Program budowy dróg i autostrad w Polsce - szanse i zagrożenia

"Realizujemy teraz w Polsce największy program infrastrukturalny w Europie" - powiedział Zbigniew Rapciak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, podczas debaty na temat Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych. "Po raz pierwszy Program Budowy Dróg jest programem rządowym. Cały rząd współpracuje przy jego realizacji, abyśmy do 2012 r. zbudowali ponad 3000 km autostrad i dróg ekspresowych" - dodał. Tymczasem Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa w "Programie budowy dróg i autostrad - szanse i zagrożenia" wylicza: brak pokrycia finansowego łącznie na drogi krajowe oraz drogi i ulice samorządowe wynosi 52 mld zł!!!

Plan budowy autostrad i dróg ekspresowych w latach 2008-2013 (według GDDKiA)

Niezbędne środki finansowe na wykonanie planowanych robót: 150 mld zł, w tym na drogi krajowe: 120 mld zł, drogi i ulice samorządowe: 30 mld zł.

Realne środki finansowe w latach 2007-2013:
drogi krajowe:
- UE: 44 mld zł
- akcyza od paliw (12%) - (6 lat x 2,5 mld zł): 15 mld zł
- opłata paliwowa (80%) - (6 lat x 1,0 mld zł): 6 mld zł
- pożyczki (?): 5 mld zł
- emisja obligacji (?): 2 mld zł
- koncesjonariusze (?): 6 mld zł
- rezerwa budżetowa: ?
Łącznie: 78 mld zł
Brak pokrycia: 42 mld zł
drogi i ulice samorządowe:
środki własne i Programy Operacyjne UE: 10 mld zł
Brak pokrycia: 10 mld zł
Brak pokrycia łącznie (na drogi krajowe + drogi i ulice samorządowe): 52 mld zł!!!

Koszty budowy:
autostrada 1 km:
- obszar zamiejski, teren płaski (bez obiektów inżynierskich): 28-30 mln zł
- obszar zurbanizowany (bez obiektów inżynierskich): 44-46 mln zł
- obszar zurbanizowany (z obiektami inżynierskimi): 64-68 mln zł
droga ekspresowa 1 km:
- obszar zamiejski, teren płaski (bez obiektów inżynierskich): 16-18 mln zł
- obszar zurbanizowany (bez obiektów inżynierskich): 28-30 mln zł

Czynniki wpływające na stan drogownictwa:

prawo
· brak ustawy faktycznie określającej i wprowadzającej w życie Narodowy Program Budowy Dróg
· ustawy dotyczące finansów publicznych
· ustawy: Prawo ochrony środowiska i o ochronie przyrody
· ustawy: Prawo budowlane i o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
· ustawa Prawo zamówień publicznych
· ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym
· Akty niższego szczebla wprowadzające kolejne ograniczenia i zakazy
finanse
· niski poziom finansowania dróg z budżetu Państwa (0,3% PKB). Średnio w krajach europejskich (1% PKB)
· brak jednolitego i spójnego modelu finansowania drogownictwa
· zbyt dużo zarządzających środkami na drogi (MF, MRR, MT, MŚ)
· skomplikowane procedury w ubieganiu się o środki finansowe
· ograniczanie wykorzystania w szerszym zakresie kapitału prywatnego przy budowie dróg
zarządzanie
· niski poziom umocowania kompetencyjnego osób zarządzających drogami
· brak określenia organu (instytucji) zarządzającego środkami inwestycyjnymi na drogownictwo
· zbyt dużo szczebli zarządzania drogami i ulicami
· próby tworzenia nowych podmiotów zarządzających drogami
materiały do budowy dróg
· ograniczone możliwości produkcji materiałów kamiennych w Polsce
· problemy transportowe przewoźników
· zbyt małe wykorzystanie materiałów miejscowych i odpadowych
· limity CO₂
· niestabilność cen materiałów i taryf przewozowych
rynek wykonawczy
· ograniczone możliwości wykonawcze firm drogowych i mostowych - aktualnie 15 mld zł rocznie
· zasady prowadzenia postępowań przetargowych
· niestabilny rynek zamówień publicznych
· zasady obowiązujące przy realizacjach inwestycji
· osiągane przez firmy wyniki ekonomiczno-finansowe ograniczające ich rozwój
· brak kadry inżynieryjno-technicznej
· przepisy utrudniające zatrudniane pracowników zagranicznych
· bieżąca sytuacja na rynku zamówień publicznych w drogownictwie

Główne czynniki hamujące inwestycje firm:
- niska rentowność kontraktów na roboty drogowe
- niekorzystne warunki określane w dokumentacjach przetargowych
- zbyt wysoki poziom liczby robót zlecanych do realizacji podwykonawcom
- prowadzenie przez wygrywających przetargi tzw. "wtórnego procesu przetargowego"
- długie terminy płatności wymuszane przez zleceniodawców

Ostateczna konkluzja:
Konieczny jest natychmiastowy wzrost rentowności firm drogowych i mostowych. Jeśli on nie nastąpi, to branża nie będzie w stanie podołać realizacji planowanego zakresu robót w najbliższych latach.