmiernie rozdrobnionego sektora gospodarki wskazane byłoby, aby liderzy przyjęli strategię konsolidacji rynku - albo poprzez przejęcia mniejszych podmiotów, albo przez rozbudowę franchaisingowej sieci sprzedaży. Znaczący wpływ na strukturę producentów stolarki otworowej miałoby też wzmocnienie kontroli nadzoru budowlanego.

Liderzy

W omawianej branży, ze szczególnym uwzględnieniem segmentu okien drewnianych, nie ma na polskim rynku wyraźnego lidera. Największe obroty osiągają trzy duże przedsiębiorstwa produkcyjne - Stolarka Wołomin SA, Stolbud Włoszczowa SA i Sokółka Okna i Drzwi SA. Osiągnięta przez nie roczna wartość sprzedaży okien drewnianych była następująca: Stolarka Wołomin - prawie 80 mln zł, Stolbud Włoszczowa - około 70 mln zł, Sokółka Okna i Drzwi - ponad 65 mln zł.