Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE). Nowy model realizacji inwestycji PSE

W latach 2017–2021 Polskie Sieci Elektroenergetyczne mają przeznaczyć blisko 6 mld zł na budowę i modernizację stacji i linii przesyłowych. W ciągu najbliższych 3 lat powstanie ok. 2700 km torów linii 400 kV, 80 km torów linii 220 kV i 6 nowych stacji elektroenergetycznych. Aby zoptymalizować przebieg procesów inwestycyjnych i zapewnić ich pełną transparentność, PSE wdrożyły nowy model realizacji inwestycji

PSE - Polskie Sieci Elektroenergetyczne

Wypełniając obowiązki operatora systemu przesyłowego, PSE prowadzą obecnie ponad 110 różnych inwestycji. To przede wszystkim budowy, rozbudowy oraz modernizacje stacji i linii energetycznych najwyższych napięć. Mają one zapewnić bezpieczne funkcjonowanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i stabilne dostawy energii elektrycznej do wszystkich odbiorców w perspektywie długoterminowej.
Rozwijająca się krajowa gospodarka wymaga coraz więcej energii – w 2025 r. Polska może potrzebować nawet o 10 GW więcej mocy niż obecnie. Oznacza to konieczność budowy nowych bloków wytwórczych, a co za tym idzie – także rozbudowy przesyłowych.

W 2017 r. do użytku oddano 7 nowych bloków energetycznych o łącznej mocy 2440 MW, rok później 2 kolejne jednostki o łącznej mocy 975 MW, a w 2019 r. energia elektryczna popłynie z nowych bloków o łącznej mocy 1349 MW.

PSE - nowy model realizacji inwestycji

Aby sprostać rosnącym wymaganiom w perspektywie 2025 r., Krajowa Sieć Przesyłowa wymaga nakładów rzędu 13 mld zł. PSE opracowały w związku z tym rozwiązania, które usprawniają proces inwestycyjny mi poprawiają jego efektywność. Dotychczas stosowany model realizacji projektów metodą EPC (z ang. Engineering, Procurement and Construction), tzw. pod klucz, nie był wolny od wad i nie gwarantował powodzenia planowanych przedsięwzięć.

Budowy i modernizacje infrastruktury elektroenergetycznej są realizowane tzw. metodą zwinną. Zmiany dotyczą przede wszystkim zasad zarządzania projektami i portfelem inwestycyjnym. PSE wdrożyły jasny cykl życia projektów, dzięki czemu możliwa będzie efektywna współpraca kadr zarządzających inwestora i wykonawcy, łatwiejsze stanie się również monitorowanie ryzyk projektowych i ich adresowanie na każdym etapie prac.

Spółka doprecyzowała role uczestników procesu inwestycyjnego, jasno wskazując odpowiedzialność za wypełnienie konkretnych zadań w ramach cyklu życia poszczególnych realizacji. Dzięki takiemu podejściu możliwy jest pełny ogląd postępów prac oraz skuteczna koordynacja działań wykonawców.

PSE - Centralna Jednostka Inwestycyjna

Strategiczne wsparcie w zakresie przygotowania i zarządzania procesem inwestycyjnym zapewnia wykonawcom Centralna Jednostka Inwestycyjna, utworzona w ramach struktury PSE. Przejęła ona zadania i obowiązki spółki PSE Inwestycje, a także części kilku innych departamentów. Dysponuje kompetencjami projektowymi, prawnymi, technicznymi i finansowymi, które są niezbędne do wsparcia procesu realizacji inwestycji.

PSE - przejrzyste zasady współpracy

Wdrażana przez PSE zmiana podejścia do planowania inwestycji – z procesowego na projektowe – ma swoje przełożenie także na jakość współpracy z firmami wykonawczymi (jest ona jednym z najważniejszych czynników powodzenia długoterminowego programu inwestycyjnego).

