Najlepsze rynki nieruchomości komercyjnych
Spośród 13 "wschodzących" państw Europy najlepsze połączenie potencjału wzrostu i stabilności oferuje rynek nieruchomości komercyjnych w Republice Czeskiej - takie są wyniki badania przeprowadzonego przez firmę Cushman&Wakefield Healey&Baker. Na drugim miejscu w raporcie "Wschodząca Europa", tuż za Czechami, znalazły się Węgry, a na trzecim - Polska. Słowacja, która znalazła się na czwartym miejscu, coraz bardziej zmniejsza dystans dzielący ją od Polski.
Kolejne miejsca zajęły odpowiednio: Estonia, Rosja i Łotwa (awans o jedno miejsce w porównaniu z ub. rokiem), Litwa (spadek o dwa miejsca), Rumunia (awans o trzy miejsca), Bułgaria, Chorwacja, Słowenia i Turcja.
Ranking sporządzono z uwzględnieniem około 50 czynników politycznych, gospodarczych i związanych z nieruchomościami, które wpływają na wzrost i stabilność sektora nieruchomości w poszczególnych krajach.
Coroczny raport "Wschodząca Europa" opublikowano po raz pierwszy w 2003 r., na rok przed wstąpieniem Czech, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji i Słowenii do Unii Europejskiej. Raport uwzględnia również Bułgarię i Rumunię (ich członkostwo w UE planowane jest na lata 2007-2008); Chorwację i Turcję - kraje kandydackie oraz Rosję, która na początku 2005 r. podpisała z UE umowę o stworzeniu "Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej" w celu promowania handlu i inwestycji pomiędzy tymi dwiema gospodarkami.
- Europa Środkowa i Wschodnia to jeden z najbardziej dynamicznych regionów gospodarczych świata, który oferuje wiele możliwości zarówno międzynarodowym i lokalnym graczom na rynku nieruchomości komercyjnych, jak i szerszemu środowisku biznesowemu - powiedział David Hutchings, szef Działu Badań Europejskich w C&W/H&B.
W bieżącym roku tempo wzrostu gospodarczego państw, które przystąpiły do UE w 2004 r., ma być dwukrotnie szybsze niż w Europie Zachodniej.
Jednak największy wzrost gospodarczy w regionie odnotowuje się na wschodnich krańcach Europy: 5,7 proc. w Rosji, 5,6 proc. w Rumunii, 5,4 proc. w Bułgarii i 5,3 proc. w Turcji.
Komentując potencjał inwestycyjny państw z krańców Europy Wschodniej, Charles Taylor z biura Grupy Rynków Kapitałowych C&W/H&B w Budapeszcie stwierdza: - Stopy zwrotu na tych rynkach są bardzo atrakcyjne - dwukrotnie większe niż w "starej" Europie. Zachęciło to inwestorów do radykalnej zmiany oceny ryzyka inwestycyjnego i większego zainteresowania tym regionem. Wraz z ewolucją tych rynków i większą integracją z Europą Zachodnią stopy zwrotu z inwestycji będą się szybciej zmniejszać niż obserwowaliśmy to w Europie Środkowej. Zyskiwać będą podmioty, które weszły na rynek we wczesnych etapach rozwoju tych rynków.
Spośród państw Europy Wschodniej wyróżnia się Rosja - zarówno pod względem wielkości rynku (143 miliony mieszkańców), jak i dynamicznej gospodarki.
- Przyszłość polityczna i gospodarcza tego kraju jest niezwykle ważna dla dobrego stanu i sukcesu gospodarki europejskiej" - mówi David Hutchings. - Zagraniczni inwestorzy i firmy nie mogą ignorować wielkości i tempa zmian na rynku rosyjskim. Przewidujemy duży wzrost w Rosji ze względu na jej ogromne zasoby naturalne, niewykorzystany potencjał i położenie geograficzne - dodaje.
Stopy zwrotu z nieruchomości biurowych w Moskwie są około dwukrotnie wyższe niż w stolicach zachodnioeuropejskich (11,5 do 12,5 proc.) i w stolicach wschodzącej Europy (o 50 proc.).
Obecnie w Moskwie jest wiele nowych inwestycji. W planach jest budowa nowego okręgu biznesowego w centrum miasta, gdzie Mirax City buduje najwyższą wieżę Europy - Federation Tower. Obiekt o zróżnicowanym przeznaczeniu (biura, mieszkania i hotel) ma łączną powierzchnię 340 tys. 900 mkw. Ukończenie pierwszego etapu zaplanowano na koniec 2006 r.
Szczególnie dynamiczny jest rynek powierzchni handlowych w Rosji. W latach 2005 - 2006 w centrach handlowych przybędzie ponad 1,3 mln mkw. powierzchni. Jednym z najbardziej aktywnych deweloperów jest IKEA, która otworzyła już trzy duże centra, każde o powierzchni ponad 150 tys. mkw.; w latach 2005-2006 na terenie całej Rosji zostaną otwarte cztery kolejne centra.
