Aparatura laserowa

Coraz częściej wypierają tradycyjne przyrządy służące do wyznaczania linii prostych oraz płaszczyzn poziomych i pionowych.

Niwelatory
Skupiona wiązka światła lasera pada na przedmioty w postaci okrągłej plamki lub linii niewielkiej grubości. Położenie pozostawionego śladu można utrwalić, np. rysując znaki ołówkiem lub bezpośrednio przemieszczając elementy montażowe, tak aby ich krawędzie pokryły się z linią światła lasera. Laserowe urządzenia pomiarowe na naszym rynku oferują: BOSCH, HILTI, NIKON, SOKKIA, TOPCON, SPECTRA PRECISION, GEO-FENNEL. Udzielają na swoje wyroby od 1 do 3 lat gwarancji (w zależności od typu przyrządu).

Typy
Na rynku oferowane są dwa rodzaje niwelatorów laserowych: emitujące niewidzialną wiązkę promieni wykrywaną za pomocą detektora oraz wysyłające widzialne światło, bez dodatkowego odbiornika. Niwelatory laserowe emitujące wiązkę niewidzialną mają zasięg od 120 do 300 m. Aby wyznaczyć płaszczyznę, należy ustawić niwelator na statywie i wypoziomować wstępnie za pomocą pokręteł umieszczonych w podstawie, a następnie włączyć urządzenie. Dzięki wewnętrznemu układowi płynnej kompensacji następuje automatyczne ustawienie poziomu niwelatora (niespoziomowanie sygnalizowane jest przez czerwoną kontrolkę). W tym momencie głowica niwelatora powinna się obracać. Następnie należy włączyć detektor. O wykryciu wiązki informuje sygnał na wyświetlaczu oraz sygnał dźwiękowy. W niwelatorach laserowych emitujących wiązkę widzialną promień światła jest koloru czerwonego (długość fali 635 nm) lub zielonego (532 nm). Jego źródłem jest półprzewodnikowa dioda laserowa. We wszystkich niwelatorach zastosowany laser jest nieszkodliwy dla zdrowia, spełnia wymagania norm europejskich. Jest on klasy drugiej o maksymalnej mocy wyjściowej <1 mW.

Zastosowanie
Najprostsze niwelatory służą jedynie do wyznaczania poziomu lub pionu w pomieszczeniach zamkniętych. Emitowana wiązka jest widzialna - promień czerwony o zasięgu do 10 m. Samoczynne poziomowanie trwa kilka sekund. Dokładność pomiaru: 0,9 mm/10 m. Zasilane są 2 bateriami LR6. Mogą pracować w temperaturze od 0^oC do + 40^oC. Są pomocne przy wykonywaniu posadzek, podwieszaniu sufitów, układaniu glazury, terakoty, montażu okładzin, okien i drzwi, pracach tynkarskich, wyznaczaniu pionów hydraulicznych i rozprowadzaniu przewodów elektrycznych. Za pomocą bardziej skomplikowanych niwelatorów laserowych (emitujących widzialną lub niewidzialną wiązkę światła) można wykonywać prace niwelacyjne wewnątrz i na zewnątrz obiektów. Mają one szersze zastosowanie: przy poziomowaniu placu budowy, wykopów, fundamentów, posadzek (zastępują pracę zespołową) i w pracach wykończeniowych.

Niwelatory liniowe
Przydatne przy pracach kanalizacyjnych, do układania i kontroli przewodów rurowych, są niwelatory liniowe (centrowniki rurowe). Nie wymagają poziomowania, gdyż ustalają swoje położenie automatycznie. Służą do wyznaczania pochyleń w płaszczyźnie pionowej od -15% do +40% oraz wytyczania kierunków w płaszczyźnie poziomej. Emitują widzialną, czerwoną lub zieloną wiązkę światła lasera. Zasilane są baterią wewnętrzną albo z akumulatora samochodowego. Są wodoszczelne i pyłoszczelne. Można nimi sterować z podświetlonego pulpitu lub z pilota. Odbiornikiem jest płytka ustawcza. Mają zasięg do 150 m.

Sterujące maszynami
Niwelatory laserowe stosuje się także przy sterowaniu pracą maszyn budowlanych. Opracowane systemy sterowania pozwalają na automatyczne kontrolowanie geometrii pracy równiarek, spycharek, koparek. Systemy zwiększają wydajność pracy oraz redukują koszty obsługi.
Sterowanie może odbywać się:
- w trybie wskaźnikowym - operator na podstawie informacji z czujnika laserowego ręcznie podnosi lub opuszcza lemiesz tak, aby w sposób ciągły wykonywać zadaną płaszczyznę,
- w trybie automatycznym - po wprowadzeniu danych projektowych operatorowi pozostaje tylko dbanie o utrzymanie kierunku jazdy. Istnieje możliwość określenia zagłębienia łyżki koparki oraz kąta skarpowania.

Poziomnica
Jest ekonomiczną alternatywą dla niwelatora laserowego. To proste w obsłudze urządzenie służące do wyznaczania płaszczyzny poziomej. Dobrze widoczny punkt padania lasera oraz system nakierowania umożliwia szybkie i łatwe wytyczanie w poziomie. Stolik niwelacyjny pozwala na ustawienie wielu elementów na jednakowym poziomie. Podzielnik promienia (dzieli wiązkę lasera na dwie odchylone części o 90^o) umożliwia wytyczanie w pionie. Już niedługo dostępna będzie poziomnica z ruchomą libelką do wyznaczania płaszczyzn pochyłych. Stosowana jest przy pracach budowlanych, wykonywaniu posadzek, układaniu glazury, pracach instalacyjnych i wykończeniowych, montażu konstrukcji.

Dalmierz
Ręczny przyrząd do pomiaru odległości. Umożliwia także obliczenie powierzchni i kubatury oraz wyznaczanie w terenie żądanej odległości. Pozwala na pracę bez asystenta. Pomiar trwa około 1 s. Jest łatwy w obsłudze, wodoodporny i wodoszczelny. Widzialna wiązka umożliwia bardzo dokładne ustalenie punktu pomiarowego i pomiaru odległości. Zasilany jest akumulatorem NiCd umożliwiającym wykonanie kilkuset pomiarów po jednokrotnym naładowaniu. W niektórych modelach dzięki złączu RS232 można bezpośrednio przekazywać dane do komputera. Zakres pomiarowy do 30 m, z płytką celowniczą do 100 m, dokładność w granicach 8 mm/100 m. Stosowany przy wykonywaniu pomiarów powierzchni: ścian, sufitów podwieszonych izolacji, tynków, wytyczaniu punktów mocowania instalacji, siatki budowlano-montażowej, ustalaniu położenia elementów budowlanych podczas montażu, inwentaryzacji obiektów itp.

Pionownik
Przydatny do wyznaczania pionu; przy konstrukcji i montażu elementów: (pionowanie elewacji, słupów, ścian), zasięg do 100 m dokładność w granicach 10 mm/100 m.

Laser trójosiowy
Służy do wyznaczania linii poziomych i pionowych oraz kątów prostych. Jest samopoziomujący i samopionujący. Ma bardzo małe gabaryty i masę. Stosuje się go przy pracach murarskich i betoniarskich, układaniu przewodów wewnątrz budynku, montażu mniejszych konstrukcji, stawianiu ścianek działowych, zasięg około 45 m.