Uszczelnianie złączy w wielkiej płycie

Największe problemy ze szczelnością występują w najstarszych budynkach z wielkiej płyty. Tam złącza były wypełniane zaprawą cementową, która nie odkształcała się tak jak warstwa osłonowa prefabrykatu. Nowsze technologie zostały zmienione. W inny sposób ukształtowano profile złącz. Dzięki temu udało się zapobiec przenikaniu wody w spoiny. 

Informacje ogólne

W budynkach z wielkiej płyty występują trzy rodzaje złączy: otwarte, wentylowane lub zamknięte. Złącza zamyka się, wypełniając szczelinę między prefabrykatami materiałem podatnym na zachodzące w złączu odkształcenia, np. materiałem adhezyjnym (mieszanką uszczelniającą oraz elastomerową taśmą złączową), profilem elastycznym. Na jakość spoin zamkniętych wpływają właściwości materiału wypełniającego - przyczepność do podłoża, podatność na odkształcenia, trwałość. Szczelność złączy otwartych zależy od ich wymiarów i jakości betonu, z którego wykonany jest prefabrykat. Tylko w szczelnym betonie woda nie przenika w głąb płyty. Złącza elementów ścian zewnętrznych pełnią ważną funkcję. Przestrzeń ta pozwala swobodnie odkształcać się warstwom fakturowym elementów ściany zewnętrznej na skutek zmian temperatury, skurczu betonu czy zmian wilgotności betonu.
Uszkodzenia złączy płyt ściennych są zjawiskiem powszechnym. Do najbardziej charakterystycznych można zaliczyć kohezyjne spękania materiału uszczelniającego i adhezyjne odspojenia uszczelnienia od powierzchni betonu, spękania obrzeży złącza na skutek przenoszenia przez stwardniałą mieszankę uszczelniającą dużych naprężeń ściskających, spękanie obrzeży złącza na skutek zbyt małej szerokości spoiny.

Warunki uszczelniania

Przy wyborze materiału uszczelniającego należy brać pod uwagę temperaturę otoczenia i wilgotność podłoża, jak również właściwe ukształtowanie spoiny. Należy bowiem pamiętać, że złącze i materiał je wypełniający, narażone na działanie czynników zewnętrznych, kurczą się i rozszerzają. Z uszkodzonych spoin należy usunąć stary materiał uszczelniający i oczyścić szczelinę, naprawić uszkodzone obrzeża złącza. Nie należy naprawiać spoin jeśli w ciągu 2-3 dni poprzedzających roboty uszczelniające padał deszcz. Przy brudnych lub wilgotnych obrzeżach nie uzyska się przyczepności materiału wypełniającego do bloków i w dalszym ciągu będą istniały szczeliny umożliwiające infiltrację wody do wnętrza złącza. Jeżeli mało elastyczna i twarda mieszanka zostanie ułożona w złączu zimą, kiedy jego szerokość jest największa, to po stwardnieniu materiału dojdzie do przekazywania dużych naprężeń na obrzeże elementu warstwy fakturowej podczas zmniejszania się szerokości szczeliny latem. Przy temperaturze poniżej +5^oC obniża się stopień przyczepności materiału do obrzeży. Zastosowanie materiału mało elastycznego prowadzi do sytuacji, w której już przy niewielkim zwiększeniu szerokości spoiny następuje przekroczenie naprężeń niszczących materiału uszczelniającego. Prowadzi to do powstania rys kohezyjnych w najwęższym przekroju mieszanki uszczelniającej lub w miejscu zarysowań skurczowych.

Materiały i wykonanie

Najczęściej do uszczelniania złączy stosuje się masy akrylowe, kity asfaltowo-kauczukowe, silikony, taśmy (profile) z materiałów spienionych, płynne folie, itp.
Masy akrylowe wyciska się do szczeliny za pomocą pistoletu. Nabierają swoich właściwości po odparowaniu wody. Są plastyczne i elastyczne. Można je malować. Kity asfaltowo-kauczukowe układa się w złączu za pomocą szpachelki. Nie twardnieją, po wbudowaniu są elastyczne. Po około 1 miesiącu, kiedy na powierzchni kitu wytworzy się skórka, można je malować. Problemem może być ich czarny kolor. Silikony wyciska się pistoletem wprost do szczeliny. Twardnieją i uzyskują swoje właściwości czerpiąc wilgoć z powietrza. Po stwardnieniu są elastyczne. Nie można ich malować, ale są dostępne w różnych kolorach. Do uszczelniania złączy elementów betonowych i żelbetowych nie należy stosować silikonów octanowych. Kwas octanowy reaguje z zasadami. Składnik ten może powodować korozję betonu i prętów zbrojeniowych. Materiały spienione produkowane są w postaci taśmy (profilu), przemysłowo skomprymowanej do około 15% swojej grubości roboczej. Tak ściśnięta uszczelka może być wbudowana w każdych warunkach pogodowych - a więc także przy wilgotnym podłożu oraz przy niskiej temperaturze powietrza. Uszczelka, po umieszczeniu jej w szczelinie, rozpręża się i dociska do obrzeży złącza dzięki swojej sprężystości. W ten sposób uszczelnia spoinę. Dobrze sprawdzają się uszczelki o zamkniętych porach, impregnowane żywicą epoksydową. W wypadku uszczelek sprężystych o otwartych porach nasączonych bitumem istnieje niebezpieczeństwo, że latem pod wpływem wysokiej temperatury bitum może wyciekać z uszczelki i brudzić powierzchnię ściany.

Niewłaściwe rozwiązania

Zbyt wąskie złącze może spowodować uszkodzenia obrzeża elementu ściennego podczas odkształceń szczeliny złączowej.
Wypełnienie złącza zaprawą cementową. Zaprawa uniemożliwia odkształcenia warstwy fakturowej elementu ściany zewnętrznej, co prowadzi do uszkodzenia obrzeży złącza.
Częściowe zamknięcie złącza otwartego lub wentylowanego w płaszczyźnie ściany zewnętrznej. Może bowiem prowadzić do niekontrolowanego gromadzenia się wody deszczowej w jego wnętrzu. Jest to niebezpieczne zwłaszcza w złączach poziomych, gdzie po przekroczeniu poziomu wyprofilowanego progu przeciwwodnego woda może przedostawać się w głąb przegrody.
Zamknięcie szczeliny taśmą nie gwarantuje również szczelności, ponieważ taśma nie odkształca się w kierunku zmiany szerokości złącza. W efekcie odspaja się od obrzeża złącza.