Czym wykończyć kuchnie i łazienki? Farby i tynki do pomieszczeń wilgotnych

Farby i tynki użyte do wykończenia ścian i sufitów pomieszczeń wilgotnych narażone są na bezpośredni lub pośredni kontakt z wodą użytkową (stosowaną do czyszczenia, mycia) lub wodą rozbryzgową. To przede wszystkim łazienki i kuchnie są przestrzeniami, w których często jest większa wilgotność i wyższa temperatura niż w innych pomieszczeniach.

Spis treści

1. Farby do pomieszczeń wilgotnych
2. Tynki cementowo-wapienne
3. Tynki gipsowe
4. Jak przygotować podłoże?

Do wykończenia ścian i sufitów w pomieszczeniach wilgotnych należy wybierać farby i tynki o podwyższonych parametrach, zapewniających im długoletnią trwałość. Muszą być nie tylko wytrzymałe, lecz także mieć wysoką odporność na działanie wilgoci, dostosowaną do warunków panujących w danym pomieszczeniu (kuchni lub łazience). Powierzchnie powinny być zmywalne, odporne na częste mycie, szorowanie, kontakt z detergentami. Nie bez znaczenia jest także odporność na powstawanie grzybów i pleśni.

Udoskonalane technologie produkcji materiałów wykończeniowych, m.in. farb i tynków, pozwalają coraz częściej wykorzystywać je w pomieszczeniach wilgotnych, a nawet mokrych. Trzeba jednak pamiętać, by wybierać te, które są specjalnie do nich przeznaczone. Dzięki odpowiednim właściwościom wilgoć powstająca w łazience lub kuchni nie zaszkodzi powłokom, będzie je łatwo utrzymać w czystości, a w pomieszczeniu będzie panować zdrowy klimat. Trzeba też pamiętać, by w pomieszczeniu wilgotnym zabezpieczyć podłoże (folia w płynie, masy hydroizolacyjne itp.), aby uniknąć problemów z zawilgoceniem stropu lub ścian.

Przy wyborze trzeba kierować się informacjami zamieszczonymi na etykiecie, zwracając przy tym uwagę, czy powierzchnia będzie narażona jedynie na wilgoć czy też bezpośredni kontakt z wodą, np. ściany przy wannie bądź umywalce, w kabinie prysznicowej, obudowa wanny albo ściany przy zlewie kuchennym. Warto podkreślić, że w pomieszczeniach wilgotnych należy również zadbać o odpowiednią wentylację, by zapobiec rozwojowi pleśni i grzybów pod wpływem ww. czynników.

Farby do pomieszczeń wilgotnych

Farby do pomieszczeń wilgotnych w zasadzie mogą być stosowane na każdym rodzaju podłoża (np. tynkach, płytach gipsowo-kartonowych). Ważne, by były poprawnie nałożone na odpowiednio przygotowaną powierzchnię – czystą i nośną, niechłonną (prawidłowo zagruntowaną), a przede wszystkim suchą (aż do utwardzenia się powłoki). Pozwoli to zachować zakładaną odporność i uniknąć ewentualnych odspojeń farby, które mogą pojawić się po pomalowaniu zbyt wilgotnego podłoża.

Producenci farb często określają tego typu produkty jako zmywalne lub plamoodporne, jednak w karcie technicznej powinna znaleźć się informacja, czy farba należy do I klasy ścieralności (odporności na szorowanie na mokro) ustalanej zgodnie z europejską normą PN-EN 13300. Są to farby, które w normatywnych testach na odporność mają ubytek powłoki mniejszy niż 5 μm, co oznacza, że wytrzyma ona wielokrotne czyszczenie, zanim zostanie przetarta.

Warto wspomnieć, że specjaliści odradzają wykorzystywanie w pomieszczeniach wilgotnych farb zewnętrznych (również wodorozcieńczalnych) – elewacyjnych. Tworzą one powłoki wodoszczelne, ale niezmywalne, ponadto pomalowana nimi powierzchnia może ulec uszkodzeniu pod wpływem intensywnego mycia czy szorowania. Ponadto nie da się z nich uzyskać gładkiej, cienkiej powłoki malarskiej, którą zapewniają farby wewnętrzne.

