Przewodnik po procesie inwestycyjnym w obiektach zabytkowych. Ochrona zabytków dla architektów, inwestorów i właścicieli zabytków

Książka "Przewodnik po procesie inwestycyjnym w obiektach zabytkowych" Wydawnictwa PRESSCOM z Wrocławia to publikacja niecodzienna. Z jednej strony to znakomita ocena istniejącego stanu ochrony zabytków w Polsce w świetle aktualnych przepisów ustawy o ochronie zabytków i konkretnych rozstrzygnięć administracyjnych, a drugiej - bardzo praktyczny poradnik, jak radzić sobie z zabytkiem "tu i teraz".

Dziś mamy taką sytuację, iż uzgodnienia konserwatorskie spędzają sen z powiek niejednemu architektowi czy deweloperowi a Urzędy Konserwatorskie jawią się jako „twierdze nie do zdobycia”. Gdyby zapytać deweloperów, architektów i inwestorów, to większość z nich powie, że są one główną przeszkodą w modernizacji kraju. Przy czym świetlana przyszłość nowych projektów przeciwstawiana jest mętnej, nie do końca rozumianej przeszłości. Zabytki więc zamiast być wielką wartością, jawią się wyłącznie jako przeszkoda inwestycyjna. Tymczasem to wartości zabytkowe miasta najczęściej budują jego wizerunek i prestiż, tworzą potencjał miasta i są jego główną atrakcją.

Jak czytać ustawę o zabytkach i nie zwariować

Autorka książki Małgorzata Gmiter, z-ca dyrektora Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków Urzędu Stołecznego Miasta Warszawy ma wieloletnią praktykę pracy w organach ochrony zabytków, zarówno jako kierownik działu zabytków nieruchomych, jak i opiniodawca w postępowaniach odwoławczych dotyczących zabytków. W latach 1991-2010 pracowała w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Urzędzie Generalnego Konserwatora Zabytków, współpracowała z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autorka, mimo iż jest wieloletnim pracownikiem Urzędu Stołecznego Konserwatora Zabytków, unika jednak jak ognia języka urzędniczego, dlatego publikację czyta się jak zbiór zajmujących felietonów. Choć dowiadujemy się z niej wszystkiego, co trzeba wiedzieć na temat form ochrony zabytków w Polsce, praw i obowiązków właścicieli zabytków, zadań poszczególnych jednostek rządowych i samorządowych a także samych pozwoleń na prace przy zabytkach i ewentualnych konsekwencji zaniechań nakazanych prac, to język jakim operuje autorka, jest przystępny i zrozumiały. W niczym nie przypomina języka urzędowych pism i pouczeń. A oto próbka:
– W tej książce raczej podpowiadam, jak przeczytać ustawę o ochronie zabytków i nie zwariować. Dodaję do tego garść informacji praktycznych na temat ogólnych zasad dotyczących stosowania technologii i materiałów w dziedzinie konserwacji zabytków nieruchomych – pisze Małgorzata Gmiter.

Zagadnienia z dziedziny ochrony zabytków opisane w przewodniku

Wśród zagadnień omawianych w "Przewodniku po procesie inwestycyjnym w obiektach zabytkowych" znajdują się:

• Akty prawne polskie i międzynarodowe, w tym: Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i Rozporządzenia wykonawcze;
• Struktura organów ochrony zabytków i zadania poszczególnych jednostek;
• Formy ochrony zabytków w Polsce, w tym rejestr zabytków, MPZP, karty zabytków oraz specjalne listy, czyli sposoby uznania obiektów lub obszarów za zabytkowe.
• Prawa i obowiązki właścicieli zabytków;
• Pozwolenia na prace przy zabytkach;
• Rodzaje dokumentacji konserwatorskiej;
• Zasady używania materiałów budowlanych przy remontach zabytków;
• Zasady usuwania drzew i krzewów w obiektach zabytkowych;
• Formy dyscyplinowania właścicieli i użytkowników zabytków, w tym kontrole, nakazy wykonania prac konserwatorskich lub robót budowlanych, egzekucje administracyjne i wywłaszczenia.

Publikacja zawiera też bardzo przydatne, szczegółowe opisy standardów dokumentacji prac konserwatorskich i badań archeologicznych, przykładowy program prac konserwatorskich lub prac restauratorskich, a także orzecznictwo i bibliografię.

"Przewodnik po procesie inwestycyjnym w obiektach zabytkowych" autorstwa Małgorzaty Gmiter jest pierwszą publikacją wydaną w nowej serii Wydawnictwa PRESSCOM zatytułowanej "Biblioteka Inwestycje Sektora Publicznego".