28 mld euro na transport

Infrastruktura i Środowisko jest największym w historii Unii Europejskiej Programem Operacyjnym. Środki unijne zaangażowane w jego realizację to prawie 28 mld euro, które pochodzą z Funduszu Spójności (FS) oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Budżet całego programu, łącznie z wkładem krajowym, wynosi 37,6 mld euro. W jego ramach na sektor transportu przeznaczono 19,4 mld euro ze środków unijnych, a wraz ze współfinansowaniem krajowym - ok. 28 mld euro.

Program, zaakceptowany przez Komisję Europejską 7 grudnia 2007 r., jest jednym z instrumentów służących realizacji Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013. Celem PO IiŚ jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej, przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Po środki z tego programu będą mogły sięgnąć m.in. samorządy terytorialne oraz przedsiębiorcy, administracja rządowa, a także straże i inspekcje zajmujące się ochroną środowiska. Ponadto, dzięki wsparciu z PO IiŚ projekty mogą realizować np. ośrodki naukowe, szkoły wyższe, instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe.

Podział środków UE dostępnych w ramach PO IiŚ pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco:

• środowisko - 4,8 mld euro,
• transport - 19,4 mld euro,
• energetyka - 1,7 mld euro,
• kultura - 490 mln euro,
• zdrowie - 350 mln euro,
• szkolnictwo wyższe - 500 mln euro.

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro). W ramach programu realizowanych będzie 15 priorytetów, w tym 3 dotyczące sektora transportu: 

• Priorytet VI - Drogowa i lotnicza sieć TEN-T

   W ramach priorytetu VI realizowana będzie budowa odcinków autostrad, odcinków dróg ekspresowych pomiędzy największymi aglomeracjami, obwodnic oraz przebudowa odcinków innych dróg krajowych znajdujących się w sieci TEN-T, w tym odcinków w miastach na prawach powiatu. Przewidywana jest również realizacja projektów obejmujących podwyższenie parametrów nośności dróg krajowych, co wynika z zobowiązań, jakie strona polska przyjęła w Traktacie Akcesyjnym. W wyniku podjętych działań stworzony zostanie zasadniczy szkielet dróg o dużej przepustowości, stanowiący sieć połączeń pomiędzy największymi ośrodkami gospodarczymi kraju. Zakładane inwestycje w sektorze lotnictwa cywilnego umożliwią dostosowanie polskich portów lotniczych znajdujących się w sieci TEN-T do rosnących potrzeb przewozowych oraz dostosowanie infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym do dynamicznie wzrastającego ruchu w polskiej przestrzeni powietrznej. 

• Priorytet VII - Transport przyjazny środowisku

  Realizacja priorytetu VII służyć będzie zwiększeniu udziału w przewozie ładunków i osób gałęzi transportu alternatywnych w stosunku do transportu drogowego (transport kolejowy, morski, transport publiczny w obszarach metropolitalnych, intermodalny, wodny śródlądowy), co będzie prowadzić do lepszego zrównoważenia systemu transportowego, zmniejszenia negatywnego oddziaływania transportu na środowisko oraz do redukcji zatłoczenia motoryzacyjnego. W ramach priorytetu realizowane będą projekty budowy i modernizacji infrastruktury kolejowej, znajdujące się przede wszystkim w sieci TEN-T, jak również projekty modernizacji i zakupu taboru kolejowego, a także modernizacja dworców kolejowych. Realizowane będą także inwestycje w zakresie zarządzania informacjami oraz systemami operacyjnymi i logistycznymi w celu podniesienia jakości usług. Wsparciem objęte będą cztery porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej (Gdańsk, Gdynia, Szczecin i Świnoujście). Ponadto w ramach priorytetu realizowane będą projekty dotyczące transportu morskiego, które przyczynią się między innymi do utworzenia połączeń typu "autostrady morskie" wychodzących z polskich portów zlokalizowanych w sieci TEN-T. W obszarze transportu publicznego wspierane będą głównie projekty rozbudowy sieci szynowych (metra, szybkiej kolei miejskiej, linii tramwajowych,) i trolejbusowych oraz zakup i modernizacja taboru. W ramach tego priorytetu przewiduje się też realizację projektów w transporcie intermodalnym, w tym budowę terminali kontenerowych i centrów logistycznych. Inwestycje w zakresie żeglugi śródlądowej obejmą przede wszystkim modernizację urządzeń wodnych w celu poprawy żeglowności na górnej i środkowej Odrze.

• Priorytet VIII - Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe

  Priorytet VIII obejmie działania mające na celu poprawę stanu bezpieczeństwa na drogach poprzez poprawę wyposażenia dróg krajowych w urządzenia zwiększające bezpieczeństwo ruchu oraz przedsięwzięcia mające na celu zmianę postaw i zachowań uczestników ruchu. W ramach tego priorytetu finansowana będzie też budowa odcinków dróg ekspresowych znajdujących się poza siecią TEN-T. Celem priorytetu jest też zwiększenie wykorzystania nowoczesnych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych, służących do optymalizacji procesów transportowych. Do celów priorytetu należy również zapewnienie niezbędnych standardów bezpieczeństwa w transporcie lotniczym, zgodnie z przepisami międzynarodowymi i krajowymi.

  Rozwój infrastruktury kraju i poprawa stanu środowiska naturalnego to jedno z najistotniejszych założeń przyjętego przez rząd programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. "Program ten jest ogromną szansą na efektywne wykorzystanie funduszy unijnych. Jednocześnie jest wielkim wyzwaniem, gdyż sprawne wdrażanie tak dużego programu będzie poważnym egzaminem dla wszystkich instytucji w nim uczestniczących" - uważa Elżbieta Bieńkowska, minister Rozwoju Regionalnego, która 11 stycznia 2008 r. otrzymała od ministra Infrastruktury Cezarego Grabarczyka, zweryfikowaną listę projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013, w części dotyczącej sektora transportu.
  
  Lista ta jest zgodna z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012, priorytetami rządu w zakresie infrastruktury drogowej oraz zbieżna z polityką spójności i polityką transportową Unii Europejskiej. Zapewnia stworzenie podstawowej sieci autostrad i dróg krajowych, umożliwiając sprawne połączenia między regionami (aglomeracjami), a także rozwój korytarzy transeuropejskich przez Polskę.
  Główne korekty Listy dotyczyły przede wszystkim zbilansowania źródeł finansowania i zakresu rzeczowego projektów morskich (dzięki rządowej decyzji sfinansowania falochronu w Świnoujściu przez budżet państwa). Dostosowano także przebieg trasy S8 Wrocław - Warszawa do obowiązującego Rozporządzenia Rady Ministrów i rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012. Między innymi w kontekście przygotowań do EURO 2012 wykaz został uzupełniony o modernizację trzech dworców kolejowych: w Warszawie (Dworzec Centralny), Krakowie i Wrocławiu.