Liczba nowych centrów handlowych w Europie spadła o niemal 50%
Liczba oddawanych do użytku nowych centrów handlowych w Europie spadła do najniższego poziomu od 2005 r. – jak pokazują najnowsze badania firmy doradczej Cushman & Wakefield. W pierwszej połowie 2010 r. na rynek trafiło jedynie 2,1 mln m2 powierzchni centrów handlowych brutto. Łącznie otwarto 64 centra, co stanowi spadek o ok. 50% w ujęciu rocznym w porównaniu do tego samego okresu w 2009 r., kiedy to na rynku pojawiło się 120 nowych centrów handlowych.
Zgodnie z najnowszym raportem firmy Cushman & Wakefield, European Shopping Centre Development (Rozwój centrów handlowych w Europie) do końca roku przewiduje się oddanie do użytku 3,8 mln m2 powierzchni najmu brutto (GLA), czyli o 17% mniej niż w 2009 r. Oczekuje się, że podaż w 2011 spadnie do poziomu ok. 5,2 mln m2. Oznacza to wzrost o 3,9% łącznej podaży w stosunku do 2010 r. – najniższy wynik od prawie 30 lat.
W ostatnich latach planowana powierzchnia kurczyła się we wszystkich krajach europejskich. W pierwszej połowie 2010 r. w dziesięciu krajach nie otwarto żadnego centrum handlowego. Dotyczyło to między innymi Czech, Węgier i Irlandii. W krótkim okresie nie należy się spodziewać znaczącego wzrostu podaży nowej powierzchni.
Rosja oraz Turcja wciąż znajdują się na szczycie listy państw o największej ilości planowanej powierzchni centrów handlowych. Wielkość planowanych tam tego typu inwestycji w latach 2010-2011 stanowi ponad połowę łącznej planowanej podaży w Europie. W pierwszej połowie 2010 r. Rosja odnotowała największą podaż nowej powierzchni centrów handlowych (nieco poniżej 430 000 m2 GLA), z czego 41% zlokalizowane było w Moskwie. Zdecydowanie największym projektem oddanym do użytku w pierwszych sześciu miesiącach 2010 r. było centrum handlowe Vegas o powierzchni 130 000 m2 otwarte w czerwcu w Moskwie.
Francja i Włochy mogą się pochwalić największą ilością powierzchni w przygotowywanych inwestycjach w Europie Zachodniej. We Francji, która odnotowała największy wzrost aktywności deweloperskiej w ostatnich latach, celem ekspansji deweloperów są obecnie projekty średniej wielkości w mniejszych miastach. Włochy charakteryzują się stałym poziomem podaży. Wielkość planowanej powierzchni w latach 2010 i 2011 w stosunku do 10-letniej średniej podaży rocznej wskazuje na ograniczenie aktywności deweloperskiej o 25-30%.
Pod względem wzrostu procentowego najlepsze wyniki nadal są udziałem krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Bułgaria odnotowała 96% wzrost w łącznej powierzchni centrów handlowych w pierwszej połowie 2010 r. W Bośni, Rumunii, Serbii, Słowacji oraz Słowenii podaż wzrosła o ok. 5-10%. W Europie Zachodniej najwięcej nowej powierzchni oddano do użytku we Włoszech oraz Niemczech. We Włoszech otwarto sześć centrów, które dostarczyły na rynek nieco poniżej 170 000 m2 GLA. W Niemczech otwarcie pięciu nowych centrów handlowych wraz z rozbudową/przebudową sześciu kolejnych zwiększyło zasoby powierzchni centrów handlowych o 150 000 m2 GLA.
- Opierając się na aktualnych danych, można przewidywać, że łączna wielkość podaży powierzchni centrów handlowych spadnie w przyszłym roku do poziomu ok. 5 mln m2. Dwa ostatnie lata nie należały do najlepszych dla deweloperów, jednak ograniczona ilość nowej powierzchni wchodzącej na rynek powinna pobudzić jego rozwój w dalszej perspektywie. Ponieważ w okresie ożywienia podaż jest szybciej absorbowana, co zwiększa możliwości inwestycyjne, wzrost aktywności może nastąpić na niektórych rynkach już nawet w przyszłym roku - prognozuje Darren Yates, Associate w europejskim dziale badań i analiz w firmie Cushman & Wakefield.
W pierwszej połowie 2010 r. wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości handlowych wyniosła 16,5 mld euro, co stanowi wzrost o 80% w ujęciu rocznym. Udział inwestycji w sektorze nieruchomości handlowych w łącznej wartości inwestycji na rynku nieruchomości wciąż rosła, co potwierdza atrakcyjność tej klasy aktywów. Najsilniejszą poprawę aktywności odnotowały w szczególności Wielka Brytania, Francja i Niemcy.
- Biorąc pod uwagę obecny poziom aktywności inwestycyjnej można oczekiwać znacznego wzrostu liczby zawieranych transakcji do końca roku - wyjaśnia Mike Rodda, dyrektor działu transgranicznych inwestycji w zakresie powierzchni handlowych firmy Cushman & Wakefield. - Na głównych rynkach nie słabnie zainteresowanie inwestorów aktywami dobrej jakości, choć z uwagą śledzą oni rozwój sytuacji na rynku najmu.
- Spadek podaży powierzchni centrów handlowych w Polsce przełoży się na zmniejszenie dostępności lokali na wynajem w najbliższych trzech latach. Spowodować to może odwrócenie obecnego trendu rynkowego w zakresie warunków najmu – wzrost stawek czynszowych i ograniczenie ilości zachęt w całkowitych pakietach najmu - podsumowuje Katarzyna Michnikowska, starszy analityk z działu Wycen i Doradztwa warszawskiego biura Cushman & Wakefield.