Przeczytaj również:

• Czym wykańczać ściany mieszkania w stanie deweloperskim? Rodzaje farb i okładzin
• Ile kosztuje wykończenie mieszkania w stanie deweloperskim?

Farby lateksowe

Do łazienki lub kuchni najlepiej nadają się specjalne dyspersyjne farby akrylowe. Mogą to być farby lateksowe – wodorozcieńczalne emulsyjne farby akrylowe z dużą zawartością żywic – tworzące wytrzymałą, a zarazem elastyczną powłokę, która jest paroprzepuszczalna, odporna na mycie i szorowanie. Mają też dobrą przyczepność i świetnie kryją. Miejsca pomalowane farbą lateksową, narażone w kuchni na częste zachlapanie tłuszczem, wodą albo w łazience w miejscach narażonych na bezpośrednie działanie wody, warto dodatkowo zabezpieczyć bezbarwnym, zmywalnym lakierem akrylowym, odpornym na wodę, paroprzepuszczalnym i zawierającym składniki antygrzybiczne. Rynek oferuje już lakiery, które można zastosować nawet na ścianach pod prysznicem.

Farby ceramiczne

Farby ceramiczne są zdecydowanie droższe, ale trwalsze od lateksowych – dzięki cząsteczkom ceramicznym tworzą twardą, idealnie gładką powłokę o delikatnym połysku. Pomalowane nimi powierzchnie odpychają kurz i zabrudzenia, mogą być regularnie myte, ścierane i szorowane, zachowują idealny wygląd przez długi czas. Dostępne są także nowe, innowacyjne i ekologiczne farby wodorozcieńczalne, pomagające utrzymać czystsze powietrze w pomieszczeniach i na powierzchniach. M.in. można spotkać np. produkty wytwarzane z zastosowaniem technologii, która oczyszcza powietrze ze szkodliwych aldehydów, a także matowe farby tworzące antybakteryjną powierzchnię, wstrzymującą rozwój szkodliwych drobnoustrojów.

Połysk i kolor

Na rynku dostępne są farby w wersji matowej, półmatowej, satynowej i błyszczącej. Producenci oferują produkty w rozmaitych kolorach oraz możliwość zamówienia wybranego odcienia z mieszalnika. Warto przy tym pamiętać, że jasne ściany są zdecydowanie praktyczniejsze, ponieważ znoszą szorowanie lepiej niż ściany ciemne. Ponadto np. do łazienki (szczególnie na sufit) najlepiej wybrać oddychającą farbę matową, co zapobiegnie odspojeniu powłoki na skutek nadmiernej wilgotności.

Tynki cementowo-wapienne

Taki sam tynk, który układa się zazwyczaj na sufitach, można też położyć na ścianach w pomieszczeniach wilgotnych, choć oczywiście lepiej unikać stref wokół pryszniców, wanien i umywalek. W takich miejscach lepiej zastosować tynk cementowo-wapienny, odporny na zawilgocenia, o wysokim pH, dzięki czemu będzie odporny na korozję mikrobiologiczną.

Nie chłonie on wilgoci w takim stopniu jak tynk gipsowy, dlatego bez obaw można go stosować nawet w pomieszczeniach mokrych, takich jak sauny, baseny oraz suszarnie. Niezależnie od właściwości tynków cementowo-wapiennych, by zapobiec występowaniu w łazience pleśni i grzybów, należy pamiętać o jej właściwej wentylacji.

Tynki cementowo-wapienne w łazience są też bardzo dobrym, mocnym podkładem pod płytki ceramiczne – wówczas tynku nie zaciera się na gładko, lecz wykonuje się tzw. zacieranie na ostro, zwiększające szorstkość podłoża W łazienkach i kuchniach można także użyć tynku mozaikowego, zawierającego wypełniacze w postaci drobnego, kolorowego kruszywa i spoiwa w postaci żywicy. Jest bardzo odporny na wilgoć i uszkodzenia.

