Biznes pod cudzymi skrzydłami
Pod koniec 2006 roku w Polsce działało ponad 20 tys. sklepów i punktów usługowych w ramach 309 systemów franczyzowych. Według raportu Profit system popularność tej metody prowadzenia działalności gospodarczej ciągle rośnie. Co więcej, coraz więcej sieci decyduje się na zagraniczną ekspansję.
Sieci franczyzowe występują w handlu i usługach, przy czym w tym pierwszym sektorze najpopularniejsza jest branża odzieżowa, a w usługach - gastronomia. W branży budowlanej na rozwój przez franczyzę zdecydowało się kilka firm, m.in. Składy budowlane VOX, Bel-pol i PSB. Jak na razie, w każdym z tych przypadków jest to system mieszany, co oznacza, że oprócz partnerów franczyzowych istnieją również mniejsze lub większe przedsięwzięcia własne właścicieli marki handlowej. Zresztą, jeśli chodzi o budownictwo, franczyza przyjmuje tutaj nieco inną formę niż w przypadku pozostałych sektorów gospodarki. - System ten jest nierozerwalnie związany z marką - mówi Paweł Nowaczyk, dyrektor ds. rozwoju sieci w Składach Budowlanych VOX Sp. z o.o. - W przypadku budownictwa raczej nie dotyczy to marki sprzedawanych produktów, a jedynie formy organizacyjnej o jednolitej nazwie, przy czym niekoniecznie o jednolitej formie działalności, zakresie oferowanych towarów czy formie własności. To wewnętrzne zróżnicowanie uczestników systemu franczyzowego powoduje, że organizacja często przybiera postać raczej grupy zakupowej, niż sieci franczyzowej, a różnice nie zawsze są zauważalne na pierwszy rzut oka.
Gwarancja bezpieczeństwa?
Na zakup licencji franczyzowej decyduje się w Polsce coraz więcej przedsiębiorców, przy czym największym zainteresowaniem cieszą się inwestycje tanie, przynoszące zwrot kosztów w ciągu pierwszych 24 miesięcy działalności. W 2006 roku franczyzobiorca zainwestował średnio 380 tys. zł w otwarcie nowej jednostki, z czego ponad 44 proc. pochłonęły inwestycje w urządzenie i wyposażenie placówek. W sumie do końca roku inwestycje franczyzobiorców wyniosły ponad 10 mld zł. Z raportu Profit system wynika, że z wielkością inwestycji idzie w parze wysokość przychodów. Dla przykładu, na uruchomienie stacji benzynowej trzeba wyłożyć 2,5 mln zł, a średnia inwestycja dla punktów kasowych kształtuje się na poziomie ok. 2 tys. Wartości te przekładają się na sprzedaż. W przypadku punktów kasowych wynosiła ona około 4 tys. zł miesięcznie, a branży paliwowej blisko 750 tys. zł na miesiąc. Łącznie według przeprowadzonych analiz w 2006 roku sprzedaż w placówkach franczyzowych i agencyjnych wyniosła niemal 50 mld zł, co jest równe ok. 4,8 proc. PKB.
Zasady uczestnictwa w sieci są jednak różne w zależności od właściciela marki. Dla przykładu, w przypadku VOX trzeba prowadzić hurtownię budowlaną przez co najmniej dwa lata, osiągać odpowiednich przychody, adekwatne do rynku, na którym się funkcjonuje. Ponadto, przyszły franczyzobiorca powinien posiadać płynność finansową i możliwości zabezpieczenia limitu kredytu kupieckiego. Oprócz tego trzeba się liczyć z dokonywaniem zakupu towarów sieciowych i oczywiście być gotowym na przyjęcie marki. - Wkład finansowy w przypadku naszej firmy nie jest duży i wynosi ok. dwudziestu tysięcy złotych - mówi Paweł Nowaczyk. - Składa się na to opłata wstępna, koszt oznakowania sieciowego, koszt ustanowienia zabezpieczeń finansowych oraz koszt wykonania lub modernizacji ekspozycji.
O popularności franczyzy decydują jednak nie tylko koszty inwestycyjne, ale również stosunkowo niższe ryzyko prowadzenia tego typu biznesu w porównaniu z działaniem na własną rękę. Wśród zalet systemu wymienia się korzystanie przez franczyzobiorcę ze sprawdzonych reguł marketingowych, wypracowanych sposobów działania oraz spójnej oferty towarowej. Franczyza oferuje działania PR, sposoby dystrybucji, a także metody zabezpieczenia należności własnych franczyzobiorcy. - Często korzyści przychodzą z czasem - większość partnerów VOX osiągało je dopiero w drugim roku lub późniejszych latach obecności w sieci - opowiada Paweł Nowaczyk. Wynika to z konieczności unifikacji oferty, procedur, zmiany niektórych przyzwyczajeń franczyzobiorcy i nabrania zaufania do proponowanych przez sieć rozwiązań. Ponieważ oferta VOX nie jest skierowana do nowicjuszy w branży, każdy potencjalny kandydat ma już swoje doświadczenia, co w okresie początkowym może prowadzić do pewnych nieporozumień.
Te mogą wywoływać indywidualne predyspozycje franczyzobiorców. Nie każdy bowiem jest stworzony do tego systemu. Niektórym pewne trudności może sprawiać "ograniczenie wolności podejmowania decyzji", innym rygory terminu płatności za towar, jeszcze innym - konieczność złożenia zabezpieczeń finansowych. I choć generalnie system ten uważany jest za bezpieczniejszy, nie daje gwarancji na sukces w każdym przypadku. Paweł Nowaczyk przestrzega, że franczyza nie oznacza pozbycia się podstawowych kłopotów związanych z prowadzeniem biznesu, a jedynie możliwość zmniejszenia ryzyka przy zachowaniu stosownych procedur. - Uciekanie w jej objęcia w przypadku zaistnienia kłopotów u potencjalnego franczyzobiorcy najczęściej nie rozwiąże jego wcześniejszych problemów - komentuje dyrektor ds. rozwoju sieci w Składach budowlanych VOX.
Jak wynika z danych raportu Profit system w 2006 roku 28 systemów franczyzowych zakończyło swój rozwój poprzez franczyzę. Wpłynęły na to różne czynniki, m.in. przejęcie przez konkurencję, niewłaściwy model biznesowy czy nawet brak zainteresowania potencjalnych franczyzobiorców.
Aby uchronić się przed fiaskiem, nie można zapominać, że żaden system franczyzowy nie jest uniwersalny, szczególnie w budownictwie. Jak wskazuje Paweł Nowaczyk: - Skuteczność jego aplikacji zależy od aktualnego poziomu rozwoju potencjalnego partnera, jego elastyczności asortymentowej i umiejętności szybkiego dostosowania się do zmieniających warunków rynkowych. Można sformułować tezę, że im bardziej rozwinięta firma potencjalnego partnera, tym trudniej go przekonać do franczyzy, ale tym łatwiej i szybciej jest w stanie konsumować korzyści sieciowe po przystąpieniu do systemu.
Zobacz także:
