Raport o przedsiębiorczości w Polsce

6 lipca 2004 roku Rada Ministrów przyjęła raport "Przedsiębiorczość w Polsce". Dokument zawiera analizę aktualnych ekonomicznych i instytucjonalnych uwarunkowań funkcjonowania przedsiębiorstw w naszym kraju. Zdaniem autorów raportu dalszy rozwój przedsiębiorczości zależy od ograniczenia barier formalno-administracyjnych utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej, podnoszenia jakości kapitału ludzkiego oraz od skutecznej promocji polskiej gospodarki za granicą.

Według raportu w ostatnim roku najważniejsze cele wyznaczone w przyjętej w styczniu 2002 r. strategii "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" zostały zrealizowane. W 2003 roku polska gospodarka weszła w fazę ożywienia, a tempo wzrostu gospodarczego wyraźnie przekroczyło określony w strategii poziom 3 proc.
Jak informuje raport, znacznie wzrosła produkcja przemysłowa, eksport i konsumpcja. Wyraźnie poprawiła się sytuacja finansowa przedsiębiorstw i pojawiły się pierwsze oznaki wzrostu inwestycji, zaś spadek zatrudnienia został zahamowany. Zjawiskom tym towarzyszył niski poziom inflacji oraz relatywnie niski deficyt na rachunku bieżącym.
Pierwszy kwartał 2004 roku potwierdził i wzmocnił pozytywne tendencje z ubiegłego roku. Z raportu wynika, że jedynym negatywnym zjawiskiem destabilizującym sytuację makroekonomiczną pozostaje zła sytuacja finansów publicznych i szybkie narastanie długu publicznego, a także niepewność co do rozwoju sytuacji politycznej.

Raport wymienia najważniejsze działania rządu podjęte do tej pory w zakresie wspierania i promowania przedsiębiorczości:

• możliwość wyboru od 2004 r. opodatkowania 19-proc. stawką podatku dochodowego dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą,
• stopniowe usuwanie barier administracyjnych,
• unormowanie zasad prowadzenia działalności gospodarczej w ramach nowej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w tym zwłaszcza: uproszczenie rejestracji nowych podmiotów gospodarczych, ograniczenie ilości i zakresu kontroli przedsiębiorców, zmniejszenie ilości koncesji i zezwoleń koniecznych w działalności gospodarczej, poprawę skuteczności egzekucji wierzytelności i zobowiązań, podjęcie wielu inicjatyw zmierzających do ułatwienia przedsiębiorcom dostępu do kapitału oraz uelastycznienie przepisów prawa pracy.

Raport zawiera także ocenę własnej sytuacji przedsiębiorców. Ich zdaniem najważniejsze problemy, przed jakimi stoją małe i średnie firmy, to wysokość podatków i opłat, mało elastyczne prawo pracy i koszty pracy oraz skomplikowane przepisy i długotrwałe procedury administracyjne.
Trudny dostęp do kapitału stanowi jedną z poważniejszych barier rozwoju dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Podstawowym warunkiem rozwoju przedsiębiorczości, zdaniem autorów raportu, jest stworzenie odpowiedniego otoczenia makroekonomicznego, prawnego i instytucjonalnego pozwalającego jednostkom na prowadzenie i rozwijanie działalności gospodarczej.

Raport zawiera szczegółowe rekomendacje podzielone na jedenaście podstawowych obszarów tematycznych:

1. Budowę solidnego fundamentu makroekonomicznego przedsiębiorczości (dążenie do równowagi w finansach publicznych);
2. Stworzenie dogodnych warunków prawnych do podejmowania, prowadzenia i likwidacji przedsiębiorstw, w tym stabilnych i jasnych przepisów podatkowych;
3.Stworzenie efektywnego systemu wsparcia rozwoju przedsiębiorstw poprzez zapewnienie im zewnętrznych źródeł finansowania (dostępu do funduszy strukturalnych);
4. Ograniczenie barier formalno-administracyjnych utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej (nowelizacja ustawy planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej);
5. Promowanie postaw przedsiębiorczych, szczególnie wśród młodzieży (nauka przedsiębiorczości na wszystkich etapach edukacji);
6. Poprawę stanu infrastruktury;
7. Przyspieszenie restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;
8. Zmianę ukierunkowania  pomocy publicznej (z sektorowego, skoncentrowanego na dużych przedsiębiorstwach na wsparcie horyzontalne - skierowane głównie do małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych);
9. Wspieranie innowacyjności;
10. Podnoszenie jakości kapitału ludzkiego;
11. Promocję polskiej gospodarki za granicą.

Obok tych działań ważnym zadaniem według autorów raportu będzie prowadzenie monitoringu przedsiębiorczości w Polsce. Wiedza w tym zakresie jest niezbędna do precyzowania konkretnych programów i zamierzeń rządu. Działania te będą kontynuowane, a ich elementem będzie coroczne sporządzanie raportu "Przedsiębiorczość w Polsce" (po raz pierwszy taki raport powstał w połowie 2003 roku).