Rynek okien - bliski ideału

Blisko 3 tys. producentów, kilkanaście tysięcy firm handlowych i odpowiedzialnych za montaż, kilkaset tysięcy pracowników i obroty powyżej 12 mld zł rocznie - to potencjał polskiej branży stolarki budowlanej. Tak duża konkurencja sprawia, że od 2006 roku ceny za okna wzrosły tylko o 4-5 proc. Ale w tej branży, jak w żadnym innym segmencie budownictwa, zjawisko wolnego rynku zbliża się do ideału.

Rozwoju firm nie regulują żadne limity, pozwolenia czy licencje. Nie do pomyślenia jest też, że jakichś surowców do ich produkcji mogłoby zabraknąć - ocenia Robert Klos, wiceprezes Związku Polskie Okna i Drzwi. W przypadku niedoboru natychmiast uruchamiany jest łańcuszek dostaw: z innych krajów, a nawet i kontynentów. Polskie firmy nierzadko otwierają tam swoje oddziały. Np. szyby i profile tworzywowe są sprowadzane z Chin. Właśnie w Chinach produkcję uruchomiła w 2007 roku firma Fakro. Za granicą okna polskich, rodzinnych firm zdołały wyrobić sobie dobrą markę. Np. Oknoplast Kraków ma już kilka zagranicznych central, m.in. w Żylinie (Czechy i Słowacja), Kolonii (Niemcy i Austria), Budaors (Węgry) oraz San Marino (centrala na Włochy, Hiszpanię i Francję). 

Ewolucja

Producenci prześcigają się w wymyślaniu rozwiązań, które będą miały charakter użytkowy i wesprą funkcje pomieszczeń. Przykłady? Okno do pokoju dziecinnego, które po przekręceniu klamki o 90 stopni zaledwie się uchyla. Jego otwarcie jest możliwe dopiero po dodatkowym przekręceniu klamki o 90 stopni i użyciu klucza (technologia TiltFirst). Okno do sypialni może być wyposażone w zasuwnicę do wielostopniowej mikrowentylacji. Mechanizm ten pozwala ustawić okno w wybranej pozycji przewietrzania - maksymalnie w trzech położeniach (25 stopni od góry). Rozwiązanie sprawdza się zarówno w oknach rozwieralnych, jak i rozwieralno-uchylnych. - Wymusił je polski rynek, bowiem produkowane u nas okna były nieszczelne i nie zapewniały dobrej wentylacji. Na Zachodzie było to rozwiązanie nieznane - mówi Paweł Szkodziak, kierownik ds. komunikacji i reklamy w Roto Frank Okucia Budowlane.            

Zobacz galerię 2 zdjęcia

Autor: Roto Frank Okucia Budowlane Sp. z o.o.

Mikrowentylacja stała się standardem w połowie lat 90. ubiegłego stulecia. A potem rynek poszedł dalej: wynaleziono wielostopniowy uchył. To rozwiązanie pozwoliło już ustawiać skrzydło w jednej z wielu, nawet dziesięciu pozycjach (45 stopni od góry). Uchył regulowała klamka.

Wraz z rozpowszechnieniem się pozycji uchylnej skrzydła, z architektury zaczęły znikać małe lufciki okienne. Elewacje wyładniały też dzięki ukrytym zawiasom okiennym. Te cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem od kilkunastu miesięcy.

Ewolucję widać też na przykładzie otwierania okien - komentuje Paweł Szkodziak. Pojawiło się coś takiego jak hamulec w klamce. Dzięki niemu okno można zablokować nie z pozycji uchylnej, ale w wyniku przekręcenia klamki o 45 stopni do dołu. - Rozwiązanie oferują najczęściej producenci ekskluzywnych okien. Rozwarcie sterowane klamką ma wiele apartamentów w Warszawie. Dotyczy to głównie drzwi balkonowych - dodaje Paweł Szkodziak.

Co kraj, to tradycja

Pytanie o standardowe wymiary profili okiennych, szyb czy okuć jest dziś pytaniem nieuzasadnionym, bowiem producenci są gotowi dostosować je do najbardziej wymyślnych wizji i potrzeb. Tym niemniej można próbować mówić o typowych polskich oknach. Według Pawła Szkodziaka są nimi okna rozwieralne. W ogólnym wolumenie to ponad 30 proc. produkcji. W latach 70. możliwość rozwierania zaczęto łączyć z opcją uchylania i dziś okna dwuskrzydłowe to większość. Znakiem ostatnich czasów jest też to, że inwestorzy coraz chętniej zamawiają okna z dwoma skrzydłami, ale ruchomym słupkiem pomiędzy nimi.

