Castrum doloris
Castrum doloris to ozdobny katafalk, ozdobna bryła, przyjmująca szczególnie efektowną postać w architekturze barokowej. Przy castrum doloris odprawiane były uroczystości żałobne. Konstrukcje były efektowne, ale tymczasowe, budowane na kilku- lub kilkunastodniowe uroczystości, zwłaszcza towarzyszące pogrzebom, czasem urządzane w rocznice śmierci.
Castrum doloris – wygląd
Castra doloris w podstawowej formie były co najmniej dwustopniowym podwyższeniem, na którym eksponowano trumnę. Bryła mogła być złożona i skomplikowana. Do platformy z trumną mogły prowadzić stopnie, na kolejnych poziomach umieszczano dekoracje o znaczeniu symbolicznym. Mogły one np. nawiązywać do funkcji zmarłego – stąd w przypadku wojskowych pojawiały się fragmenty fortyfikacji, bastiony czy mury z blankami. Typowymi elementami były też kolumny i filary (także złamane), piramidy, obeliski. Detale architektoniczne łączono z baldachimami, piuropuszami, panopliami. Projektanci komponowali elementy heraldyczne, alegorie. Manifestacją zmarłego był portret trumienny, charakterystyczny przede wszystkim dla polskiej tradycji funeralnej. Teatralny efekt wzmacniało odpowiednie oświetlenie. Katafalki budowano w kościołach już w XII wieku. Rozbudowane formy castrum doloris przyjmowało zwłaszcza w XVII i XVIII wieku w Rzeczypospolitej. Castrum doloris lokalizowano w świątyni, najczęściej przed ołtarzem, przy którym odprawiane były egzekwie. Konstrukcja mogła się znajdować w nawie głównej albo w kaplicy.
