Bruk z cegły klinkierowej. Układanie bruku z cegły klinkierowej krok po kroku

Cegły klinkierowe mają kształt prostokątów, co pozwala na układanie bruku w różnorodne wzory. Brukowe cegły klinkierowe polecane są na ścieżki w ogrodzie, jak i podjazdy. Opisujemy, jak ułożyć nawierzchnię z cegły brukowej.

Nawierzchnia klinkierowa – potrzebne materiały i narzędzia

• cegły klinkierowe, materiał na podsypkę i spoiny
• listwa brukarska i prowadnice
• młot brukarski
• maszyna do cięcia na mokro
• wibrator powierzchniowy
• poziomnica, miarka, miotła

Krok 1. Zdjęcie warstwy wierzchniej
W pierwszej kolejności trzeba zdjąć miękki gruntu macierzysty, czyli wierzchnią warstwę. Warstwę tę należy wyrównać.

Krok 2. Przygotowanie warstwy nośnej
Na pozostałym gruncie wykonuje się piaskowo-żwirową warstwę nośną (będzie przenosiła obciążenia). Dobrze, jeśli podczas wykonywania warstwy nośnej, weźmiemy pod uwagę stopniowanie wielkości ziaren, np. mieszanka o uziarnieniu 0/16, 0/32 i 0/45 mm i wskaźnik zagęszczenia (w przypadku nasypki z pospółki wynosi ok. 2/3 wysokości warstwy nasypanej). Chodzi o to, aby kolejne warstwy miały coraz drobniejsze uziarnienie. Zaleca się też, aby wszystkie warstwy miały zbliżoną grubość – unika się w ten sposób późniejszych różnic w osiadaniu nawierzchni. Ważne jest także równomierne zagęszczenie podłoża.
Jeśli po nawierzchni będą jeździły samochody, powinno się nanieść od 20 (przy podłożu piaszczystym) do 40 cm (w przypadku podłoża gliniastego) warstwy nośnej -  ubija się ją sukcesywnie przy pomocy wibratora powierzchniowego.

• Czytaj też: Układanie kostki brukowej

Krok 3. Odwodnienie nawierzchni
Jest niezbędne do właściwego użytkowania nawierzchni i jej trwałości. Spadek powinien wynosić minimum 2,5% i zaczynać się od strony budynku. Na tym etapie wyznacza się obramowanie boczne, a jeśli jest to konieczne, także różnice terenu, które następnie oznacza się tyczkami mierniczymi.

Krok 4. Obramowanie krawędzi
Odpowiednie, solidne obramowanie krawędzi gwarantuje właściwą nośność nawierzchni brukowej, szczególnie wtedy, gdy występują różnice w wysokości terenu lub jeśli z brukiem sąsiadują nawierzchnie nieutwardzone. W tym drugim przypadku wykonuje się warstwę z betonu, która jest rodzajem fundamentu pod kolejne warstwy. Betonowaną warstwę trzeba dokładnie wymierzyć i wytyczyć sznurkiem. Obramowanie krawędzi oblicza się na podstawie wymiaru nominalnego bruku klinkierowego oraz szerokości fugi (minimalnie 3 mm). Ustalając wysokość obramowania, bierze się pod uwagę także spadek odwodnienia. Obramowanie krawędzi fuguje się. Można też wykonać spoinę na podłożu betonowym – wtedy sznurek należy położyć od strony bruku. Spoinuje się (fugi pełne) przy pomocy korytka do spoinowania, a następnie, zanim fuga jeszcze nie zwiąże, wygładza jej powierzchnię. Należy też wykonać z zaprawy wmocnienie zewnętrznych krawędzi (nie dotyczy to ścieżek ogrodowych).

Krok 5. Ostatnia warstwa nośna
Po wykonaniu obramowania krawędzi przygotowuje się ostatnią warstwę nośną górnej nawierzchni – na niej będzie układany klinkier. Warstwa ta musi składać się z materiału o różnej grubości ziarna. Składniki o bardzo drobnym uziarnieniu (poniżej 0,063 mm, takie jak mączki, gliny itp.) nie powinny przekraczać 5% objętości tej warstwy. Wysokość konstrukcyjna nawierzchni, a więc podsypki wraz z brukiem klinkierowym, wynika z wymiaru zagęszczonego podłoża (od 3 do maks. 5 cm) i grubości bruku klinkierowego. Na tak przygotowaną, utwardzoną warstwowo powierzchnię, kładzie się podsypkę z kruszywa o uziarnieniu 0/4, 0/5 lub 0/8 mm. Odpowiedni materiał to np. mieszanka mączki i drobnego grysu z twardego kamienia, takiego jak bazalt czy diabaz. Materiał podsypkowy należy rozprowadzić równomiernie, uwzględniając wskaźnik zagęszczenia. Podczas rozprowadzania materiału podsypkowego warto zaznaczyć linie sznurkiem. Materiał podsypkowy powinno się też wstępnie zagęścić - w ten sposób minimalizuje się późniejsze, nieuniknione osiadanie gruntu. Grubość warstwy należy stale kontrolować.

