Ornament okuciowy
Ornament okuciowy to jeden z ornamentów popularnych w okresie późnego renesansu i manieryzmu. Wzorowany na stosowanych w tej epoce żelaznych okuciach. Płaskie wzory układają się w tym rodzaju ornamentu w listwy, plakiety, kraty, często tworzące gęsto splątane wzory. Dekorację uzupełniają stylizowane kaboszony, główki gwoździ i ćwieków. Pojawiają się również dodatkowe motywy, jak przedstawienia zwierząt i postaci fantastycznych, groteski i inne. Często występował w powiązaniu z rollwerkiem, czyli ornamentem kartuszowo-zwijanym. Ornament okuciowy wprowadzony został przez flamandzkiego artystę Cornelisa Florisa De Vriendt około połowy XVI stulecia. Rozpropagował go szeroko w północnej Europie inny niderlandzki artysta, Hans Vredeman de Vries, rytownik, malarz, architekt i teoretyk architektury. Największa popularność ornamentu przypada na przełom XVI i XVII wieku, a w trzeciej dekadzie XVII stulecia praktycznie wyszedł z użycia, ustępując miejsca ornamentowi chrząstkowo-małżowinowemu. Stosunkowo krótki okres występowania ornamentu może być pomocny do ogólnego datowania obiektów. Ten rodzaj ornamentu używany był w architekturze, rzeźbie, grafice a także rzemiośle artystycznym, m.in. w złotnictwie. W manierystycznych budynkach dekorował portale, płyciny pilastrów, balustrady, wypełniał płaszczyzny na szczytach (ratusz w Lejdzie, Wielka Zbrojownia w Gdańsku) i wykuszach, dekorował drzwi (Collegium Maius w Krakowie).
