Powierzchnie biurowe w końcu zaczną drożeć
Najwięcej wolnych powierzchni biurowych można znaleźć dziś w Łodzi (26%) i Wrocławiu (12%), a jeśli chodzi o Warszawę, to najwięcej biur czeka na najemców na Służewcu Przemysłowym na Mokotowie. Sytuacja ta jednak nie będzie trwała wiecznie. Z kwartału na kwartał liczba pustostanów będzie malała, i to w całym kraju.
Wynika to z faktu wprowadzania na rynek biurowy coraz mniejszej liczby nowych obiektów. Na fali spowolnienia gospodarczego wiele firm zamroziło swoje decyzje w zakresie ekspansji, decydując się często na renegocjację dotychczasowych umów. Brak nowych najemców, zwłaszcza w opcji pre-lease czyli podpisania umowy przed rozpoczęciem budowy biurowca, przełożył się z kolei na usztywnienie polityki banków w zakresie kredytowania inwestycji. Zatem zgodnie z prawami rynku, gdy maleje podaż, ceny powierzchni biurowych na pewno pójdą w górę. Już w II kwartale 2010spodziewajmy się wzrostu cen w zależności od rynku o 8-15%.
I połowa 2008 r. | I połowa 2009 r. | |
---|---|---|
podaż poza centrum (m2) klasa A i B |
1 749 3005 | 2 029 510 |
wolna powierzchnia poza centrum | 1,25% | 5,14% |
podaż w centrum (m2) klasa A i B |
1 091 590 | 1 123 450 |
wolna powierzchnia w centrum | 3,49% | 6,65% |
całkowita podaż (m2) klasa A i B |
2 840 895 | 3 152 960 |
całkowita wolna powierzchnia klasa A i B |
2,11% | 5,68% |
Zbliża się koniec rynku najemcy
Wraz ze wzrostem cen zmaleje elastyczność właścicieli biurowców i deweloperów w zakresie oferowanych dziś zachęt dla najemców. Jeśli zatem firma poszukuje dziś biura, namawiam do aktywnych działań w tym zakresie, gdyż powoli wychodzimy z rynku najemcy, a wchodzimy w cykl rynku, na którym warunki dyktuje właściciel biura bądź deweloper.
Renegocjuj
Firmy, które zdecydują się dziś na przeprowadzkę do nowego biura mogą oczekiwać wyjątkowo atrakcyjnych ofert w zakresie długości okresu zwolnienia z czynszu. W zależności od rynku i sytuacji konkretnego budynku, można wynegocjować nawet do 12 miesięcy wakacji czynszowych. Z kolei renegocjacje obecnej umowy najmu mogą przynieść korzystne zmiany nawet 1,5 roku, 2 lata przed jej zakończeniem. Negocjacjom cenowym na tak elastycznym rynku podlegają dziś nawet opłaty eksploatacyjne. W wyniku poprawnie przeprowadzonych renegocjacji obie strony zyskują – najemca oszczędności w czynszu bieżącym, a właściciel przedłużenie umowy ze sprawdzonym najemcą na kolejnych kilkadziesiąt miesięcy i utrzymanie portfolio. Kilka lat temu renegocjacjom podlegało zaledwie kilka procent umów – firmy zainteresowane ekspansją przenosiły się po prostu do nowego biura. W ostatnich kilkunastu miesiącach odsetek ten regularnie rósł i obecnie renegocjacje dotyczą praktycznie co trzeciej nowo zawieranej umowy najmu.
Korzystaj z umów pre-lease
Największe korzyści najemcy mogą osiągnąć przy podpisaniu tzw. umowy pre-lease. Nawet mała firma może uzyskać bardzo korzystne warunki najmu na etapie, gdy inwestor otwiera pulę najemców niezbędną do uruchomienia finansowania bankowego. Oznacza to, że firma, która będzie pierwszym najemcą i wynajmie na przykład 2000 m2 może mieć dużo lepszą średnią stawkę niż kolejny najemca na 5000 m2.
Podobna sytuacja może mieć miejsce w przypadku biurowców przeznaczonych na sprzedaż. Gdy inwestor zostaje z 15-25% wolnej powierzchni, której wynajem jest konieczny do spełnienia wszystkich warunków do sprzedaży biurowca, wówczas na tym etapie też jest w stanie zaoferować większe zachęty w zakresie cen i okresu zwolnienia z czynszu.
I połowa 2008 r. | I połowa 2009 r. | |||
---|---|---|---|---|
miasto | podaż (m2) | współczynnik pow. wolnej | podaż (m2) | współczynnik pow. wolnej |
Kraków | 221 800 | 1,00% | 273 300 | 6,60% |
Wrocław | 223 600 | 7,70% | 285 800 | 12,50% |
Poznań | 114 700 | 3,60% | 147 000 | 5,10% |
Trójmiasto | 160 000 | 3,50% | 179 900 | 6,80% |
Katowice | 101 000 | 6,80% | 123 500 | 6,60% |
Łódź | 78 900 | 9,70% | 131 500 | 26,20% |
Lublin | 35 000 | 2,00% | 42 500 | 5,40% |
Szczecin | 29 000 | 0,00% | 29 000 | 4,30% |