Krok 6. Wyrównywanie podsypki
Prowadnice listwy brukarskiej należy ułożyć na jednej wysokości, uwzględniając planowany spadek powierzchni. Następnie można przejść do ostatniego etapu przygotowań nawierzchni, którym jest ściąganie i wyrównywanie podsypki. W przypadku wąskich powierzchni, np. ścieżek w ogrodzie, gdzie nie można zastosować prowadnic, należy obliczyć wysokość, na której znajdzie się górna powierzchnia podsypki, na podstawie wysokości obramowania krawędzi. Od grubości bruku klinkierowego należy odjąć szacowany wskaźnik zagęszczenia podsypki (ok. 15 do 20% istniejącej, wstępnie zagęszczonej warstwy podsypki) i ewentualny występ powierzchni do obramowania krawędzi o wartości ok. 1 cm. Staranne wyrównanie podsypki warunkuje prawidłowe i sprawne ułożenie nawierzchni.

Krok 7. Układanie bruku
Najpierw należy oczywiście ustalić wzór układanego bruku (np. jodełka, blok). Bruk układa się etapami, zaznaczając sznurkami granice fragmentów nawierzchni tak, aby całe wiązanie miało symetryczny układ spoin. W kolejnych etapach prac brukarskich sznurek nadal służy do wyznaczania wiązania, a także pomaga zachować spoiny w jednej linii i jej szerokość. Optymalna jest spoina szerokości 3 mm - wyrównuje drobne różnice wymiarowe cegieł klinkierowych. Poza tym daje się wypełnić w całości materiałem do spoinowania, co zapewnia lepszą stabilność nawierzchni, przenoszenie sił poziomych bez jakichkolwiek uszkodzeń. Układając klinkierowe cegły brukowe, należy co pewien czas sprawdzać, czy świeżo ułożone fragmenty nawierzchni zbiegają się w jednej linii. W przypadku niektórych wiązań, m.in. w jodełkę, pojawia się konieczność zastosowania cegieł uzupełniających (połówek) przy obramowaniach krawędzi oraz przy ścianach budynku. Najlepiej pociąć je na zapas, a następnie układać razem z pełnymi cegłami na gotowo. Nowe fragmenty nawierzchni układa się zawsze od strony już ułożonych cegieł. Ukośnie przebiegające płaszczyzny styku ze ścianą budynku należy oczywiście uzupełnić odpowiednio przyciętymi cegłami brukowymi. Wprawdzie kąt ukośnej płaszczyzny styku jest zawsze taki sam, jednak długość poszczególnych elementów jest różna - dlatego warto mierzyć każdą cegłę. Potrzebne elementy ukośne uzyskuje się dzięki wykorzystaniu maszyny do cięcia na mokro. 

Krok 8. Spoinowanie
Często jeszcze przed zakończeniem układania bruku wyrównuje się ustawienie cegieł (aby wszystkie szczeliny równo się zbiegały). Nawierzchnię spoinuje się zaraz po jej ułożeniu lub też fuguje na bieżąco – po ułożeniu pewnego fragmentu nawierzchni. Materiał do fugowania dobiera się do rodzaju zastosowanej podsypki. Jeśli podsypkę stanowi mieszanka mączki i drobnego grysu o ziarnistości 0/4, 0/5, 0/8 mm, należy zastosować na wypełnienie spoin mieszankę tych samych materiałów o ziarnistości 0/4 mm. Materiał na spoiny nie może przedostawać się do podsypki, ponieważ naruszyłby stabilność nawierzchni brukowej. Naniesiony na klinkier materiał spoinujący w całości wmiata się w szczeliny. Ewentualnie można tę czynność wykonać na mokro, podlewając nawierzchnię wodą (trzeba to jednak zrobić z umiarem, aby nie rozmiękła podsypka). Przed ostatecznym zagęszczeniem powierzchni brukowej należy usunąć z powierzchni nadmiar materiału na spoiny.

Krok 9. Prace wykończeniowe – utwardzenie nawierzchni
Nawierzchnię utwardza się wibratorem powierzchniowym z zamontowana od dołu płytą z neoprenu (chroni bruk przed uszkodzeniem). Wibrator ustawia się na średnią częstotliwość, aby nie zniszczyć symetrii fug. Po zakończeniu prac brukarskich nawierzchnia przynajmniej przez kilka dni nie powinna być używana. Ponadto materiał do spoinowania zaleca się wmiatać w szczeliny kilkakrotnie. Mamy wówczas pewność, że szczeliny między cegłami zostały wypełnione całkowicie - jest to ważne dla stabilności nawierzchni.