Europejska unia ekologiczna
Coraz więcej nowych inwestycji dotyczących ochrony środowiska wykorzystuje hojnie oferowane polskim inwestorom środki z Unii Europejskiej. Pochodzą one m.in. z programu Infrastruktura i Środowisko, Funduszu Spójności czy Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Infrastruktura i Środowisko to jeden z największych tego typu programów, przewidziany na lata 2007-2013. W jego ramach mamy otrzymać łącznie 27,8 mld euro, z czego 5,5 mld zostanie przeznaczonych na główne krajowe przedsięwzięcia ekologiczne.
Oto podstawowe dziedziny planowanych inwestycji:
gospodarka wodno-ściekowa, czyli oczyszczalnie i sieci wodociągów (2,725 mld euro) - ma powstać m.in. system kanalizacji w Sopocie, co razem z oczyszczalniami we Władysławowie i na Helu pomoże w oczyszczeniu Zatoki Gdańskiej; przewiduje się sfinansowanie ponad 80 projektów dużych systemów z tego zakresu, zlokalizowanych np. w Warszawie, Toruniu lub też w dorzeczu dolnego Sanu,
gospodarka odpadami, czyli zakłady przetwarzające i spalające śmieci, stworzenie systemu odbioru, sortowania i przetwarzania śmieci oraz rekultywacja terenów poprzemysłowych na Śląsku (1,19 mld euro, ponad 30 dużych projektów); zgodnie z unijnymi dyrektywami do 2015 r. musimy znacznie zmniejszyć ilość odpadów wyrzucanych na wysypiska, tak by nawet do 45% z nich trafiało z powrotem do przetworzenia - dziś jest to tylko 5%,
ekologiczna infrastruktura energetyczna, czyli pomoc dla chętnych do produkcji energii odnawialnej (732,2 mln euro), zakładająca np. zwiększenie liczby i efektywności ferm wiatrowych; m.in. na te fundusze liczą polskie i zagraniczne firmy planujące w najbliższym czasie stworzenie farm wiatrowych na Podkarpaciu - pierwsza budowa w powiecie sanockim, obejmująca 9 wiatraków o łącznej mocy 18 MW, rusza wiosną bieżącego roku (inwestor: Wojtech i Bukowsko-Windenergy),
dostosowanie firm do wymogów ochrony środowiska (200 mln euro) - będą mogły starać się o dofinansowanie wdrażania technologii, które pozwolą im działać w sposób mniej szkodliwy dla środowiska,
zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - obejmie to np. inwestycje dotyczące wałów przeciwpowodziowych (0,54 mld euro),
ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych (89,8 mln euro).
Organizacje ekologiczne, m.in. Polska Zielona Sieć, dość sceptycznie odniosły się do programu. Uważają, że zbyt dużo pieniędzy zostanie wydanych w jego ramach na transport drogowy (10 mld euro) i kolejowy (7,5 mld), a za mało na środowisko (5,5 mld euro). Proponują rozpoczęcie inwestycji od poprawy stanu istniejących dróg, zaś dopiero później budowę nowych, a przede wszystkim - zwiększenie funduszy przeznaczonych na ochronę środowiska, energię odnawialną i optymalizację efektywności wykorzystania energii. Po konsultacjach rząd przyjął część ich uwag, nie zmieni jednak radykalnie priorytetów.
Fundusz Spójności z kolei jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych, gdyż pomoc w tym przypadku ma zasięg krajowy, a nie regionalny. Finansuje on duże, tworzące spójną całość projekty dotyczące ochrony środowiska i infrastruktury transportowej, których koordynacją zajmuje się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wg prezesa NFOŚiG Kazimierz Kujdy, w latach 2000-2006 z tego źródła Polska otrzymała na projekty ekologiczne 434,7 mln euro, wartość tę jednak ograniczyły powszechne problemy z prawidłowym przygotowywaniem wniosków. Trudność ta ma być obecnie zlikwidowana, o czym świadczyć może fakt, że tylko na 2007 rok przewidziane jest aż 600 mln euro zaliczek i refundacji projektów oraz zauważalne od początku 2006 r. przyśpieszenie realizacji przedsięwzięć. Na okres 2007-2013 zaakceptowanych zostało przez Ministra Środowiska 95 inwestycji starających się o środki z Funduszu Spójności. Przykładem może być projekt "Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej na terenie Przemyśla", którego koszt ma wynieść ok. 70 mln zł.
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego jest jednym z sześciu programów operacyjnych, które służą realizacji Narodowego Programu Rozwoju. ZPORR jest zarządzany na poziomie krajowym, jednak jego wdrażanie w dużej mierze odbywa się regionalnie. Ostatnio w jego ramach ze środków Unii Europejskiej dofinansowano np. część samorządowego projektu przebudowy oczyszczalni ścieków i rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej w Opolu Lubelskim. Rozpoczęta w grudniu 2006 r. realizacja ma potrwać do maja 2008 r., ogólna wartość projektu wynosi ponad 7 mln zł, z czego prawie 4 mln dokłada Unia. Dotychczas została wybudowana sieć kanalizacji sanitarnej osiedla Janiszkowice.
