Ulga remontowo-budowlana. Konsolidacja organizacji budowlanych w misji przywrócenia ulgi
17 marca 2017 w Warszawie odbyła się konferencja prasowa: „Chcemy uczciwego budownictwa” organizowana przez portal Muratorplus.pl. Podczas wydarzenia odbyła się debata – czy podatkowa ulga remontowo-budowlana może ograniczyć szarą strefę na rynku materiałów budowlanych? Małgorzata Walczak-Gomuła z ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku przedstawiła analizę i rekomendacje w zakresie wpływu wprowadzenia ulgi remontowo-budowlanej na koniunkturę w budownictwie, opracowaną w ramach współpracy między izbami i stowarzyszeniami branżowymi.
Zdaniem analityków ASM – działającego od 20 lat lidera badań na zlecenie przedsiębiorstw z branży budowlanej – ulga remontowo-budowlana to instrument finansowy, który w znacznym stopniu zmotywuje Polaków do przeprowadzania remontów, tym samym zdynamizuje rozwój polskiego budownictwa.
Wraz z sześcioma organizacjami branżowymi podjęliśmy inicjatywę konsolidacji środowiska budowlanego, aby lobbować na rzecz przywrócenia ulg. Jesteśmy przekonani, że synergia działań przyniesie oczekiwany przez nas rezultat oraz stworzy przestrzeń wzajemnej współpracy. Szacujemy, że wprowadzenie nowej ulgi budowlanej skutkowałoby wzrostem liczby remontów o 27,6%. 43,1% gospodarstw domowych planujących remont zwiększy kwotę przeznaczoną na prace remontowe o tyle, ile będzie wynosiła ulga, 24,3% Polaków zaś wyda na remont o 24,3% więcej. Wpłynie to na wzrost popytu na wyroby i usługi budowalne oraz zapewni większe wpływy do budżetu. Taki trend pokazała tzw. duża ulga budowalna, która obowiązywała w latach 1997-2001 – wyjaśniła Małgorzata Walczak-Gomuła, prezes zarządu ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku.
Jak wyjaśniła Małgorzata Walczak-Gomuła, duża ulga budowlana została wprowadzona w celu pobudzenia budownictwa mieszkaniowego, które w latach 90. rozwijało się mało dynamicznie. Jej wpływ był znaczący zarówno dla całego budownictwa, jak i na odnotowywane wzrosty w gospodarce. Wprowadzenie ulgi przełożyło się nie tylko na wzrost impulsu popytowego wśród finalnych konsumentów, lecz także na wysoką dynamikę wolumenu produkcji globalnej w budownictwie. W pierwszym roku funkcjonowania dużej ulgi budowlanej produkcja w budownictwie była o 10,4% wyższa niż w roku 1996. Dodatnia dynamika utrzymywała się aż do 2000 roku. W ostatnim roku funkcjonowania odnotowano niewielki spadek na poziomie 0,9%. Przyczyną tej sytuacji jest naturalne wygasanie wzmożonego popytu na produkty i usługi budowlane wraz ze zbliżającym się okresem likwidacji wsparcia rządowego, co jest naturalnym efektem socjologicznym. Warto zauważyć, iż w 2002 roku wolumen produkcji globalnej w budownictwie spadł o 8,9%. Był to pierwszy rok bez funkcjonowania dużej ulgi budowlanej. Wprowadzenie ulgi remontowo-budowlanej stworzyło odpowiednią koniunkturę dla rozwoju branży, która wykorzystała jej potencjał.
Według analityków ASM wprowadzenie dużej ulgi budowlanej przełożyło się również w bezpośredni sposób na wzrost mieszkań oddanych do użytkowania. W roku poprzedzającym wprowadzenie ulgi (tj. w 1996 roku) do eksploatacji oddano 62 130 mieszkań, a więc o 7,4% mniej niż w roku poprzednim. Rekordowym pod względem liczby przekazanych do użytkowania mieszkań okazał się rok 2003 – 162 686 nowych lokali mieszkaniowych. Największą aktywnością wykazali się inwestorzy indywidualni, którzy oddali do eksploatacji 73% całego przekazanego w tym okresie zasobu mieszkaniowego. Tym samym oddali do użytkowania 118 034 mieszkań, a więc aż o 125,1% więcej niż w roku 2002. Średni czas trwania budowy w okresie dużej ulgi budowlanej dla budownictwa indywidualnego wynosił ok. 6 lat. Tym samym 118 000 budynków indywidualnych oddanych w 2003 roku budowano w okresie ulgi budowlanej. Duża ulga budowlana pobudziła w istotny sposób aktywność inwestycyjną Polaków, na co jednoznacznie wskazuje liczba przekazanych do użytkowania mieszkań. Jednak wsparcie rządowe nie dotyczyło jedynie nowego zasobu mieszkaniowego, ale również tego remontowanego. W Polsce potencjał rynku wtórnego wynosi 14,1 mln mieszkań o łącznej powierzchni 1 039,1 mln m2.
Malgorzata Walczak-Gomuła podkreśliła ponadto, iż wysoka aktywność na rynku budowlanym mierzona wzrostami produkcji w połączeniu z uszczelnionym systemem podatkowym to dodatkowo bardzo duże wpływy do budżetu państwa. Wprowadzenie dużej ulgi budowlanej przyczyniło się w przeszłości do uszczelnienia systemu podatkowego i zmniejszenia udziału tzw. szarej strefy. Budownictwo jest bowiem drugim w kolejności sektorem pod względem wysokości udziału w gospodarce nieobserwowanej – w 1996 roku stanowiło 18,2% wartości całej szarej strefy. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego firmy prowadzące działalność budowlaną zaliczaną do szarej strefy wytworzyły w 1996 roku 2,9% PKB. W pierwszym roku funkcjonowania ulgi budowlanej odsetek ten spadł do poziomu 2,5%. Ulga budowlana wpłynęła bezpośrednio na wzrost konsumpcji w obszarze prac i zakupów budowlanych, co przełożyło się na wzrost aktywności gospodarczej Polski. Wsparcie inwestorów w tym zakresie zintensyfikowało popyt, zmniejszając jednocześnie rozmiary szarej strefy. Spadek jej udziału bezpośrednio przełożył się na wzrost wpływów do budżetu państwa.
W skład grupy organizacji rekomendujących wprowadzenie ulgi oprócz ASM wchodzą: Polska Izba Przemysłowo-Handlowa Budownictwa (koordynator inicjatywy), Związek Polskie Okna i Drzwi, MIWO – Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej Szklanej i Skalnej, Stowarzyszenie na rzecz Systemów Ociepleń, Stowarzyszenie Producentów Betonów, SIPUR – Polski Związek Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR. Konferencja „Chcemy uczciwego budownictwa” umożliwiła zaprezentowanie inicjatywy szerokiemu gronu odbiorców. Grupa w najbliższym czasie będzie podejmować działania lobbingowe wśród władz i innych ciał decydenckich.