Rynek betonu czeka na inwestycje drogowe
W końcu ruszą inwestycje budowlane zaplanowane w ramach kolejnej transzy środków unijnych. Firmy budowlane czekają w blokach startowych, inne są bardziej zaangażowane. Wiadomo, że podstawowym budulcem – gdyż chodzi tu przede wszystkim o infrastrukturę – będzie w najbliższym okresie beton towarowy. Czy producenci betonu są do tego przygotowani? Wygląda na to, że tak...
Przede wszystkim trzeba zauważyć, że w ciągu 10 lat podwoił się rynek betonu towarowego z 11 mln m3 w roku 2005 do 19,8 mln m3 w 2015. Największy wzrost odnotowano w roku 2011 – 23,7 mln m3, ale to efekt szczytu inwestycji szykowanych na EURO. Generalnie branża odnotowuje z roku na rok około 3-procentowe wzrosty, ale w zapasie jest duży potencjał tego rynku. A skoro już mowa o branży, to należałoby ją scharakteryzować. Otóż mamy obecnie w Polsce 910 zakładów produkujących beton towarowy (47% wytwórni betonu należy do prywatnych przedsiębiorców z polskim kapitałem, 45% to zakłady należące do koncernów cementowych, pozostałe 8% to średniej wielkości firmy zagraniczne), 2850 betonowozów, 650 specjalistycznych pomp, zatrudnienie rzędu 8500 osób. Podobnie jak cemenciarze, producenci betonu towarowego podkreślają, że pod względem usprzętowienia branża prezentuje wysoki, europejski poziom. Zakładów produkcji betonu jest sporo, ale to wynika ze specyfiki produktu - przeciętny promień działania wytwórni to 25-50 km, bo powinien zostać użyty do trzech godzin od wytworzenia mieszanki. Ale to dla rozwoju rynków lokalnych akurat dobrze.
Jak podkreśla prof. Jan Deja z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, jednocześnie dyrektor Stowarzyszenia Producentów Cementu:
- Beton to dzisiaj zupełnie inny materiał niż jest nam powszechnie znany. Dzięki domieszkom – bo to one decydują o właściwościach betonu – materiał może sprostać niemal wszystkim wymaganiom, we wszystkich rodzajach budownictwa.
Gdzie rozwój tam beton
Od kilku lat w miarę podobnie kształtuje się zaangażowanie betonu w poszczególne rodzaje budownictwa. Największe jest oczywiście w budownictwie mieszkaniowym (blisko 40% sprzedanego betonu) i inżynieryjnym (ok. 30%). O wiele mniej (bo niewiele buduje się takich obiektów) wykorzystuje się go do budowy obiektów użyteczności publicznej (6% w roku 2015), biur i magazynów (6%) oraz obiektów handlowych (9%). W przypadku dróg nastąpił spadek z 14% w roku 2013, do 5% w 2014 i 2% w 2015. Dlatego właśnie to właśnie w segmencie infrastruktury branża widzi swój wzrost w najbliższych latach.
Jak prognozuje Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego, w roku 2016 nastąpi 3-procentowy wzrost produkcji betonu do poziomu 20,4 mln m3, a potem będzie jeszcze lepiej. Producenci betonu liczą, że w roku 2016 inwestycje w infrastrukturze kolejowej wyjdą z etapu projektowania i wejdą w końcu w fazę realizacji. Łączne środki przeznaczone na budowę i rewitalizację infrastruktury kolejowej to rząd 38 mld złotych. Inwestycje w infrastrukturę kolejową są o tyle istotne dla gospodarki kraju, że 64% ogólnej długości linii kolejowych jest w stanie niezadowalającym, a Polska jest jedynym dużym krajem UE, który nie ma kolei dużych prędkości.
Podobnie jest w energetyce, dlatego pilnie potrzeba w Polsce zmiany struktury wytwarzania energii, by sprostać nowym standardom. Środki, jakie spółki energetyczne planują zaangażować na inwestycje do 2020 roku, sięgają 100 mld złotych. Obecnie na zaawansowanym etapie realizacji są potężne bloki energetyczne w Opolu i Jaworznie.
Już w roku 2015 producenci betonu bardzo ucieszyli się na plan ogłoszony przez GDDKIA budowy 800 km dróg ekspresowych z nawierzchnią betonową. Mimo przewagi ilościowej nawierzchni bitumicznych na drogach, polscy producenci betonu mają już ponad 20-letnie doświadczenie w budowie tego rodzaju nawierzchni drogowych. W kraju eksploatowanych jest ponad 650 km autostrad i dróg szybkiego ruchu z nawierzchnią betonową i kilkaset kilometrów dróg lokalnych. To doświadczenie zaowocowało opracowaniem nowoczesnej dokumentacji technicznej, opartej o najnowsze, światowe trendy w technologii betonu. Jego producenci aktywnie uczestniczyli w przygotowaniu ogólnych specyfikacji technicznych – obecnie podstawowego dokumentu kontraktowego GDDKIA przy realizacji odcinków drogowych z nawierzchnią betonową.
Ale producenci betonu liczą nie tylko na inwestycje prowadzone przez GDDKiA. Duży potencjał mają również inwestycje w drogi lokalne, a to już domena samorządów. Prof. Deja dodał też, że paradoksalnie drogi betonowe są dzisiaj tańsze o kilka procent od asfaltowych i to już na etapie ofertowym, a biorąc pod uwagę również niskie koszty użytkowania, można liczyć na oszczędności rzędu nawet 50%. I właśnie takie gospodarskie myślenie (oszczędności, większe bezpieczeństwo użytkowników dróg, duża wytrzymałość i trwałość nawierzchni) zaczyna pojawiać się w kontekście inwestowania w drogi lokalne. Ponadto producenci betonu służą swoją technologiczną wiedzą w tym obszarze. Od siebie dodam, że w kontekście budowy dróg i lata trwającego dwugłosu o przewadze betonu nad asfaltem lub odwrotnie widać postęp – oba „obozy” stoją na stanowisku, że na rynku jest miejsce na obie technologie, każda z nich ma swoje zalety i ograniczenia, niech zatem decyduje uczciwa konkurencja, potrzeby, względy ekonomiczne, ale niech te drogi będą przede wszystkim trwałe i bezpieczne. A branża betonowa bardzo stawia na jakość i na uznanie betonu za wyrób budowlany...
Beton towarowy nie jest wyrobem budowlanym?
Tak właśnie jest w świetle obowiązujących regulacji prawnych. Producenci tego, jak by nie było, podstawowego materiału konstrukcyjnego nie są zobligowani do obowiązkowego wdrożenia i stosowania systemu Zakładowej Kontroli Produkcji. Sytuacja ta powodowana jest faktem, że podstawowa norma PN-EN 206:2014-04
jest dokumentem niezharmonizowanym. Według przepisów, beton towarowy nie podlega obowiązkowi opatrywania go znakiem budowlanym. Efekt jest taki, że większość produkcji betonu towarowego odbywa się bez nadzoru jednostki certyfikującej. Ale to podobno ma się zmienić w nowym rozporządzeniu do ustawy o wyrobach budowlanych i beton towarowy znajdzie się na liście na liście wyrobów budowlanych wraz z przypisaniem systemu oceny zgodności. Póki co, dobrze jest korzystać z usług wytwórni betonu towarowego z wdrożonym systemem Zakładowej Kontroli Produkcji.
