Ekspertyzy budowlane - kiedy nadzór budowlany może ich żądać?

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r – prawo budowlane nie definiuje pojęcia ekspertyzy budowlanej. Pomimo to, przepisy prawa budowlanego nakładają na określone podmioty obowiązek wykonania i przedłożenia ekspertyzy właściwym organom. Przedmiotem ekspertyzy może być ocena prawidłowości robót budowlanych lub ocena stanu technicznego obiektu budowlanego. Kiedy nadzór budowlany może żądać ekspertyzy budowlanej?

Spis treści

1. Czym jest ekspertyza budowlana?
2. Kiedy nadzór budowlany zażąda ekspertyzy?
3. Koszt ekspertyzy budowlanej
4. W jaki sposób nakłada się obowiązek dostarczenia ekspertyzy?
5. Co jeśli nie dostarczymy ekspertyzy budowlanej?
6. Podsumowanie

Czym jest ekspertyza budowlana?

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 – prawo budowlane nie definiuje pojęcia ekspertyzy budowlanej, chociaż posługuje się nim m.in. w kontekście postępowania legalizacyjnego (związanego z tzw. samowolami budowlanymi), jak również w rozdziale ósmym, poświęconym zadaniom organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Pomimo powyższego, przepisy prawa budowlanego nakładają na określone podmioty obowiązek wykonania i przedłożenia właściwemu organowi ekspertyzy. Przedmiotem ekspertyzy może być w szczególności ocena prawidłowości robót budowlanych lub ocena stanu technicznego obiektu budowlanego, dokonana w świetle właściwych przepisów budowlanych (najczęściej rozporządzeń regulujących szczegółowo kwestie techniczne).

Kiedy nadzór budowlany zażąda ekspertyzy?

Organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego, choć co zasady powinny dokonywać istotnych dla prowadzonego przez siebie postępowania administracyjnego ustaleń faktycznych samodzielnie, mogą niekiedy, mając na względzie konieczność uzyskania tzw. wiadomości specjalnych, zażądać dostarczenie ekspertyzy od uczestników procesu budowlanego (inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta lub kierownika robót budowlanych), właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego. Przesłanką wystąpienia przez organ z takim żądaniem jest powstanie uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego. Należy mieć na uwadze, że zobowiązanie do przedstawienia ekspertyzy budowlanej wydawane jest w ramach prowadzonego przez organ postępowania dowodowego i stanowi część innego postępowania lub jest elementem wyjaśnienia przez organ okoliczności, które mogłyby uzasadniać wszczęcie takiego postępowania.

Koszt ekspertyzy budowlanej

Pomimo pozostawienia przez ustawodawcę dowolności w zakresie wyboru przez organ podmiotu zobowiązanego do przedstawienia ekspertyzy, koszt jej sporządzenia ponosi zawsze osoba zobowiązana do jej dostarczenia. Może się więc zdarzyć, że właściciel nieruchomości zostanie zobowiązany do dostarczenia i pokrycia kosztu ekspertyzy budowlanej, pomimo że poprzez zawarcie stosownych umów zlecił zajęcie się procesem budowlanym osobom trzecim i wygospodarował na powierzone zadania określony budżet, nie przewidując jednak konieczności sporządzenia w toku planowanych robót budowlanych dodatkowej ekspertyzy.

W jaki sposób nakłada się obowiązek dostarczenia ekspertyzy?

Zobowiązanie podmiotów, o których mowa powyżej do dostarczenia ekspertyzy wyrażane jest w postaci wydania przez właściwy organ postanowienia. Postanowienie to jest zaskarżalne (przysługuje na nie zażalenie).

Organ zobowiązany jest w treści postanowienia wykazać, że nałożenie takiego obowiązku było uzasadnione w świetle przeprowadzonej szczegółowej analizy stanu faktycznego konkretnej sprawy. Za wydaniem postanowienia nie mogą przemawiać jakiekolwiek wątpliwości, których usunięcie byłoby możliwe przez działanie samego organu (czego jednak organ zaniechał), a jedynie takie, których wyjaśnienie przez sam organ nie jest możliwe.

Organ zobowiązany jest również precyzyjnie wskazać zakres ekspertyzy.

Co jeśli nie dostarczymy ekspertyzy budowlanej?

W przypadku nieprzedstawienia przez podmiot zobowiązany ekspertyzy, organ może zlecić samodzielnie sporządzenie ekspertyzy na koszt podmiotu zobowiązanego do jej przedłożenia. W takim przypadku organ sam zawrze umowę z właściwym ekspertem (rzeczoznawcą), a następnie wyda postanowienie zobowiązujące osobę pierwotnie zobowiązaną do przedstawienia ekspertyzy, w którym zobowiąże ją do pokrycia kosztów jej sporządzenia.

Podsumowanie

Konieczność sporządzenia ekspertyzy w toku prac budowlanych może okazać się istotnym elementem, odsuwającym w czasie termin realizacji inwestycji, a nadto pociągającym za sobą konieczność poniesienie istotnych nakładów finansowych. Świadomość możliwości wystąpienia takiego obowiązku, jak również możliwości zaskarżenia postanowienia zobowiązującego do dostarczenia ekspertyzy, pozwala na bardziej racjonalne zaplanowanie przebiegu procesu inwestycyjnego.

Mając na uwadze wyjątkowy charakter postanowień zobowiązujących do przedstawienia ekspertyzy budowlanej, jak również ich koszt, warto, aby adresaci takich postanowień nie wahali się skorzystać z pomocy profesjonalnej pomocy prawnej i skutecznie walczyć o zwolnienie z obowiązku przedstawienia ekspertyzy poprzez zażalenie postanowienia.