Spis treści
Hale przeładunkowe – definicja i istota działania
Hala przeładunkowa to wyspecjalizowany obiekt logistyczny zaprojektowany w celu maksymalnie szybkiej wymiany ładunków między różnymi środkami transportu. W przeciwieństwie do magazynu, w którym towary przechowuje się dni, tygodnie, a czasem nawet miesiące, w hali przeładunkowej produkty spędzają zaledwie godziny, maksymalnie jedną czy dwie doby.
Filozofia działania tego typu hali magazynowej opiera się na koncepcji cross-dockingu – metodzie logistycznej, która minimalizuje lub całkowicie eliminuje proces długotrwałego składowania towarów. Towar przyjeżdża do centrum dystrybucyjnego, zostaje rozładowany, posortowany według docelowych kierunków i niemal natychmiast załadowany na inne środki transportu, które rozwożą go do odbiorców końcowych. Nie ma magazynowania, nie ma regałów czy czekających pełnych palet – jest ciągły i kontrolowany przepływ.
Magazyn przeładunkowy kontra magazyn klasyczny
Różnice między halą przeładunkową a tradycyjnym magazynem są widoczne już na pierwszy rzut oka i dotyczą niemal każdego aspektu.
Czas przechowywania – w tradycyjnym magazynie towary składowane są tygodniami lub miesiącami, w hali przeładunkowej liczą się godziny. Celem nie jest gromadzenie zapasów, ale ich szybka redystrybucja.
Wysokość obiektu – standardowy magazyn wymaga minimum 10 m wysokości użytkowej, żeby pomieścić wielopoziomowe regały wysokiego składowania. Magazyn cross-docking może mieć dużo niższą wysokość – nie potrzebuje bowiem regałów, a jedynie potrzebuje przestrzeni do manewrowania i sortowania towarów.
Proporcje powierzchni – w magazynie dominuje przestrzeń składowa, a w hali przeładunkowej istotna jest przede wszystkim strefa sortowania i rampy załadunkowej. Dlatego też dużą część obwodu takiej hali stanowią doki załadunkowe.
Wyposażenie – klasyczny magazyn wypełniają różnego rodzaju systemy magazynowania (regały, półki i inne systemy AS/RS). Natomiast w halach przeładunkowych dominują przenośniki, sortery, przestrzeń otwarta i maksymalna liczba stanowisk załadunkowych.
Kubatura do ogrzania – niższy budynek hali przeładunkowej to mniejsza kubatura, a tym samym znacznie niższe koszty eksploatacyjne. Łatwiejsze jest też doświetlenie przestrzeni – zarówno światłem naturalnym, jak i sztucznym.
Konstrukcja i wyposażenie hali przeładunkowej
Większość nowoczesnych hal przeładunkowych to konstrukcje stalowe – są trwałe, estetyczne, dobrze izolowane. Pozwalają na precyzyjne dostosowanie wymiarów, łatwą integrację systemów technicznych (oświetlenie, wentylacja, monitoring), a ponadto zapewniają większy poziom bezpieczeństwa.
Alternatywą są hale namiotowe (tunelowe), czyli konstrukcje łukowe z profilowanego stalowego szkieletu pokrytego membraną PCV. Do ich atutów należą dużo szybszy montaż, niższy koszt inwestycji, większa mobilność (można je stosunkowo łatwo zdemontować i przenieść w inne miejsce), a także duża elastyczność (możliwość łatwego rozbudowania czy wydłużenia konstrukcji). Hale przeładunkowe w postaci namiotowej sprawdzają się głównie jako rozwiązania tymczasowe (np. w szczycie sezonu) lub dla firm, które nie mają kapitału na budowę stałej hali. Są jednak mniej trwałe i mają gorsze parametry izolacyjne.
Wnętrze i wyposażenie hal przeładunkowych jest naturalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb danego przedsiębiorstwa, jednak można wyróżnić kilka elementów wspólnych, które można znaleźć w każdej hali przeładunkowej.
Każda dobrze zaprojektowana hala przeładunkowa dzieli się na kilka rodzajów stref:
- Strefa przyjęć – tu przyjeżdżają pojazdy dostawcze z towarami. Ich wspólnymi elementami są doki załadunkowe po jednej stronie budynku i przestrzeń na rozładunek oraz wstępną kontrolę wewnątrz hali (sprawdzenie ilości, stanu przesyłek). Czasem w takiej strefie znajduje się również waga najazdowa, jeśli istnieje potrzeba weryfikacji masy ładunków.
