Plafon

2015-11-26 14:21
Zaślepka Encyklopedii Architektury
Autor: Muratorplus

Plafon to dekoracyjna kompozycja, przede wszystkim malarska, także płaskorzeźbiona, zdobiąca sufit, sklepienie kolebkowe albo wnętrze kopuły. Pole z dekoracją zajmuje znaczną część sufitu, najczęściej ulokowane jest centralnie, może być ujęte w rodzaj malowanego albo rzeźbionego obramienia, wykonanego w innych materiałach i technice niż centralna kompozycja. Plafony wykonywano w wielu technikach. Do najczęściej stosowanych należą fresk (buon fresco, al secco), malarstwo olejne, zwykle wykonywane na płótnie rozpiętym na suficie. Dekoracje wykonywano także w tynku (por. sztukaterie) i łączono różne techniki. Dekoracje zamykające optycznie wnętrze pomieszczenia, malowano na sufitach już w starożytności. Występują także w sztuce wczesnochrześcijańskiej i romańskiej. Rozkwit tego rodzaju sztuki przypadka na renesans, a zwłaszcza barok. Dla malarstwa barokowego charakterystyczne są kompozycje iluzjonistyczne, łudzące wzrok perspektywą linearną i barwną. Taki rodzaj malarstwa ma korzenie w sztuce włoskiej XV stulecia. Malowane w XVII i XVIII stuleciu plafony są często kontynuacją architektury, przedstawiają dodatkowe kondygnacje, rozbudowują wnętrza kościołów. W architekturze sakralnej łączą rzeczywistość ze światem pozaziemskim, np. umieszczając nad iluzjonistyczną kolumnadą sferę niebieską z wyobrażeniami świętych i aniołów. Podobne zabiegi stosowane są także w przypadku innej tematyki, zwłaszcza mitologicznej, alegorycznej. Wykonujący plafony barokowe artyści starali się zacierać granice pomiędzy światem realnym a przestrzenią wyobrażoną, w tym celu łącząc elementy namalowane z plastycznymi (wystające poza powierzchnię plafonu ręce, skrzydła itp.). Plafony zdobiły wnętrza świątyń, pałaców, willi, budynków użyteczności publicznej. Były popularne do XIX wieku, w późniejszej architekturze rzadziej spotykane. W XX wieku plafony występują niekiedy w architekturze sakralnej, wnętrzach oper i teatrów.

Plafon - lampa

Termin „plafon” używany jest także dla określenia płaskiej, ozdobnej lampy podświetlającą sklepienie. Taki element dekoracyjny stosowany był m.in. w latach 50. XX w architekturze socrealizmu (metro w Moskwie).

Przykłady

Plafony historyczne: dekoracje apartamentów królewskich pałacu w Wilanowie, kościół św. Karola w Rzymie, pałac w WersaluPrzykłady plafonów z XX wieku: wnętrza Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, Opera Garnier w Paryżu – malowidła Marca Chagalla,  Powiązane hasła: fresk

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE
Czytaj więcej