Inicjatywa JESSICA – nowe podejście do rewitalizacji miast w Polsce
Rewitalizacja miast w Polsce nabierze tempa? Wsparcie ze strony podmiotów, zaangażowanych w uruchomienie Inicjatywy Jessica polega na nie tylko na uruchomieniu środków finansowych, ale również na pomocy merytorycznej. Wielkie znaczenie ma przy tym Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).
Inicjatywa JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) została uruchomiona w 2005 r. jako wspólne przedsięwzięcie Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) oraz Banku Rozwoju Rady Europy. Jej głównym celem jest wsparcie finansowe, organizacyjne i merytoryczne rozwoju miast europejskich.
Zobacz także: Rewitalizacja miast - studia podyplomowe
Wsparcie ze strony podmiotów, które wspólnie angażują się w uruchomienie Inicjatywy Jessica polega nie tylko na uruchomieniu środków finansowych, ale również na pomocy merytorycznej. Znaczenie EBI jest tu nieodzowne ze względu na to, że EBI od dłuższego czasu poprzez kredytowanie projektów rewitalizacyjnych w linii kredytowej zdobył duże doświadczenie w tym zakresie. Zgodnie z art. 43 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 Inicjatywa JESSICA finansuje inwestycje realizowane na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego oraz inne projekty miejskie objęte Zintegrowanymi Planami Rozwoju Obszarów Miejskich.
JESSICA – nowe podejście do rewitalizacji miast w polskich regionach
Dotychczas, zwłaszcza w polskich warunkach, istniał wyraźny podział na stricte dotacyjne projekty rewitalizacyjne realizowane przez podmioty publiczne oraz projekty komercyjne (takie jak np. łódzka Manufaktura czy poznański Stary Browar). Projekty dotacyjne traktowane są najczęściej jako niedochodowe z założenia. Są to np. remont lub modernizacja obiektów użyteczności publicznych, infrastruktury, estetyzacja przestrzeni publicznej, otworzenie świetlicy dla młodzieży z rodzin zagrożonych wykluczeniem. Realizowane projekty komercyjne były natomiast nastawione na zysk, chociaż – jak pokazuje przykład Starego Browaru – mogły realizować również cele niekomercyjne (kulturalne czy społeczne). Pomiędzy nimi istnieje jednak wyraźna luka – projekty o ograniczonej dochodowości.
Jak wynika z wykresu, część projektów, mimo istotnego znaczenia społecznego nie znajdzie komercyjnego finansowania. Dochody, które można z nich uzyskać, nie pozwolą na domknięcie finansowe projektu. Dlatego banki nie będą zainteresowane finansowaniem tych projektów na warunkach komercyjnych. Jednakże, mimo ich znaczenia społecznego, mają one na tyle wysoki potencjał dochodowy, że nie ma możliwości uzyskania na nie dotacji. Tego typu projekty mają być właśnie wspierane ze środków finansowych przeznaczonych na Inicjatywę JESSICA. Wsparcie to preferencyjnie oprocentowane pożyczki udzielane na projekty rewitalizacyjne.
Rewitalizacja. Co to jest społeczne znaczenie projektów?
Może to być włączenie do projektu takich komponentów jak: aktywizacja osób bezrobotnych (np. poprzez organizację w ramach projektu szkoleń umożliwiających im powrót na rynek pracy), zatrudnienie w obiekcie zrewitalizowanym przede wszystkim osób z obszaru rewitalizowanego lub przeznaczenie w obiekcie pomieszczeń na przedszkole bądź miejsce opieki dziennej dla osób starszych. Można również założyć, że z części nieruchomości będą korzystać organizacje pozarządowe lub spółdzielnie socjalne. Katalog działań jest szeroki i nie warto go ograniczać. W polskich warunkach pożyczek udzielają banki: Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Ochrony Środowiska S.A., BZ WBK S.A. pełniące funkcję funduszy rozwoju obszarów miejskich. W poniższej tabeli zestawiono podstawowe informacje z regionów, gdzie fundusze uruchomiły już nabór na projekty.
O autorce
dr Aleksandra Jadach-Sepioło, adiunkt w Katedrze Inwestycji i Nieruchomości Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, kierownik projektu przygotowania i uruchomienia szkoleń i studiów podyplomowych z zakresu rewitalizacji miast „Rewitalizacja miast – organizacja i finansowanie”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Poddziałania 4.1.1 PO KL. Brała udział w projekcie „Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju” oraz sieci tematycznej NODUS w programie URBACT. Wykładowca szkoleń i studiów podyplomowych z zakresu finansowania rewitalizacji miast, partnerstwa publiczno-prywatnego oraz zarządzania nieruchomościami. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych i ekspertyz z zakresu rewitalizacji miast, finansowania i programowania procesów odnowy miast oraz zarządzania wartością nieruchomości na obszarach rewitalizowanych.