Wstawianie okien dwuskrzydłowych jest z kolei nie do pomyślenia w Niemczech. Tam 95 proc. zamówień to okna jednoskrzydłowe. Niemieccy wykonawcy dużą ich część sprzedają wraz z usługą wybudowania domu - dodaje Barbara Ahlers, prezes Roto Frank Okucia Budowlane. W Wielkiej Brytanii typowe są okna, otwierane na zewnątrz, rynek wschodni charakteryzują okna trójdzielne. Inne od polskich produkty znajdziemy również u nowych członków Unii Europejskiej. Rumuńscy inwestorzy poszukują okien, które będą się zarówno uchylać, jak i otwierać na oścież, ale lubują się w nietypowych rozmiarach i kształtach. Nikogo nie dziwią tu okna okrągłe czy trójkątne, ogromne bądź malutkie.

Tym, co przychodzi z Zachodu i trafia w Polsce na bardzo podatny grunt, są duże, całościenne przeszklenia typu patio life. Zamawiane przejścia na balkon bądź taras są już często bezprogowe lub mają niski próg. Nierzadko dodatkową funkcją jest otwieranie harmonijkowe.

Jeśli chodzi o kierunek Polska - zagranica, producenci łączą siły, by stać się partnerem dla krajów takich jak Niemcy, Szwajcaria, Austria, kraje Beneluksu, Wielka Brytania, Hiszpania, Szwecja, Czechy czy Słowacja. Najlepiej sprzedają się produkty o analogicznej konstrukcji - produkowane na bazie tych samych profili i okuć. Eksport polskich okien jest szacowany na 25 proc. Np. firma Rationel z Tczewa przeznaczyła całą swoją produkcję na rynek skandynawski. - Po wstąpieniu do UE i otwarciu tamtejszych rynków, nasi producenci przekonali się, że handel oknami wcale nie jest trudny. Procedury da się bez problemu opanować, można też wynegocjować korzystną cenę. Dziś polskie okna są uznawane za jedne z lepszych na świecie - mówi Robert Klos.

Barbara Ahlers: - Na rodzimych rynkach konkurencję z polskimi firmami podjęli producenci ze Wschodu, szczególnie z Łotwy i Estonii. Promują produkty z PVC w okleinach drewnopochodnych oraz z niestandardowym wyposażeniem. Okna z Polski funkcjonują tam jako dobra i tania typówka. Obecnie to zaledwie 20 proc. wszystkich sprzedawanych okien.

Rynek należy do dużych

Swoją pozycję umacniają też dostawcy półproduktów. Na rynku profili tworzywowych liderem pozostaje poznański Aluplast, a profili aluminiowych - bielski Aluprof. Szyby zespolone to domena częstochowskiego Press-Glasu, w technice okuciowej prym wiedzie Roto Frank Okucia Budowlane. W polski rynek chętnie inwestują dostawcy z zagranicy, mało który nie ma dziś fabryki tutaj albo w bliskim sąsiedztwie Polski.

- Komponenty do produkcji okien zaczynają wytwarzać duzi producenci. Produkcją szyb zespolonych zajęły się firmy Fakro, Drutex (Drutex rozpoczął w 2007 roku produkcję własnego profilu pod marką IGLO - przyp. red.), Dobroplast, Jocz, profile PVC robią Drutex, Dobroplast, Thermoplast. Wielu producentów okien drewnianych samodzielnie wytwarza klejonkę drewnianą do produkcji ram okiennych. Od trzech, czterech lat obserwujemy też, że producenci potrafią wymusić na dostawcach wyłączność w oferowaniu konkretnych rozwiązań. Dotyczy to np. Veki, która wykonuje profile PVC dla krakowskiego Oknoplastu - mówi Robert Klos.

Sprzedaż na poziomie 1 mln zł rocznie to dziś dla firmy wynik niezadowalający. By mogła spokojnie funkcjonować, jej obroty powinny sięgać 10 mln zł. Wynikiem bardzo dobrym jest rentowność netto w wysokości 5 proc. Zdaniem Roberta Klosa zysk poniżej 0,5 mln zł rocznie to już zwykła dłubanina, służąca jedynie utrzymaniu się na rynku. A konsolidacja rynku, wchłanianie firm mniejszych przez większe, to jednak normalny proces gospodarczy - uspokaja wiceprezes.

Popyt na nowe okna w przyszłości będą wyznaczać przede wszystkim remonty i modernizacje budynków. Wymiany wymaga 80 proc. okien w domach sprzed 1970 roku i prawie wszystkie w domach, zbudowanych po tym czasie, czyli w technologii wielkopłytowej. Według ostrożnych szacunków do wymiany jest 30-40 mln okien (źródło: "Forum Branżowe" nr 6/ 2007, raport prof. Zofii Bolkowskiej). Optymizmem napawać może wzrost inwestycji wielkopowierzchniowych - jak biura, centra handlowe, obiekty przemysłowe. W końcu ruszą inwestycje, szykowane na EURO 2012. Okna będą też potrzebne w projektach infrastrukturalnych, planowanych na lata 2007-2013. Wzdłuż autostrad powstać musi bowiem sieć hoteli i stacji benzynowych, a na osiedlach mieszkaniowych okna zostaną wymienione na dźwiękochłonne.

Najlepsi w branży

Źródło: Związek Polskie Okna i Drzwi