Dom noblisty Gerharta Hauptmanna na Dolnym Śląsku urzeka wnętrzem i historią. To muzeum warto odwiedzić

Zobacz galerię 12 zdjęć

Autor: Maciej Gładysiewicz

Polichromie powstały w 1922 roku. Ich autorem jest J.M. Avenarius.

Dom pisarza i noblisty Gerharta Hauptmanna w Jeleniej Górze na Dolnym Śląsku to jedno z tych miejsc, o których prawdopodobnie nie mieliście pojęcia, a warto zobaczyć je na własne oczy. Wnętrza Hali Rajskiej zachwycają wspaniałymi polichromiami z 1922 roku, a wystawa muzeum opowiada historię mało znanego w Polsce Hauptmanna.

Spis treści

1. Historia domu Gerharta Hauptmanna – od willi widokowej do muzeum
2. Gerhart Hauptmann – noblista z Dolnego Śląska
3. Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” – zwiedzanie

Historia domu Gerharta Hauptmanna – od willi widokowej do muzeum

Hauptmann kupuje działkę w Jagniątkowie, obecnej dzielnicy Jeleniej Góry, z końcem XIX wieku. Wykonanie projektu domu powierza berlińskiemu architektowi Hansowi Grisebachowi. Po dwóch latach, już w wieku XX (1901 r.), pisarz wprowadza się do willi, której budowa kosztowała łącznie 200 tysięcy marek, i nadaje jej nazwę Wiesenstein – Łąkowy Kamień. 11 lat później pisarz zostanie laureatem Nagrody Nobla. W 1922 roku w hallu powstają rajskie polichromie autorstwa J.M. Avenariusa. Gerhart Hauptmann mieszka tu aż do śmierci w 1946 roku.

Zobacz też: Najpiękniejsze zamki i pałace Dolnego Śląska według redakcji Muratora

Z historyzująco-neorenesansowej willi rozciąga się widok na Karkonosze. Wzniesiona na skale, miała tworzyć miejsce-ucieczkę, samotnię, w której pisarz mógłby w spokoju tworzyć. Mimo że w Polsce nie jest dziś postacią szerzej kojarzoną, w tamtym czasie, w Berlinie, „cieszył się” dużą rozpoznawalnością. Hauptmann stworzył w swoim domu ważne centrum kulturalne – nie tylko gromadził tu dzieła sztuki, ale i zapraszał intelektualistów, innych pisarzy i artystów.

Gdy zmarł, a zbiegło się to w czasie z włączeniem tych ziem do Polski, budynek został przeznaczony na Ośrodek Wczasów Dziecięcych „Warszawianka”, który działał tu do 1997 roku, przyjmując dzieci na ferie, kolonie i zielone szkoły.

Od 2001 roku działała tu placówka kulturalna, a od 2005 Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna”. Willę wyremontowano i odrestaurowano we współpracy z rządem niemieckim, współfinansującym przedsięwzięcie.

Gerhart Hauptmann – noblista z Dolnego Śląska

Gerhart Hauptmann urodził się w 1862 roku w Szczawnie-Zdroju (Bad Salzbrunn) – jego ojciec prowadził tu hotel. Temu rozdziałowi życia przypisuje się duży wpływ na rozwój pisarza – miał on od najmłodszych lat poznawać pełen przekrój charakterów ludzkich w postaci gości hotelowych. Jego brat, Carl, również został pisarzem. 

Hauptmann dużo podróżował. Bardziej ze względów finansowych niźli uczuciowych, wziął za żonę córkę kupca, Marię Thienemann; związek nie przetrwał. Drugie małżeństwo było już szczęśliwe – wybranką została skrzypaczka Margareta Marschalk, z którą pisarz doczekał się potomstwa i zamieszkał w willi w Jagniątkowie w Jeleniej Górze.

Cały czas tworzył. Jego dzieła łączą tematy społeczne – zwłaszcza niesprawiedliwości i wyzysku. W późniejszym okresie zaczął wplatać w treść motywy baśniowe. Pisał sztuki, opowiadania i powieści, część z nich zekranizowano. Najsłynniejszym dziełem pozostaje sztuka Tkacze (De Waber, wyd. 1892 r.), której akcja rozgrywa się w Górach Sowich. Jego teksty przekładali na język polski Jan Kasprowicz, Maria Konopnicka czy Leopold Staff. Wśród innych ważnych dzieł wymienia się m.in.:

• Vor Sonnenaufgang,
• Fuhrmann Henschel,
• Der arme Heinrich.

Hauptmann otrzymał tytuł doktora Honoris Causa Uniwersytetu w Oksfordzie. Oprócz Nagrody Nobla został też uhonorowany m.in. Nagrodą Goethego. Zmarł w 1946 roku w Jagniątkowie.

Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” – zwiedzanie

W muzeum znajdują się bezcenne pamiątki po pisarzu, pierwsze wydania jego dzieł, a także dokumentacja jego relacji z Polakami po drugiej wojnie światowej. Wystawy prezentują historię życia Hauptmanna, ale i jego domu, który liczy sobie już ponad 100 lat. Podczas zwiedzania udostępniane są różne pomieszczenia domu, w tym biblioteka, gabinet czy jadalnia oraz reprezentacyjny hall.

Muzeum organizuje tu przeróżne wydarzenia kulturalne. Willę można zwiedzać przez cały rok, siedem dni w tygodniu (oprócz 1 stycznia, 11 listopada i 25 grudnia). Godziny otwarcia muzeum zależą od sezonu:

• od 1 października do 30 kwietnia: 9:00–16:00,
• od 1 maja do 30 września: 9:00–17:00.

Ostatnie wejście na pół godziny przed zamknięciem. Ceny biletów w 2023 roku wyglądają następująco:

Julia Dragović, Redaktorka