Dekoracje ścienne. Mozaiki w przestrzeni publicznej Warszawy i Polski
Ceramika Paradyż we współpracy z Fundacją Architektury zapoczątkowała akcję "Ratujemy Mozaiki". Ma ona na celu przywrócenie dawnej świetności mozaikom zdobiącym architekturę w Warszawie, a później w całej Polsce.
15 marca w Space Design w Warszawie odbył się wernisaż wystawy fotografii Michała Radwańskiego pt. „Mozaiki warszawskie”. Organizatorami wydarzenia były Ceramika Paradyż i Fundacja Architektury, a kuratorem wystawy Janusz Kaniewski. Spotkanie zainicjowało akcję „Ratujemy Mozaiki”, która ma na celu przywrócenie dawnej świetności mozaikom w Warszawie, a następnie mozaikom zachowanym w całej Polsce.
Mozaika to jedna z form dekoracji plastycznych w architekturze znana od starożytności. W Polsce szczególnie popularna po II Wojnie Światowej. Kolorowe, o niepowtarzalnym charakterze mozaiki zdobiły instytucje, ściany budynków mieszkalnych, wnętrza kawiarni i sklepów. Mozaiki, w latach pięćdziesiatych zgodne z kanonem sztuki socrealistycznej, w latach sześćdziesiątych przyciągały wzrok przechodniów swoimi abstrakcyjnymi formami. Niestety, dziś podczas prac modernizacyjnych, te niezwykłe dzieła sztuki są bardzo często skuwane lub ukrywane pod warstwą betonu lub styropianu. Akcja „Ratujemy Mozaiki” ma na celu przywrócenie tych oryginalnych dekoracji plastycznych oraz ich ochronę, są one bowiem świadectwem czasu i dziedzictwem kultury.
Akcja „Ratujemy Mozaiki”
Pomysłodawcami akcji „Ratujemy Mozaiki” jest Ceramika Paradyż, która zaprosiła do współpracy Fundację Architektury. Ceramika Paradyż - firma, która od wielu lat angażuje się w inicjatywy na rzecz sztuki i designu, podjęła decyzję o zainicjowaniu akcji w trakcie rozmów z designerem Januszem Kaniewskim.
Już rok temu, podczas majowych spotkań w Zachęcie „Architektura w akcji”, Fundacja Architektury zapoczątkowała działania na rzecz ochrony niszczejących dzieł sztuki, kontynuując pracę poprzez zaangażowanie się w nowe projekty. W tym roku Ceramika Paradyż i Fundacja Architektury zainicjowały wspólny projekt, którego celem jest uwrażliwienie społeczeństwa na estetykę przestrzeni publicznej oraz aktywizacja społeczna na rzecz ochrony powojennej spuścizny architektonicznej i artystycznej. Jednym z elementów sztuki użytkowej i jednocześnie naszego dziedzictwa kulturowego są mozaiki.
Autor: Michał Radwański
Biurowiec firmy BUMAR, Warszawa
– Mamy nadzieję, że nasza idea spotka się z uznaniem Polaków i że wspólnie uda się nam uratować jak najwięcej, często niepowtarzalnych dzieł sztuki – mówi Iwona Filipczak, Rzecznik Prasowy Ceramiki Paradyż – W naszej codziennej pracy staramy się angażować w inicjatywy związane ze sztuką i designem. Temat mozaik jest nam szczególnie bliski, ponieważ te niewielkich rozmiarów płytki są elementami zdobniczymi wielu naszych kolekcji. Cieszymy się, że akcja została zainagurowana wernisażem zdjęć „Mozaiki warszawskie”. Mam nadzieję, że kolejne etapy akcji spotkają się z uznaniem, a już niedługo projekt będzie obecny w innych miastach Polski.
Wernisaż fotografii „Mozaiki Warszawskie”
Działania związane z ratowaniem mozaik rozpoczęły się od jednodniowego wernisażu wystawy fotografii Michała Radwańskiego, który w sposób szczególny i osobisty ukazał wybrane warszawskie mozaiki.
– Podejmując się realizacji tego projektu miałem świadomość, że ma on w dużym stopniu charakter historyczno-dokumentalny. Niezwykłą niespodzianką była dla mnie różnorodność i plastyczność fotografowanych mozaik. Urzekła mnie ich wielobarwność, faktury, pomysłowość wykonania i wyobraźnia w doborze materiału. Finalnie projekt dokumentalny przerodził się w coś znacznie szerszego, czego mam nadzieję doświadczą również widzowie – mówi Michał Radwański.
Kuratorem wystawy jest Janusz Kaniewski, warszawiak od urodzenia, jeden z wybitnych polskich projektantów.
Dekoracje naścienne - świadectwo czasu i sztuki lat powojennych
Wsparcie merytoryczne nad akcją objął Paweł Giergoń, historyk sztuki (oraz redaktor portalu sztuka.net) który już od wielu lat zajmuje się katalogowaniem dekoracji architektonicznych z całej Polski. W prezentacji podczas wernisażu przedstawił on zachowane jeszcze w Warszawie mozaikowe dekoracje ścienne - często, niestety zapomniane i zaniedbane.
Troska o ochronę zabytków powinna być natomiast obowiązkiem każdego z nas, by przyszłe pokolenia mogły cieszyć się dobrodziejstwami kultury. Czynników, które zagrażają zabytkowym mozaikom jest wiele, począwszy od kradzieży i aktów wandalizmu, po uszkodzenia spowodowane upływem czasu, zaniedbaniami i źle prowadzonymi pracami modernizacyjnymi. Mozaiki to barwne, zachwycające, dekoracje wnętrz kawiarń, sklepów, budynków mieszkalnych, instytucji miejskich i prywatnych. Jednak wiele z nich w czasach transformacji ustrojowej uległo dewastacji, kolejne niszczeją lub są usuwane wraz wyburzanym budynkiem.
– Sztuka czasów PRLu cieszy się coraz szerszym zainteresowaniem historyków, artystów, a także społeczeństwa. Mamy nadzieję, że zainicjowana w Warszawie akcja „Ratujemy Mozaiki”, dzięki konserwacji dekoracji plastycznych, przyczyni się do podniesienia jakości często zaniedbanych przestrzeni miejskich. Fotografie Michała Radwańskiego pokazują jak niezwykle inspirujące są warszawskie mozaiki – zachwycają kompozycją, fakturą, materiałem, barwą. Warto się nad nimi pochylić, póki jeszcze nie zniknęły – mówi Karolina Andrzejewska z Fundacji Architektury.
Informacje o wszystkich działaniach związanych z akcją można znaleźć na stronie www.ratujemymozaiki.com.
