Unikalna podwodna instalacja

Oczyszczone ścieki z oczyszczalni Dębogórze w głąb Zatoki Puckiej będą odprowadzane na głębokości blisko 8 m i w odległości około 2,3 km od brzegu, aby przeciwdziałać zanieczyszczeniu środowiska i spełnić wymogi krajowe oraz unijne w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.

Uroczystość zatopienia kamienia węgielnego pod budowę głębokowodnego kolektora odprowadzającego ścieki odbyła się 3 września. Po zakończeniu inwestycji poprawi się stan środowiska naturalnego wybrzeża Zatoki Puckiej. Obecnie ścieki z oczyszczalni ,,Dębogórze'' trafiają kolektorem do jej brzegu w miejscowości Mechelinki, gdzie znajduje się jego wylot. Cierpią na tym zarówno mieszkańcy, jak i turyści. To wszystko ma się zmienić dzięki inwestycji, która powinna zakończyć się w październiku. Wtedy rurociąg zostanie ostatecznie ułożony i połączony na dnie Zatoki Puckiej.

"Dolina Redy i Chylonki - zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków" to projekt realizowany przez PWiK Gdynia sp. z o.o. Inwestycja wieńczy działania o znaczeniu ponadregionalnym, mające na celu ochronę m. in. wód Zatoki Gdańskiej. Obecnie trwa budowa kolektora podwodnego w głąb Zatoki Puckiej, która stanowi ostatnie zadanie ww. projektu. Koszt tej części inwestycji to 7 897 599,66 euro.

Wykonanie podwodnej instalacji wymaga odpowiednich warunków atmosferycznych. Sama operacja holowania rur trwała cztery dni i mocno utrudniła ruch statków na sporym obszarze Morza Bałtyckiego oraz ich obsługę w porcie. Do budowy rurociągu zastosowano bowiem rury polietylenowe DN1300 w czterech odcinkach o rekordowej długości około 600 m każdy. Na początku czerwca przetransportowano je z Norwegii. Łączna długość rur wykonanych w położonej nad brzegiem morza norweskiej fabryce w Stathelle wynosi blisko 2,5 km.

Budowa unikalnego kolektora, realizowanego przez konsorcjum Hydrobudowa S.A. i PRCiP Sp. z o.o. to tylko część projektu (w którym są także przepompownie oraz obiekty towarzyszące)finansowanego ze środków Unii Europejskiej Funduszu Spójności. Koszt kwalifikowany całego projektu Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków dla Doliny Redy i Chylonki to 61,2 mln euro, przy czym dofinansowanie z Unii Europejskiej wynosi 33 mln euro.

Opis skrócony projektu głębokowodnego kolektora odprowadzającego ścieki z oczyszczalni Dębogórze

Celem projektu jest wykonanie obiektu odprowadzającego ścieki z Oczyszczalni Dębogórze w głąb zatoki oraz uzyskanie prawidłowego mieszania się ścieków z wodami Zatoki Puckiej. Całość obiektu powinna zapewniać odprowadzenie ścieków od 2500 do 3000 m³/h  w sposób grawitacyjny, powyżej 3000 m³/h z jednoczesnym uwzględnieniem ekonomiki pracy pomp.
Całość kontraktu realizowana jest na podstawie warunków kontraktowych „żółtego” FIDIC (Fĕdĕration Internatonale des Ingĕnieurs – Conseils) dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy

Podstawowe elementy części budowlanej
I Część lądowa

• Grodza tymczasowa ze ścianek szczelnych – odcinek lądowy
• Przepompownia ścieków wraz z wyposażeniem technologicznym
• Lądowy odcinek rurociągu odprowadzającego ścieki z przepompowni wraz z wyposażeniem technologicznym
• Linia zasilania rezerwowego 15 kV
• Budynek transformatora oraz rozdzielni średniego napięcia, niskiego napięcia i automatyki
• Kanał dopływowy wraz z komorą rozdziału i urządzeniami technologicznymi
• Droga dojazdowa z placami manewrowymi
• Infrastruktura małej architektury i zagospodarowania terenu

II Część morska

•  Grodza tymczasowa ze ścianek szczelnych – odcinek morski
• Morski odcinek rurociągu odprowadzającego ścieki z przepompowni wraz z częścią dyfuzorową
• Dalba nawigacyjna wraz z oznakowaniem.

