Projekt ustawy o rewitalizacji – opinie po konsultacjach
W kwietniu 2015 rząd przyjął założenia do projektu Ustawy o rewitalizacji zdegradowanych obszarów w dużych i małych miastach, a także w gminach wiejskich. Nowe przepisy są potrzebne, bo na takich terenach mieszka 2,5 miliona Polaków. Projekt jest już po trwających 2 tygodnie konsultacjach społecznych i międzyresortowych. Jakie uzyskał recenzje?
O rewitalizacji będą decydować samorządy
Nowy projekt ustawy przewiduje, że proces rewitalizacji będzie przebiegał sprawniej niż dotychczas, ponieważ zwiększą się uprawnienia samorządów w podejmowaniu decyzji. Gmino łatwiej będzie nabywać nieruchomości, które będą przeznaczane na cele budownictwa mieszkaniowe oraz budowę koniecznej infrastruktury. Gminy będą miały również możliwość udziału w pracach remontowych na rzecz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na co dotychczas przepisy nie zezwalają. Według Habitat for Humanity Poland, pozytywną zmianą jest również zobowiązanie inwestora do budowy na swój koszt i do nieodpłatnego przekazania na rzecz gminy lokali niemieszkalnych. Będą one przeznaczone na potrzeby działalności kulturalnej, społecznej, edukacyjnej bądź sportowej, wykonywanej przez podmioty, których głównym celem nie jest osiągnięcie zysku. Rozwiązanie takie umożliwi zwiększenie zasobów lokali niemieszkalnych służących lokalnym społecznościom.
Rewitalizacja niekorzystna dla lokatorów
Chociaż rewitalizacja ma polepszać standard życia, Habitat for Humanity Poland dostrzega zagrożenia. Chodzi na przykład o wystąpienie ryzyka pogorszenia się ochrony praw lokatorów budynków objętych pracami rewitalizacyjnymi. Właściciele budynków będą mieć możliwość rozwiązywania dotychczasowych umów na czas trwania remontów.
– Projekt ustawy o rewitalizacji nie przewiduje potrzeby podpisania nowych umów z lokatorami po ich powrocie do odnowionych budynków. Obawiamy się, iż będzie to luka prawna, dzięki której pojawią się znaczące podwyżki opłat czynszowych lub zmiany warunków umów najmu na mniej korzystnych dla lokatora – komentuje ustawowe propozycje Karol Kretkowski, rzecznik prasowy Habitat for Humanity Poland, organizacji zajmującej się problemem wykluczenia mieszkaniowego. Możliwość podpisania umowy na lokal inny niż położony w rewitalizowanym budynku może być wykorzystywany do przesiedlania wieloletnich lokatorów komunalnych do mniej atrakcyjnych lokali.
Za mało czasu na konsultacje
Habitat for Humanity Poland zwraca również uwagę na fakt, że na konsultacje o proponowanych zapisach przeznaczono tylko dwa tygodnie. Zdaniem ekspertów tej organizacji jest to zbyt krótko dla omówienia tak skomplikowanych procesów jak rewitalizacja, szczególnie gdy dotyczy ona znacznych obszarów miejskich.
- Sektor obywatelski nie ma zdolności instytucjonalnej do tak szybkiej reakcji na przedstawione propozycje. Osoby działające na jego rzecz pracują nieregularnie, bardzo często po zakończeniu swojej pracy. Według nas, utrzymanie proponowanego brzmienia regulacji może doprowadzić do fasadowości konsultacji społecznych, a tym samym zagrozić skutecznej realizacji działań rewitalizacyjnych – opiniuje Karol Kretkowski.
Nie jest to jedyny projekt dotyczący rewitalizacji obszarów miejskich. Pod koniec kwietnia 2015 prowadzone były konsultacje społeczne nad Zintegrowanym Programem Rewitalizacji m. st. Warszawy do 2022 roku. Na działania i inwestycje na warszawskiej Pradze przeznaczony zostanie ponad miliard złotych. Podczas konsultacji strona społeczna zgłosiła szereg uwag. Wśród opiniujących znalazła się również Fundacja Habitat for Humanity Poland, która domagała się zwiększenia zaangażowania mieszkańców w proces rewitalizacji, tak aby mogli brać udział zarówno w planowaniu projektów jak i ich realizacji. Z doświadczeń innych krajów wynika bowiem, że tylko obywatelskie zaangażowanie na każdym z etapów rewitalizacji, czyli od koncepcji po wykonanie, gwarantuje sukces takim przedsięwzięciom.