Tynki gipsowe

Typowy tynk gipsowy jest materiałem łatwo nasiąkliwym, ze skłonnością do rozmiękczania, dlatego zasadniczo nie nadaje się do pomieszczeń mokrych lub narażonych na dużą wilgotność, takich jak kuchnia lub łazienka. Są jednak dostępne innowacyjne materiały, jak np. tzw. hybrydowe tynki gipsowe o bardzo dobrych parametrach – m.in. niskiej nasiąkliwości i chłonności wody oraz przepuszczalności pary wodnej. Dzięki temu można je stosować w pomieszczeniach, w których maksymalna wilgotność powietrza nie przekracza 85% przez 10 godz. w trakcie doby (łazienki, kuchnie, łaźnie, prysznice, klimatyzowane i odpowiednio wentylowane baseny).

Taki tynk jest jednowarstwowy i nie wymaga tzw. obrzutki. Umożliwia uzyskanie gładkiej powierzchni odpornej na ścieranie, a także wysycha i utwardza się zdecydowanie szybciej niż inne tynki, np. cementowo-wapienne, dzięki czemu znacznie przyspiesza realizację inwestycji. Szczególnie polecany jest właśnie do pomieszczeń wilgotnych: łazienek, kuchni, łaźni, pryszniców, a nawet klimatyzowanych i dobrze wentylowanych basenów.

Jak przygotować podłoże?

W nowo wzniesionym budynku ściany i sufity należy oczyścić z pyłu i kurzu, warto je również zagruntować. Podkład gruntujący zmniejsza chłonność podłoża, co np. zwiększa wydajność farby oraz zapobiega jej nierównomiernemu i zbyt szybkiemu wysychaniu. Trudniejsze może okazać się przygotowanie podłoża we wnętrzach remontowanych, ponieważ na ścianach użytkowanych pomieszczeń wilgotnych mogły pojawić się grzyby i pleśnie. Choć dobrej jakości farby zawierają środki grzybobójcze, przed ich nałożeniem wszystkie wykwity należy starannie usunąć, a miejsca te zdezynfekować specjalnymi preparatami. Trzeba również oczyścić i wypełnić wszelkie rysy, pęknięcia i szczeliny.

W przypadku ścian przy wannie, umywalce lub zlewie, należy zadbać o odpowiednią warstwę hydroizolacji. Łatwym do stosowania środkiem do zabezpieczania przed wilgocią miejsc, które w łazience są szczególnie narażone na zachlapywanie, jest jednoskładnikowa folia w płynie. Nanosi się ją w dwóch warstwach – najczęściej za pomocą pędzla lub wałka malarskiego, przy czym drugą warstwę nakłada się pasami w kierunku prostopadłym do tego, w którym była układana pierwsza (oczywiście po jej wyschnięciu). Zdecydowanie skuteczniejszym materiałem do izolacji przed wilgocią ścian w łazience są elastyczne, dwuskładnikowe masy uszczelniające na bazie cementu i żywic syntetycznych. Masy takie można układać zarówno na podłożach cementowych, cementowo-wapiennych, jak i gipsowych (także na płytach gipsowo-kartonowych). Podłoża gipsowe należy jednak wcześniej zagruntować, by zmniejszyć ich chłonność. Wykonując hydroizolację podłogi, trzeba pamiętać o zabezpieczeniu styków ze ścianami (np. specjalnymi taśmami) oraz „wyciągnięciu” izolacji na ściany ponad przewidywany poziom posadzki.

W pomieszczeniach wilgotnych jako podłoże można też stosować wodoodporne płyty gipsowo-kartonowe, a także gipsowo-włóknowe, do których można mocować elementy wykończeniowe. Odpowiednim rozwiązaniem są również bardziej odporne na wilgoć płyty cementowo-włóknowe, dostępne jako rozwiązania systemowe wraz z akcesoriami montażowymi.

Dorota Czernek