Czynsze spadają...

2009-08-10 10:00

 Za najlepsze europejskie powierzchnie biurowe stawki czynszowe w ostatnim kwartale br.spadły o 4,6%  i obecnie są średnio o 15,4% niższe niż w II kwartale 2008 r. - wynika z najnowszego raportu Jones Lang LaSalle "Krótkoterminowy cykl zmiany czynszów w Europie - II kwartał 2009".

Wskaźnik (oparty na danych z 24 rynków) pokazuje, że w minionym kwartale br. Moskwa zanotowała spadek transakcyjnych stawek czynszowych (tj. zapisanych w umowach najmu, ale nie uwzględniających upustów) o 30%; za nią plasuje się Dublin (-18%) i Madryt (-10%). Londyn odnotował spadek stawek czynszowych za najlepsze powierzchnie rok do roku o 32% i najprawdopodobniej ma najwyższy poziomu spadku czynszowego za sobą. W sumie wskaźnik powierzchni niewynajętych w Europie wzrósł o 80 punktów bazowych do 9,3%.

- Pomimo wcześniejszych oznak poprawy gospodarczej i wzrostu zaufania przedsiębiorców, znacząca część najemców w Europie wciąż zmniejsza zatrudnienie i szuka sposobów zmniejszenia kosztów związanych z relokacją - komentuje Chris Staveley, dyrektor zespołu ds. transakcji transgranicznych w Jones Lang LaSalle. - Podczas gdy niektórzy najemcy wykorzystują obecną sytuację na rynku i zabezpieczają dla siebie powierzchnie biurowe o wysokich standardach i w lepszych lokalizacjach, popyt na powierzchnie biurowe w całej Europie wciąż jest niski.

W II kwartale 2009 roku poziom wynajmu wzrósł o 9%, w porównaniu z poprzednim kwartałem, do 2,1 mln m2, lecz jest o 35% poniżej poziomu z drugiego kwartału 2008 roku i prawie 30% poniżej średniej z okresu pięcioletniego. W Europie Środkowowschodniej poziom wynajmu wzrósł do 0,6 mln m2 i obecnie jest na poziomie 14% powyżej średniej pięcioletniej. W minionym kwartale znaczny wzrost wielkości popytu został odnotowany także na większych rynkach Europy Zachodniej, szczególnie w Brukseli (+51%), Madrycie (+46%) i Londynie (+43%), aczkolwiek wyniki te opierają się na niskiej bazie w poprzednim kwartale.

Pomimo iż wielkość powierzchni biurowych oddanych do użytku w Europie pozostaje na poziomie 30% wyższym od średniej pięcioletniej, to tylko niewielka liczba nowych inwestycji biurowych została rozpoczęta w drugim kwartale 2009 roku. Mimo trudnej sytuacji na rynku wynajmu, do użytku oddano 1,9 mln m2 powierzchni biurowej, co oznacza 10% spadek na przestrzeni minionego kwartału (od budowy kilku projektów odstąpiono a realizację innych przesunięto w czasie). W Europie Środkowowschodniej średni poziom wskaźnika powierzchni niewynajętej wzrósł znacznie do 14,6%, co stanowi najwyższy poziom od 1999 roku. Tymczasem w Europie Zachodniej średni wskaźnik wzrósł do 8,8%. W Dublinie odnotowano najwyższy poziom wskaźnika powierzchni niewynajętej (21,2%); zaraz za nim jest Moskwa z 18% wskaźnikiem i Budapeszt - 15%. Luxemburg osiągnął najniższy wskaźnik powierzchni niewynajętej (3,7%), podczas gdy Paryż, Londyn i Warszawa (5,7%) plasują się pośród rynków gdzie wskaźnik powierzchni niewynajętej notowany jest poniżej średniej europejskiej.
- Wraz z dodatkowymi 4 mln m2 powierzchni biurowej, która ma być oddana do użytku w bieżącym roku oraz prawdopodobnie popytem utrzymującym się na niskim poziomie, wskaźnik powierzchni niewynajętej będzie nadal wzrastał w ciągu roku i pod koniec roku w Europie może przekroczyć 10% - reasumuje Staveley.

- Pierwsza połowa roku była okresem gwałtownego dostosowania stawek czynszowych na większości rynków w regionie Europy Środkowowschodniej. Rynki najbardziej zaawansowane w tym procesie, demonstrują wzrost przejrzystości i elastyczności, i w związku z tym są bardziej skłonne do reakcji na pozytywne uwarunkowania ekonomiczne w kolejnych kwartałach br. Interesujące dla Europy Środkowowschodniej jest to, iż popyt na powierzchnie biurowe niewielki w pierwszym i drugim kwartale 2009 roku, zaczyna wzrastać. Faktem, że rynki obecnie dostosowują się, są możliwości ograniczenia kosztów dostępne w tym regionie dla najemców korporacyjnych. Naszym zdaniem jest to jeden z głównych czynników stymulujących zapotrzebowanie zgłaszane przez tychże najemców, w końcowym efekcie wzrost podaży powierzchni biurowej w całym regionie - podsumowuje John Duckworth, dyrektor zarządzający na Europę Środkowowschodnią.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE
Czytaj więcej