Dotychczas funkcjonujący model przerzucał większość ryzyk projektowych właśnie na wykonawców, co często było powodem np. rezygnacji doświadczonych firm z udziału w postępowaniach przetargowych organizowanych przez spółkę. Zgodnie z założeniami, wdrożenie NMRI powinno zaowocować m.in. zwiększeniem konkurencyjności i dopuszczeniem do realizacji inwestycji szerszej grupy wykonawców, posiadających doświadczenie w branżach zbliżonych do działalności PSE. Spółka opracowała założenia nowych warunków udziału w postępowaniach przetargowych.

Jedną z kluczowych zmian jest wprowadzenie pozacenowych kryteriów weryfikacji ofert. Dzięki temu przy wyborze wykonawcy możliwe będzie uwzględnienie także innych elementów istotnych dla powodzenia inwestycji niż tylko deklarowany koszt realizacji. Co szczególnie istotne dla wykonawców, zwycięzca przetargu nie będzie już bezwarunkowo odpowiedzialny za wszystkie ryzyka inwestycyjne. Te będą każdorazowo analizowane i uwzględniane w dokumentacji umownej.
Nową praktyką jest również uelastycznienie zapisów umownych i możliwość wprowadzania zmian w trakcie realizacji kontraktu. Mogą one obejmować zapisy umowne, harmonogramy realizacyjne, wytyczne przetargowe, procedury akceptacji podwykonawców, wymogi związane z przestrzeganiem zasad higieny i bezpieczeństwa pracy, jak i dokonywanie rozliczeń za wykonywane roboty. Dzięki odstąpieniu od planowania harmonogramów płatności cząstkowych wykonawcy nie będą już zobligowani do angażowania dużych środków własnych. Miało to bowiem negatywny wpływ na ich zdolności finansowe oraz generowało wysokie koszty realizacji projektów.

Centralna Jednostka Inwestycyjna prowadzi także prace nad wprowadzeniem systemu kwalifikowania wykonawców. Zmiany mają zagwarantować realizowanie inwestycji przez podmioty spełniające wymagania formalne oraz finansowe. Kwestie bezpieczeństwa zostały mocniej zaakcentowane także na poziomie wymagań kompetencji wykonawców w zakresie BHP (HSEQ – z ang. Health Safety, Environment and Quality).
Zmiany wprowadzane przez PSE finalnie przełożą się na jakość składanych ofert przetargowych. W dłuższej perspektywie powinny także przyczynić się do rozwoju i stabilizacji rynkowej firm działających w sektorze wykonawczym.

Portfel inwestycyjny PSE

Centralna Jednostka Inwestycyjna PSE przygotowuje cały szereg postępowań przetargowych dla zadań inwestycyjnych, które będą systematycznie wprowadzane na rynek. W pierwszej kolejności są to projekty stacyjne i związane z modernizacją linii. Następne będą dotyczyć budowy nowych linii 400 kV.
Wszystkie zadania inwestycyjne ujęte w Planie Zamierzeń Inwestycyjnych PSE S.A. na lata 2017–2021 zostały szczegółowo przeanalizowane. Dla zapewnienia spójności i koordynacji prac powiązano je w funkcjonalne grupy. W ten sposób powstały programy inwestycyjne mające określoną rolę i znaczenie dla KSE.

PSE i dialog społeczny

PSE przywiązują szczególną wagę do utrzymywania partnerskich relacji z lokalnymi społecznościami, na terenie których są planowane i realizowane inwestycje. Nowy model wdrażania projektów przewiduje bardziej transparentny proces konsultacji społecznych.

Wyeliminowano pośrednie ogniwa nadzoru, w związku z tym wszyscy interesariusze społeczni będą mieli bezpośredni kontakt z PSE w każdym momencie realizacji inwestycji. Dotyczy to zwłaszcza kluczowego etapu wszystkich projektów, jakim jest pozyskiwanie akceptacji społecznej, mającej formalne potwierdzenie w tzw. służebności przesyłu. Społeczności lokalne i samorządy zyskają w ten sposób partnera odpowiedzialnego za cały proces inwestycyjny.

Nowy model realizacji inwestycji wprowadza fundamentalne zmiany dla spółki oraz dla rynku wykonawców budownictwa energetycznego. Stwarza realne możliwości poprawy efektywności inwestycji przeprowadzanych przez PSE, co leży w interesie wszystkich odbiorców energii elektrycznej w naszym kraju.