Opis części morskiej projektu

• Grodza tymczasowa ze ścianek szczelnych – odcinek morski

Grodza wykonana z elementów VL604 o długości 10 m wbita na głębokość od 8,5 do 9,5 m – długość całkowita odcinka morskiego wynosi – 243 m łącznie, z czego ok. 80 m w wodzie. Grodza jest niezbędna dla ułożenia morskiego odcinka rurociągu odprowadzającego ścieki wraz z obciążnikami.

• Morski odcinek rurociągu odprowadzającego ścieki z przepompowni wraz z częścią dyfuzorową

Odcinek morski kolektora ma długość całkowitą 2560 m wraz z częścią dyfuzorową, sama część dyfuzorowa ma długość 135 m i posiada 30 szt. dyfuzorów wychodzących ok. 1 m ponad dno i rozmieszczonych w rozstawie co 4 m. Końce dyfuzorów mają zamontowane tzw. „kacze dzioby” poprawiające rozpływ ścieków i uniemożliwiające dostanie się do środka kolektora fauny i flory morskiej.
Kolektor do części dyfuzorowej wykonany jest z rury z PEHD 1300/50 mm i jest to odcinek o długości 2425 m, na którym zamontowane są obciążniki o masie na lądzie od 2,62 do 3,19 T w liczbie 607 szt.
Część dyfuzorowa wykonana jest z rur z PEHD o następujących średnicach: 1300 (dł. 44,5 m), 900 (dł. 44,0 m),  710 (dł. 21,5 m),  630 (dł. 22,0 m). Na długości części dyfuzorowej zamontowano obciążniki o masie na lądzie od 0,96 do 2,62 T w liczbie 35 szt. Całość rurociągu wraz z częścią dyfuzorową oraz obciążnikami została zmontowana na terenie prefabrykacji w Gdańsku, a następnie przyholowana w całości na miejsce ułożenia i zatopiona we wcześniej przygotowanym wykopie. Po sprawdzeniu poprawności ułożenia, kolektor wraz z częścią dyfuzorową zostanie zasypany. Do holowania i zatapiania kolektora użyte zostanie od 10 do 12 jednostek pływających z napędem. 

• Dalba nawigacyjna wraz z oznakowaniem

Dalba nawigacyjna umieszczona jest ok. 15 m od końca dyfuzora i w odległości ok. 3065 m od brzegu. Wykonana jest jako pojedyncza rura długości 22, 5 m wbita na głębokość 10 m w dno. Na szczycie rury zamontowany zostanie podest roboczy wraz ze znakiem oraz lampą nawigacyjną.

Podstawowe trudności napotkane w trakcie realizacji kontraktu

Jest to pierwsze tego typu rozwiązanie w Polsce i nieliczne w Europie w zakresie takiej długości kolektora morskiego oraz rodzaju przepompowni pracującej częściowo grawitacyjnie, a częściowo pompowo. Jest to rozwiązanie eksperymentalne, oparte co prawda na obliczeniach, ale nie ma podobnych obiektów już działajacych - brak więc praktycznego doświadczenia. Operacja holowania rury o tej długości realizowana była w Polsce po raz pierwszy.

Wśród trudności wyróżnić trzeba krótki termin realizacji (biorąc pod uwagę kontrakt realizowany w oparciu o „żółty” FIDIC) oraz innowacyjność obiektu przepompowni, a także:

• zróżnicowanie własności i sposobu administrowania terenem na obszarze przepompowni; jest to własność skarbu państwa, starostwa, gminy oraz prywatna, co niezmiernie komplikowało uzgodnienia oraz uzyskanie decyzji o pozwolenie na budowę;
• specyfikę terenu budowy położonego blisko obszaru NATURA 2000 i konieczność uzyskania związanych z tym decyzji środowiskowych, co ograniczyło możliwości czasowe realizacji,
• niezwykle ciężkie warunki gruntowe mające wpływ przede wszystkim na realizację pogrążania ścianek szczelnych oraz wykonanie pompowni; głównie występowały tu: torfy, namuły oraz bardzo zwarte pokłady gliny;
• mały teren placu budowy w połączeniu z krótkim czasem realizacji, wymuszający specyficzną organizację prac na budowie oraz konieczność prowadzenia równocześnie robót konstrukcyjnych, elektrycznych i instalacyjnych,
• pogodę oraz stan morza, który znacząco wpływa na realizację prac na wodzie.