Pozwolenia na budowę, czyli jaka jest kondycja budownictwa w Polsce?
Budownictwo ma kilka wskaźników, które określają jego kondycję i dynamikę. Na pewno w ostatnich latach mylącą miarą może być wskaźnik wartości zrealizowanych kontraktów, bo inwestycje związane z infrastrukturą są kosztowne, ale to nie one jedynie świadczą o sytuacji w budownictwie. Niektórzy stawiają na wielkość produkcji cementu i stali, a jeszcze inni powołują się na liczbę wydanych pozwoleń na budowę. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB) podał właśnie raport o tzw. ruchu budowlanym, z którego wynika, że w roku 2015 wydano najmniej od sześciu lat pozwoleń na budowę.
Pozwolenia na budowę
W roku 2015 wydano 183 766 pozwoleń na budowę dla 209 687 obiektów budowlanych (liczby różnią się, bo jednym pozwoleniem może być objętych kilka obiektów, np. osiedle mieszkaniowe). Dla potwierdzenia wcześniejszej informacji podajemy, że w latach poprzednich liczby te wynosiły odpowiednio:
2014 – 193 172 pozwolenia dla 214 699 obiektów,
2013 – 192 278 pozwoleń dla 213 789 obiektów,
2012 – 207 142 pozwolenia dla 230 851 obiektów,
2011 – 221 033 pozwolenia dla 242 704 obiektów,
2010 – 217 694 pozwolenia dla 246 015 obiektów.
Trzeba jednak w tym miejscu zauważyć, że od 28 czerwca 2015 (wtedy weszła w życie nowelizacja Prawa budowlanego, nie na wszystkie obiekty potrzebne jest pozwolenie, wystarczy tylko zgłoszenie takiego przedsięwzięcia. Otóż, GUNB podaje, że na podstawie nowych przepisów odnotowano 4868 zgłoszeń budowy domów jednorodzinnych, przyjęto również 199 zgłoszeń budowy budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych oraz 5365 zgłoszeń budowy sieci.
Liczba wydanych pozwoleń jest mniejsza, nie znaczy to jednak, że spadki odnotowały wszystkie rodzaje obiektów. GUNB bada dynamikę w 10 grupach.
Najwyższy wzrost nastąpił w następujących kategoriach:
- budowle wodne – 25,7%,
- budynki wielorodzinne – 25%,
- budynki zamieszkania zbiorowego – 19,3%,
- budynki przemysłowe i magazynowe – 8,5%,
- budynków jednorodzinne – 2,5%.
Widać wyraźnie, że duży wzrost odnotowali deweloperzy, którzy swoje inwestycje dostosowują do programu Mieszkanie dla Młodych. Ciekawie wygląda zestawienie w rodzajach budownictwa, w których odnotowano spadki. szczególnie zwracamy uwagę na inwestycje związane z infrastrukturą drogową. W zasadzie nie powinniśmy się w tym segmencie spodziewać spektakularnych wzrostów, bo największy boom mamy już za sobą. Teraz budowa dróg przebiega spokojnie, w rozłożeniu na kilka lat. A zatem w takich rodzajach obiektów odnotowano spadki:
- budynki gospodarczo-inwentarskie – spadek o 5,8%,
- budynki użyteczności publicznej – 8%,
- obiekty pozostałe – 9%,
- obiekty infrastruktury transportu – 17,1%,
- rurociągi, linie telekomunikacyjne i elektroenergetyczne – 16,2%.
Budownictwo mieszkaniowe
Od dawna wiadomo (chociaż w Polsce ten fakt jest mało zauważany przez decydentów), że budownictwo jest lokomotywą gospodarki, a ponoć 1 zł wydany na budownictwo daje 10-złotowy wzrost w innych dziedzinach gospodarki. Natomiast największe znaczenie w stałym rozwoju budownictwo mają inwestycje mieszkaniowe. W tym względzie prym wiedzie od bardzo dawna budownictwo jednorodzinne, które jeszcze niedawno stanowiło ponad połowę tego rynku. Teraz jest nieco mniej, ale wciąż dużo. Budownictwo jednorodzinne nie ma jednak potencjału na filar budownictwa jako takiego. Deweloperzy budują sporo, ale jest to komercja, pozostałe przedsięwzięcia to niewielki kawałek tego tortu. Zobaczmy, co mówią liczby...
W roku 2015 na budynki mieszkalne wydano 78 994 pozwolenia na budowę - to stanowi 43% ogólnej liczby pozwoleń.
W 2014 było mniej (76 396), ale to właśnie w ubiegłym roku deweloperzy wyraźnie zwiększyli swoją aktywność. Wykres powyżej pokazuje liczbę planowanych inwestycji (bo przecież wydanie pozwolenia nie jest jednoznaczne z jej realizacją) tak w budownictwie jednorodzinnym jak i wielorodzinnym. W roku 2015 na budynki jednorodzinne wydano 75 058 pozwoleń (czyli więcej o 2,5% , 1810 pozwoleń niż w 2014), do tego trzeba dołożyć 4868 zgłoszeń. Na budynki wielorodzinne w ubiegłym roku wydano 3936 pozwoleń na budowę, czyli więcej niż wydawano w latach wcześniejszych. W stosunku do 2014 r. wzrost wynosi 25% (o 788 pozwoleń więcej).
