Fontanna „Kryształ” na krakowskim Rynku Głównym nieczynna od roku. Gołębie, brud i problem dla miasta
Autor: Dariusz Jędrzejewski
Nieczynna fontanna na krakowskim Rynku Głównym tonie w gołębich odchodach
Nieczynna od lata 2023 r. fontanna „Kryształ” stała się wątpliwą ozdobą głównego historycznego Rynku Głównego w Krakowie. Przejęły ją w posiadanie gołębie. Stała się ich azylem, a dodatkowo, niestety, także toaletą. Basen wyłączonej fontanny zamiast wody wypełniają ptasie odchody. Zarząd Zieleni Miejski ma duży problem.
Spis treści
- Brudny „Kryształ” na Rynku Głównym w Krakowie
- Gołębie nie są problemem
- Jak to z „Kryształem” było?
- Czy będzie remont „Kryształu”?
- W miejscu „Kryształu” stała kiedyś fontanna Zina. Gdzie jest dziś?
- Apel o demontaż „Kryształu”
Przeciekająca, szklana niecka fontanny „Kryształ” na Rynku Głównym w Krakowie jest od roku atrapą. Przestała zwracać uwagę ludzi, ale zainteresowała gołębie, które uczyniły sobie z niej bezpieczną stację przelotową i postojową na Rynku Głównym w Krakowie. Obrazek konstrukcji z dziesiątkami przysiadających tam ptaków z daleka wygląda uroczo, ale z bliska urok pryska.
Brudny „Kryształ” na Rynku Głównym w Krakowie
Szerokie kamienne obrzeże fontanny Kryształ mogłoby pełnić rolę ławki, ale niestety przesiadują tu tylko gołębie i załatwiają swoje potrzeby. Mają swój zakątek na historycznym placu. To nie tylko ptasi azyl i toaleta, ale też stołówka, bo z pobliskich ławek ktoś co chwila rzuca jakiś kąsek. W biesiadowaniu pomagają ptakom także przechodnie. W sumie to malowniczy obrazek, ale okolice fontanny i basen wypełnia mnóstwo ptasich odchodów. W gorący dzień nad miejscem tym unosi się nieprzyjemna woń. Wydaje się, że turystom obserwującym ptaki i dokarmiającym je ten widok nie przeszkadza, ale jednak lepiej byłoby rozwiązać ten ptasi problem.
Fontanna i jej sąsiedztwo są regularnie sprzątane, ale tysiące ptaków bardzo szybko robi tu swoje porządki, więc nie ma możliwości utrzymania tego miejsca w czystości. Jedynym wyjściem jest ponowne uruchomienie fontanny, ale to niestety, nie jest takie proste.
- Sprawdź też: Kraków: akademik czy stancja? Porównaj ceny mieszkań na wynajem i domów studenckich w Krakowie
Gołębie nie są problemem
Gołębie w tym miejscu placu były od zawsze. Towarzyszyły stoiskom krakowskich kwiaciarek, które zawsze coś im podsypywały do jedzenia. Od 1964 r. była tutaj też fontanna z czarnego kamienia zaprojektowana przez profesora Politechniki Krakowskiej Wiktora Zina, znanego popularyzatora historii i sztuki. Nigdy przedtem jednak gołębie nie zawładnęły na stałe żadnym miejscem na placu. Do teraz, kiedy przejęły niemal na własność nieczynną fontannę „Kryształ”. Została ona im po prostu darowana przez fakt, że stoi nieczynna od roku i nikt przez ten czas do niej specjalnie nie podchodził.
Jak to z „Kryształem” było?
Konkurs na fontannę ogłoszono w 2008 r. Wygrał go projekt „Kryształ”, którego realizację ukończono w 2010 r. Przeszklone dno umożliwiało podglądanie wnętrza Podziemnego Rynku, jednego z oddziałów Muzeum Historycznego, prezentującego podziemne relikty średniowiecznego Rynku Głównego. Fontanna posiadała też nowoczesny system iluminacji, który rozświetlał ją różnokolorowym światłem.
Fontanna od początku nie przypadła krakowianom do gustu. Krytykowano jej prostą formę, która nie pasowała do otoczenia. Kontrowersjom towarzyszyły też liczne awarie, które jeszcze bardziej utrwalały niechęć. Wreszcie latem 2023 r. przecieki ze szklanego dna do wnętrza ekspozycji pod rynkiem spowodowały wyłączenie fontanny na stałe.
Czy będzie remont „Kryształu”?
Zarząd Zieleni Miejskiej otrzymał ekspertyzę, według której naprawa fontanny ma kosztować 1,3 mln zł. Pamiętać należy, że budowa fontanny pochłonęła w 2010 r. 3 mln zł, co wówczas wydawało się kwotą wręcz niewyobrażalną.
Pod uwagę bierze się również demontaż fontanny i budowa nowego obiektu. Ma to być połączone z przygotowywanym właśnie na zlecenie Zarządu Zieleni Miejskiej przez specjalistów z wydziału Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej studium wykonalności nowego zagospodarowania płyty Rynku Głównego, w którym ma zostać uwzględniona aranżacja zieleni, w tym nasadzeń drzew. To efekt zwycięskiego projektu Budżetu Obywatelskiego z 2022 r. „Posadźmy drzewa na Rynku Głównym”.
W miejscu „Kryształu” stała kiedyś fontanna Zina. Gdzie jest dziś?
W latach 1964–2005 na rynku w miejscu „Kryształu” znajdowała się fontanna zaprojektowana przez profesora Zina. Została zdemontowana podczas prac archeologicznych i renowacji płyty związanej z budową podziemnej ekspozycji pod Rynkiem Głównym. Jej elementy przez 15 lat przeleżały w magazynie.
Zarząd Zieleni Miejskiej przypomniał sobie o niej w trakcie prac rewitalizacyjnych Parku im. Jerzmanowskich na Prokocimiu. Nie było dokumentacji, ale dzięki starym fotografiom dostarczonym przez krakowian fontannę udało się skompletować i odbudować. Od 2020 r. jest ozdobą pięknej oazy zieleni w sąsiedztwie dawnego zespołu pałacowego na krakowskim Prokocimiu.
Apel o demontaż „Kryształu”
Na stronie internetowej Stowarzyszenia Kraków dla mieszkańców pojawiła się ostatnio petycja skierowana do prezydenta Krakowa i Rady Miasta z prośbą likwidacji fontanny „Kryształ” i przeniesienie w jej miejsce starej fontanny projektu profesora Zina. Na stronie każdy może przesłać swój głos, podając imię i nazwisko, kod pocztowy, e-mail i opcjonalnie numer telefonu. Czy petycja przyniesie jakiś skutek? To się dopiero okaże.
Listen to "Murowane starcie" on Spreaker.Miasteczko Wilanów z drona. Zdjęcia
Autor: Szymon Starnawski
Miasteczko Wilanów w Warszawie. Zdjęcia z drona