- Strefa sortowania i konsolidacji – to serce operacji cross-dockingu. Tutaj towary są segregowane według docelowych kierunków. W typowych halach jest to po prostu otwarta przestrzeń z wózkami widłowymi. W zaawansowanych – system przenośników taśmowych i sorterów automatycznych, które kierują paczki na odpowiednie linie.
- Strefa wydań – tworzą ją doki w innej części budynku niż strefa przyjęć (najczęściej po drugiej stronie) oraz wydzielona część hali, w której posortowane towary czekają na załadunek do pojazdów wyjeżdżających.
- Bufor krótkoterminowy – w niektórych halach niewielka część powierzchni przeznaczona jest na tymczasowe składowanie towarów, które czekają na transport. Często są to po prostu wydzielone strefy na posadzce, bez regałów.
Przeczytaj również:
- Transparentność w łańcuchu produkcyjnym – rola systemów traceability
- Rampa przeładunkowa i jej rola w optymalizacji doków
Niezwykle ważną rolę w halach przeładunkowych odgrywają doki i rampy. To dzięki odpowiednio dobranym rozwiązaniom towary mogą być szybko wyładowane z pojazdów dostawczych, a następnie załadowane do kolejnych środków transportu. W zależności od potrzeb rampy przeładunkowe mogą być stałe, betonowe lub hydrauliczne, które można dostosować do wysokości pojazdu. Obok nich istotne są również bramy przemysłowe i uszczelnienia dokowe, które usprawniają i zabezpieczają proces wyładunku i załadunku towarów.
Kolejnym istotnym elementem wyposażenia tego typu hal są elementy automatyki magazynowej (coraz częściej wypierające z magazynów tradycyjne wózki widłowe obsługiwane przez operatorów) oraz niezbędne systemy do zarządzania realizowanymi procesami w tych halach. Automatyczne sortery odpowiadają za sortowanie towarów np. według kodów, przyspieszając ten proces i eliminując błędy ludzkie.
Za transport towarów pomiędzy poszczególnymi strefami odpowiedzialne są natomiast w części lub w całości zautomatyzowane systemy przenośników albo pojazdy AGV i AMR, które samodzielnie przewożą palety wewnątrz hali, podnosząc efektywność operacji. Z kolei systemy identyfikacji (skanery kodów i RFID) umożliwiają śledzenie przesyłek na każdym etapie – od rozładunku, przez sortowanie, aż do załadunku.
Przeczytaj również:
- Strefa kompletacji zamówień w halach magazynowych – funkcje, lokalizacja, organizacja
- Odbojnice przemysłowe – ochrona hal, maszyn i infrastruktury. Rodzaje i zastosowania
W kwestii zarządzania pracą całego magazynu przeładunkowego ważną rolę odgrywa np. system WMS (system zarządzania magazynem). Zarządza on m.in. przepływem towarów, dokami, generuje dokumenty i śledzi zamówienia w czasie rzeczywistym. System ten można zintegrować z systemami ERP (system planowania zasobami przedsiębiorstwa), TMS (system zarządzania transportem) czy YMS (system zarządzania placem manewrowym i ruchem pojazdów).
Podsumowanie
Hale przeładunkowe przestały być prostymi wiatami z rampą. To coraz bardziej zaawansowane technologicznie obiekty, w których każdy element – od konstrukcji, przez wyposażenie, po oprogramowanie – jest zoptymalizowany pod kątem jednego celu: maksymalnie szybkiego i efektywnego przepływu towarów. W świecie, gdzie czas dostawy coraz częściej mierzy się w godzinach, znaczenie magazynów cross-docking będzie tylko rosnąć.
Jednak nie każde przedsiębiorstwo potrzebuje zawsze własnej hali przeładunkowej. Dla mniejszych firm sensowniejsze może być korzystanie z usług outsourcingowych – wynajęcie przestrzeni w centrum przeładunkowym, które obsługuje wielu klientów. Gdy skala działalności rośnie i koszty wynajmu stają się porównywalne z kosztami własnej inwestycji – nadchodzi moment decyzji o budowie.