Pozwolenia na obiekty infrastruktury
Inwestycje drogowe są w Polsce od kilku lat na świeczniku, dlatego ich budowę regulują nawet specjalne przepisy. Drogi budowane są na podstawie pozwoleń na budowę oraz na podstawie zezwoleń na realizację inwestycji drogowych wprowadzonych tzw. specustawą z 10 kwietnia 2003 o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W 2015 r. zostało wydanych 8326 decyzji obejmujących budowę 10 670 obiektów infrastruktury transportu (7058 pozwoleń na budowę dla 7941 obiektów oraz 1268 zezwoleń dla 2729 obiektów). W porównaniu do roku 2014, w którym wydano w sumie 9788 pozwoleń i zezwoleń (dla 11 220 obiektów infrastruktury transportu) to spadek o 15%.
Kolejną rozpatrywaną kategorią obiektów budowlanych są budowle przeciwpowodziowe, których realizacja wymaga zezwolenia zgodnie ustawą z 8 lipca 2010 o szczególnych zasadach realizacji inwestycji przeciwpowodziowych.
W ubiegłym roku w tej kategorii wydano 36 zezwoleń dla 59 obiektów. Dla porównania rok wcześniej było ich 67 dla 127 obiektów. W tym przypadku regres to prawie 50%.
Najwięcej buduje Mazowsze, najmniej...
Liczba wydanych pozwoleń na budowę wskazuje na aktywność inwestycyjną regionów. GUNB dla swoich statystyk podzielił Polskę nie tylko na województwa, ale również na większe regiony. Otóż we wszystkich w roku 2015 odnotowano spadki. W porównaniu z rokiem 2014 największy spadek wykazał Region Północny - o 7,5%, Południowy o 6,5%, Wschodni o 5%, Centralnym o 5,8%, Południowo-Zachodni o 2,3% i Północno-Zachodni o 0,5%. Najwięcej pozwoleń na budowę wydano w Regionach: Centralnym – 39 129 i Południowym – 35 050, zaś najmniej w
Północnym – 27 839 pozwoleń i w Południowo-Zachodnim – 12 936 pozwoleń.
W wojewódzkim kontekście wydanych pozwoleń na budowę prym tradycyjnie wiedzie województwo mazowieckie – 25 795 decyzji w roku 2015, kolejni liderzy to: wielkopolskie – 23 502, małopolskie – 18 766 i śląskie – 16 284. Na drugim końcu tej listy są województwa: opolskie – 2473, lubuskie – 4327, świętokrzyskie – 5353 oraz warmińsko-mazurskie – 5513.
Obiekty oddane do użytkowania
Rok 2015 zapisał się spadkiem wydanych pozwoleń na budowę, ale za to mamy przyrost obiektów oddanych do użytkowania i taka tendencja – przyrosty z roku na rok – obserwowana jest od kilku lat. W ubiegłym roku oddano do użytkowania 175 220 obiektów budowlanych. W tym 81 439 budynków mieszkalnych jednorodzinnych i 3886 budynków wielorodzinnych.
W odniesieniu do roku 2014 ubiegłoroczny wzrosty liczby obiektów oddanych do użytkowania w roku 2015 według kategorii był następujący:
- budynki wielorodzinne – wzrost o 16%,
- budynki przemysłowe i magazynowe – o 16%,
- pozostałe obiekty budowlane – o 9,8%,
- budynki gospodarczo-inwentarskie – o 9,4%,
- budowle wodne – o 7,6%,
- budynki zamieszkania zbiorowego – o 6,3%,
- budynki jednorodzinne – o 4%,
- rurociągi, linie telekomunikacyjne i elektroenergetyczne – o 2,2%.
Natomiast spadek liczby obiektów przekazanych do użytku wystąpił w przypadku infrastruktury transportu (o 10,2%) i budynków użyteczności publicznej (o 9,1%).
Legalizacje i rozbiórki
W zestawie wskaźników GUNB opisujących ruch budowlany w Polsce są jeszcze dokonane legalizacje obiektów budowlanych oraz nakazy rozbiórki i same rozbiórki samowoli budowlanych lub obiektów nie nadających się do użytkowania.
Możliwość doprowadzenia do stanu zgodnego z obowiązującym prawem bez konieczności dokonywania rozbiórki
W 2015 ogółem zalegalizowano 325 obiektów budowlanych. Warto dodać, że od roku 2010 (od kiedy narzędzia prawne zachęcają do takich decyzji) do ubiegłego roku ogółem zalegalizowano 2615 obiektów, a najczęściej były to domy jednorodzinne (1112), budynki gospodarczo-inwentarskie (664), przemysłowo-magazynowe (189) oraz użyteczności publicznej (245).
W ubiegłym roku wydano także 5159 nakazów rozbiórki (to o 163 więcej niż w 2014). Jak nakazy to i wykonanie rozbiórek – tych w roku 2015 było 3207 (o 248 więcej niż rok wcześniej). Prawie wszystkie rozbiórki (98,8%) wykonały podmioty do tego zobowiązane, za resztę odpowiedzialni byli wykonawcy zastępczy.
