Kto zapłaci podatek od zysków nadzwyczajnych? Sprawdź, ile wynosi podatek od nadmiarowych zysków
Dzięki podatkowi od ponadwymiarowych zysków możliwe jest obniżanie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i wrażliwych odbiorców. Taki podatek zgodnie z uchwalonym prawem na razie zapłacą przedsiębiorstwa, które zajmują się wydobyciem, wytwarzaniem lub obrotem węglem. Czy wszystkie?
Spis treści
- Kto zapłaci podatek od zysków nadzwyczajnych?
- Podatek od nadmiarowych zysków: dlaczego firmy mają go płacić?
- Podatek od nadmiernych zysków, czyli składka solidarnościowa – szczegóły rozwiązania
W drugiej połowie września wejdą w życie przepisy ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz niektórych innych ustaw.
Kto zapłaci podatek od zysków nadzwyczajnych?
Nowela ma zapewnić stabilność cen energii elektrycznej i paliw gazowych dla wybranych grup odbiorców, sprzyjając utrzymaniu płynności finansowej przedsiębiorstw, zapewnieniu stabilności energetycznej kraju, ochronie gospodarki i wzrostowi PKB. Nowela ma charakter przejściowej interwencji publicznej stabilizującej sytuację na rynku gazu i energii i realizuje cele rozporządzenia Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii.
Rozporządzenie reguluje m.in. instrument określony jako „tymczasowa składka solidarnościowa” narzucona sektorowi ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla i rafinacji. Nowy podatek mają zapłacić duże firmy, które zajmują się wydobyciem, wytwarzaniem lub obrotem węglem. Chodzi o przedsiębiorstwa, które uzyskały w 2022 r. dochody wynoszące 120 proc. średnich dochodów uzyskiwanych w ciągu poprzednich 4 lat.
Taka składka solidarnościowa została pomyślana jako środek odzyskiwania nadwyżek zysku wynikających z kryzysowej sytuacji na rynku paliw kopalnych. W rozporządzeniu określono także sposób redystrybucji uzyskanych wpływów w państwach członkowskich UE.
W oparciu o ten akt prawny rząd przyjął 10 lipca projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, a następnie skierował go do Sejmu.
Ustawa została błyskawicznie uchwalona, ale ponieważ Senat wniósł do niej poprawki, wróciła ona ponownie pod obrady Sejmu. Dlatego ostatecznie uchwalona została 16 sierpnia. Następnie 21 sierpnia podpisał ją prezydent, a 4 września została opublikowana w Dzienniku Ustaw.
Podatek od nadmiarowych zysków: dlaczego firmy mają go płacić?
Idea podatku od nadzwyczajnych zysków ma już swoją długą historię. Co do zasady państwa sięgają po takie narzędzie fiskalne w wyjątkowych warunkach. Chodzi np. o wojny, klęski żywiołowe i inne okoliczności, wskutek których w warunkach wolnego rynku przedsiębiorstwa określonej branży osiągają zyski nadzwyczajne, nieuzasadnione normalnymi okolicznościami prowadzenia biznesu. Inne grupy zaś z kolei potrzebują dodatkowego wsparcia.
Taką okolicznością była pandemia COVID, a następnie wojna w Ukrainie, która poza wysoką inflacją sprowadziła kryzys energetyczny, a w konsekwencji także skokowe ceny węgla I energii, na czym skorzystały np. kopalnie i firmy zajmujące się obrotem węglem.
Według wstępnych zapowiedzi rządu podatkiem tym miało być objętych więcej firm, w tym przede wszystkim banki i inne największe korporacje. Jeszcze w połowie 2022 roku spekulowano, że wpływy do budżetu państwa z tego tytułu mogą być rzędu 1 proc. PKB a przynajmniej wynieść kilkanaście miliardów złotych.
Następna zapowiedź podatku od nadzwyczajnym zysków, określanego też mianem podatku od ponadwymiarowych zysków dotyczyła ograniczenia kręgu podmiotów nim objętych do spółek Skarbu Państwa. Ostatecznie, przynajmniej na razie, podatek od nadzwyczajnych zysków ograniczył się do spółek węglowych.
- Zobacz galerię: Patodeweloperka Warszawa. I tak niestety buduje się w Warszawie
Autor: Szymon Starnawski
Zaczynamy od Bliska Wola Tower. Apartamenty inwestycyjne, które wybudowała firma J.W. Construction, od samego początku wzbudzały kontrowersje, m.in. ze względu na niewielki metraż sprzedawanych tam mieszkań. Lokale poniżej 25 m2 deweloper sprzedawał jako lokale niemieszkalne. Stołeczny ratusz odmówił deweloperowi uznania 157 lokali w inwestycji Bliska Wola Tower za samodzielne mieszkania. Ostatecznie inwestycja dostała pozwolenie na użytkowanie
Podatek od nadmiernych zysków, czyli składka solidarnościowa – szczegóły rozwiązania
Rząd postanowił, że duże spółki węglowe podzielą się nadmiarowymi zyskami i częściowo sfinansują obniżkę cen prądu dla obywateli. Dlatego podmioty, które zajmują się wydobyciem, wytwarzaniem lub obrotem węglem, zapłacą składkę solidarnościową od nadzwyczajnych zysków uzyskanych w 2022 r.
Nadmiarowe dochody to dochody, które przekraczają 120 proc. średnich dochodów osiągniętych w okresie wcześniejszych czterech lat.
Wysokość składki ma być wyliczana według skomplikowanego wzoru uregulowanego w zmienionych przepisach ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej. Zostały one jednak tak sformułowane, by nadmiarowe dochody były obciążone składką w wysokości 33 proc.
W zmienionych lub uzupełnionych przepisach ustawy wprowadzono począwszy od 2023 r. dla dużych podmiotów z sektora wydobycia węgla i produkcji koksu mechanizm polegającego na klasyfikacji dużych przedsiębiorców uzyskujących nadmierne dochody – zgodnie z propozycją klasyfikacji UE opisaną w przywołanym już rozporządzeniu 2022/1854.
Nowe przepisy wprowadzają obowiązek odprowadzenia na rzecz Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny nadmiarowych dochodów, osiągniętych w 2022 r. w wyniku prowadzenia działalności w sektorze wydobycia węgla i wytwarzania koksu, w postaci składki solidarnościowej.
Ustawa ponadto wyznacza Zarządcę Rozliczeń S.A. jako podmiot odpowiedzialny za pobór należnej składki solidarnościowej. Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czyni zaś podmiotem odpowiedzialnym za sprawowanie kontroli nad realizacją nowych obowiązków przez wskazanych przez ustawę przedsiębiorców.
Dalsze losy podatku od zysków nadzwyczajnych czy składek solidarnościowych od nadmiarowych zysków w rodzaju tej, którą objęto firmy sektora węglowego rozstrzygną się już po wyborach. Nowy rząd zdecyduje o ewentualnym kręgu firm zobowiązanych do płacenia takiej nowej daniny publicznej.
