Trybunał Konstytucyjny o obowiązku zrzeszania się w izbach

Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, który w przepisach regulujących funkcjonowanie samorządów zawodowych zakwestionował wymóg obowiązkowej przynależności do samorządu oraz karę dożywotniego pozbawienia prawa do wykonywania zawodu.

Na początku rozprawy przedstawiciel RPO, złożył oświadczenie, w którym wycofał się z wcześniej sformułowanych zarzutów dotyczących niezgodności z konstytucją obowiązku należenia do samorządu zawodowego osób, wykonujących zawody zaufania publicznego. Jak wskazywał zastępca RPO, nie jest w stanie popierać tego wniosku, gdyż de facto zmierza on do zakwestionowania dotychczasowego orzecznictwa TK. Dodał, że Trybunał już w poprzednich latach uznawał za konstytucyjne przepisy wprowadzające obligatoryjność przynależności do niektórych samorządów zawodowych. Postępowanie zostało umorzone. 

Druga część wniosku dotyczyła kary dożywotniego pozbawienia prawa do wykonywania zawodu, RPO bowiem uznał, że przepis dopuszczający trwałe pozbawienie możliwości wykonywania zawodu nie jest uzasadniony ani ze specyfiką zawodu adwokata, pielęgniarki czy inżyniera budownictwa jako zawodu zaufania publicznego, ani rolą organów samorządowych, ani też funkcją odpowiedzialności dyscyplinarnej. Uznał także, że kwestionowane regulacje opierają się na błędnym założeniu, iż utrata cech etycznych, koniecznych do wykonywania zawodu, ma w każdym przypadku charakter trwały i nieusuwalny.

Rozważając te zarzuty, Trybunał Konstytucyjny w odniesieniu do samorządu zawodowego inżynierów budownictwa uznał, że przepis art. 55 ust.2 ustawy o tym samorządzie nie narusza Konstytucji w zakresie równości wobec prawa, natomiast przez to, że pomija zasady zatarcia wpisu o ukaraniu karą dyscyplinarną skreślenia z listy członków izby, jest niezgodny z tymi przepisami Konstytucji, które regulują prawa i obowiązki obywateli związane z wykonywaną pracą (art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3).